جمع بندی چرا کتاب مفاتیح الحیات اینقدر طرفدار داره؟

با سلام و کسب اجازه از استاد عزیز.

کتاب مفاتیح الجنان کتابی است راه سلوک بندگان و ارتباط انسان با خدا را از طریق انجام دادن اعمال عبادی در سه بخش نماز، دعا و زیارات و بهره مندی از ثواب و پاداش آن ها هموار کرده است، لذا کتابی دیگر لازم بود که جلد دوم و مکمل این کتاب باشد و شئون دنیایی به ویژه امور اجتماعی بندگان را نیز با همان رویکرد، با آموزه های وحیانی مرتبط سازد تا انسان در زندگی خود از این برنامه های الهی بهره مند شود و هم در دنیا و هم در عقبا سود ببرد به خاطر همین هم این کتاب مفاتیح الحیات نام گرفت.

محتواي اين كتاب مانند سایر آثار حضرت استاد برگرفته از آيات قرآن و روايات معصومين(ع) می باشد.

مفاتيح الحيات كتابي است كه ثواب ها و عِقاب هاي مربوط به كليه امور رفتاري انسان در زندگي دنيوي را يادآور مي شود و با تكيه بر اصول اخلاقي راهنمايي بر نحوه چگونگي رفتار انسان با هم نوعان خود و همچنين طبيعت خواهد بود.

5 سر فصل اصلی کتاب به شرح زیر است:

قسمت اول:تعامل انسان با خود
قسمت دوم: تعامل انسان با همنوعان
قسمت سوم:تعامل مردم و نظام اسلامی
قسمت چهارم:تعامل انسان باحیوان
قسمت پنجم:تعامل انسان باخلقت زیست محیطی

انشاالله که بتونید این کتاب را تهیه کرده و از مطالب ارزشمند آن بهره مند شوید.

بسمه تعالی

ضمن تشکر از همکار گرامی،سرکار سادات.
پاسخ سوال،مطلبی بود که ایشان بیان کردند،همچنین در واقع می توان از جهتی کتاب مفاتیح الحیات را حلیة المتقین کامل و مستندتر دانست.

موفق باشید.

[="Tahoma"][="Navy"]سلام علیکم
دوستان گرامی بحث را به حاشیه نکشانید و احترام علماء را حفظ بفرمائید.
در ضمن دوستان پستهای حاشیه ای خود را حذف کنند.ممنون
[/]

متن کامل فرمایشات حضرت آیت الله استادی در مراسم رونمایی از کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات
به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی اسراء حضرت آیت الله استادی امام جمعه شهر مقدس قم در مراسم رونمایی از کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات به ایراد سخن پرداختند که متن فرمایشات ایشان از نظر شما خوانندگان محترم می گذرد.
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين ... الي قيام يوم الدين
من قبلاً از همه عزيزان كه در اين جلسه شركت كرده‌اند براي احترام به علم و عالم قدرداني مي‌كنم و از اظهار لطفي كه فرمودند تشكر مي‌كنم. عرايضم را در سه بخش اميدوارم كه كوتاه خدمتتان عرض كنم؛ بخش اول راجع به حوزه و حوزه علميه و حوزه‌هاي علميه در طول تاريخ عرض مي‌كنم. يك بخش را هم عرض ادبي خدمت آيت الله جوادي(دامت بركاته) و يك بخش هم راجع به كتاب شريفي كه در اين جلسه رونمايي مي‌شود.
كساني كه با تاريخ حوزه‌هاي علميه آشنا داشتند مي‌دانند و در طول اين هزار سال يا بيشتر كه از زمان غيبت مي‌گذرد همواره علماي ما به خصوص صاحبان فكر، صاحبان بيان، صاحبان قلم همواره به فكر اين بودند كه نيازها را برطرف كنند. نيازهايي كه جامعه با آن مواجه است، نيازهايي كه خود حوزه‌ها با آن مواجه‌اند، نيازهايي كه حتي خود علما با آن مواجه‌اند همواره علماي ما به فكر اين بودند كه اين نيازها را برطرف كنند. من يك قدر توضيح بدهم در همه دوره‌ها عموم مردم نياز به كتابهايي داشتند كه شامل اصول عقايد باشد، شامل اخلاق باشد، شامل احكام باشد تا به معارف دين در حدّ خودشان آشنا باشند.

ادامه دارد...

در تمام دوره‌ها عالمان ديني اين نياز را برطرف كردند. شما هيچ دوره‌اي پيدا نمي‌كنيد كه مردم كتابي نياز داشته باشند و برايشان تهيه نشده باشد. طلاب, دانشجويان نيازهايي دارند كتاب درسي مي‌خواهند در همه دوره‌ها كتابهاي درسي تأمين شده. اساتيد نياز به كتابهايي دارند كه آن متنهاي درسي را قدري آسان كند توضيح بدهد، در بيان به آ‌نها كمك كند. در همه دوره‌ها ما هم متنهاي درسي مناسب داشتيم، هم شرحها و حاشيه‌هايي كه بتواند آن متون را راحت‌تر كند براي در اختيار طلاب قرار دادن يا علماي ما در طول تاريخ به حديث نياز دارند؛ ولي حديث منظّم، حديثي كه هر قسمتش در يك كتاب جمع‌آوري شده باشد. در هر دوره‌اي علماي ما اين كار را انجام دادند؛ مثلاً شيخ صدوق(رضوان الله تعاليٰ عليه) كتاب توحيد دارد كه تمام روايات مربوط به توحيد با مضامين بسيار، بسيار بالا كه در اين كتاب هست كه در طول هزار سال مورد استفاده است و هنوز هم و در آينده هم. اگر علماي ما نياز به كتابهاي رجال داشتند براي اينكه ببينند سند حديث صحيح است يا صحيح نيست, معتبر است يا معتبر نيست. هر نيازي كه شما فكر كنيد حوزه‌ها داشتند، هر نيازي را كه فكر كنيد علما داشتند، هر نيازي را كه فكر كنيد سخنرانان، منبريها داشتند، هر نيازي كه عامّه مردم داشتند حتي نيازهايي كه خانمها نيازهاي جدايي دارند نسبت به بعضي از احكام مردها. در تمام دوره‌ها اين نيازها در نظر بوده اينكه گاهي روزها شنيده مي‌شود آنچه مردم نياز دارند حوزه‌ها انجام نمي‌دهند دنبال كار ديگري هستند در اين بُعد در زمان ما صحبتهايي هست؛

ولي در زمان گذشته اين طور نبوده. در تمام دوره‌ها آنچه مورد نياز بوده به خوبي انجام شده. شما در هر رشته‌اي تفسير مثلاً از روزي كه ما شيعه‌ها تفسير داريم مرتب تفسير بوده. كساني كه خواستند با آيات قرآن با مضامين آشنا شوند، مي‌خواستند استفاده كنند محقّقاني كه دنبال مصدر مي‌گشتند فكر نمي‌كنم هيچ كسي در هيچ دوره‌اي احساس كمبود كرده باشد يا به تعبير ديگر احساس كرده باشد كه علما كم گذاشتند، آن طور كه بايد اقدام نكردند، آن طوري كه بايد قدم برنداشتند نه, شبهات از روز اول هم زمان ائمه ما و هم بعد از زمان ائمه شبهات فراواني القا مي‌شده. اگر شما مي‌بينيد مثلاً شيخ صدوق كتاب حجيمي، كتاب هفتصد، هشتصد صفحه به نام اكمال‌الدين براي چيست. شبهاتي كه راجع به امام زمان مطرح مي‌شده بالأخره عالم ديني وظيفه خودش دانسته كه اين شبهات را به صورتي مطرح كند. شيخ مفيد, سيد مرتضي مثلاً عليه تشيّع، عليه مسئلهٴ امامت بعضيها خيلي تندروي كردند و گاهي ادب را هم مراعات نكردند كتابهاي خيلي حجيمي در ردّ شيعه نوشتند؛ ولي علماي ما تماشاچي نبودند سيّد مرتضي جواب آن كتاب بسيار عظيم را با يك كتاب چند جلدي داد يا شيخ طوسي همان كتاب را يا كتابهاي كلاني كه در آن دوره‌ها نوشته شده. من همين جمله را تكرار مي‌كنم كه در طول اين هزار سال الآن از دوران خودمان صرف‌نظر كنيم از اين سده اخير كه وضع تازه‌اي مردم و جامعه پيدا كرده صرف‌نظر كنيم، در طول زمان نيازها به خوبي مورد توجه قرار گرفته من در بعضي از جلسات عرض كردم مثلاً زمان علامه مجلسي ايشان احساس كرد كه الآن دولتي با حمايت از مكتب تشيّع سر كار است؛ يعني مي‌تواند از آن حمايت استفاده كند و در همان زمان قدري جلوتر قدري هم تشيّع گسترش پيدا كرد جمعيّت شيعه‌ها افزون شد، علامه مجلسي احساس كرد كه مردم الآ‌ن شيعه هستند چون سابق شيعه نبودند اطلاعاتي ندارند در ابعاد مختلف نياز دارند اخلاق نياز دارند, تاريخ نياز دارند, قرآن نياز دارند, زيارت نياز دارند در تمام اين ابعاد علامه مجلسي كتاب فارسي در اختيار مردم گذاشت.

عين‌الحيات, حق اليقين اگر تاريخ بود تاريخ سه جلدي، اگر اصول عقايد بود حقّ‌اليقين. در تمام ابعادي كه مردم نياز داشتند براي زيارت طرفةالزائر براي دعا زادالمعاد حتي براي نماز و تعقيب نماز كتاب مقباس نوشت هر چه مردم نياز داشتند حالا اين مردم عموم مردم بودند، فارسي‌زبان بودند بايد كتاب فارسي باشد و اتفاقاً من اين را در بسياري از جلسات نقل كرده‌ام كه آن كتاب هزار سال فارسي چنين اسمي دارد كه هزار سال نثر فارسي آن نويسنده كتاب اعتراف كرده اعلام كرده كه نثر علامه مجلسي در آن دوران بهترين نثر بوده در دوران خودش يعني نثر را هم رعايت كردند موضوع را هم رعايت كردند احكام مطالب را هم رعايت كردند در تمام زمينه‌ها بحمدالله حوزه‌ها, علما، قدمهايي كه بايد بردارند, برداشتند و كمبودي فكر نمي‌كنم البته رو به ترقّي بوده همين طور كه الآن فرمودند بنا بوده كه هر دوره‌اي ميراث را به ميراث بعد تحويل بدهند يك قدم هم جلوتر ببرند؛ يعني علماي ما منهاي اينكه كتاب مي‌نويسند موظّف بودند شفاهاً هم معارف را به نسل بعد و نسل بعد حوزوي تحويل بدهند الآن فلسفه ما, عرفان ما تا حدّي فقه ما اگر در بين شيعه حلقاتي مفقود شده بود ما امروز نداشتيم اگر فلسفه ما امروز در اختيار آيت الله جوادي آملي(دامت بركاته) هست اين به خاطر اين است كه متّصل به آن حلقه قبلي است و متّصل به حلقه قبلي و همين طور ادامه داشته كه روز به روز هم پيش برود و پيش هم رفته, فقه ما رو به پيش بوده، فلسفه ما رو به جلو بوده، تمام بحثهاي حاشيه‌اي ما رو به جلو بوده، فقط كساني بخواهند صِرف گفته بنده اكتفا نكنند بايد رجوع كنند، مراجعه كنند به تاريخ علوم, تاريخ كتابهايي كه شيعه نوشته فعلاً من راجع به شيعه دارم صحبت مي‌كنم.

اما از اينجا يك مطلب ديگر مي‌خواهم عرض كنم كه معمولاً اين نيازها تقسيم مي‌شد؛ يعني علماي ما فرض كنيد دو گروه مي‌شدند، سه گروه مي‌شدند، چهار گروه مي‌شدند. يك گروه اگر سراغ تفسير مي‌رفتند نياز تفسيري مردم را پاسخ مي‌دادند. يك گروه اگر دنبال كلام و فلسفه و عرفان مي‌رفتند از آن بُعد جوابگو بودند. در طول تاريخ افرادي كه بتوانند در همه ابعاد دخالت كنند و در همه ابعاد مهارت داشته باشند اينها انگشت‌شمارند. در طول تاريخ علماي ما همواره بودند و همواره اهل بيان, اهل قلم, اهل كتاب؛ ولي هر كسي كار خودش را انجام مي‌داده. ما الآن وقتي به كتابهاي شرح حال مراجعه مي‌كنيم عالمي را به عنوان محدّث معرفي مي‌كنند و از او ديگر توقّع ديگري نيست حتي گاهي در مباحثش، اگر سستي‌هايي ديده مي‌شود مي‌گويند محدّث است بيش از اين كه نمي‌توانسته يا كسي به عنوان فقيه مطرح است؛ مثلاً ميرزاي قمي(رضوان الله عليه) از حيث فقه و فقاهت در درجه عاليِ عالي قرار دارد؛ ولي از ايشان كسي هم توقع ندارد كه راجع به مسائل فلسفي, عرفاني كه گاهي هم كه اظهار نظر كردند مورد توجه قرار نگرفته، چرا؟ چون كار تقسيم شده بود؛ يعني اين آقا فقيه است بيست سال, سي سال, چهل سال, پنجاه سال در اين رشته كار كرده همان توقّع از او هست. هيچ كسي از صاحب جواهر ما توقع عرفان نداشته، توقع فلسفه نداشته حتي توقع كارهاي حديثي محض نداشته، فقيه است و كار خودش را انجام داده و خيلي خوب انجام داده و يك اثر ماندگار. ولي افرادي كه بتوانند يا مي‌توانستند در همه حوزه‌ها دخالت كنند و كسي به آنها ايراد نگيرد كه چرا دخالت كردي اينها انگشت‌شمار بودند؛ مثلاً شيخ طوسي, شيخ طوسي محدّث است. كتاب حديثي چه كتابي بهتر از تهذيب, چه كتابي بهتر از استبصار اگر كسي همين دو كتاب را داشته باشد به خوبي مي‌شود به عنوان محدّث او را معرفي كرد. ولي همين آقا متكلّم است كتابهاي كلامي متعدّد دارد، همين عزيز فقيه است كتابهاي فقهي گوناگون دارد؛ پنجاه و يكي دو اثر كه از ايشان باقي مانده و الآن چاپ شده متنوّع است پاسخ به شبهات و سؤالات و رجال است، حديث و تفسير است در هر بُعدي هم ايشان وارد شده اثرش ماندگار است و افرادي مثل شيخ طوسي, افرادي مثل علامه حلّي, افرادي مثل سيد مرتضي كه در همه حوزه‌ها دخالت كرده باشند و هيچ كسي ايراد نگرفته باشد چون مهارتشان در همه حوزه‌ها براي همه ثابت شده افراد انگشت‌شماري بودند.
من اين بخش اول عرايضم تمام شد. يك چند جمله‌اي مي‌خواهم راجع به آيت الله جوادي(دامت بركاته) عرض ادبي كنم. يكي از كساني كه در دوران ما به معني واقعي كلمه جامع است يعني در ابعاد مختلف سالهاست دخالت كرده، سالهاست بيان مي‌كند، سالهاست تدريس مي‌كند، سالهاست قلم مي‌زند يا گفتار ايشان را تنظيم مي‌كنند و هر منصفي هم با هر بُعدش مواجه مي‌شود جز آفرين چيزي نمي‌تواند بگويد؛ يعني اين آقا مفسّر است بله مفسّر است اين تفسير, اين تفسير كه هم از حيث تدريس سالهاي سال است دارند تدريس مي‌كنند حالا هم كه به عنوان مجلّدات كتاب تسنيم يا تفسير موضوعي مطرح شده هر كسي با تفسير سر و كار دارد خودش را از اين كتاب بي‌نياز نمي‌داند. همين آقاست كه سالهاست در قم فقه تدريس مي‌كند و همين آقاست كه كتابهاي فقهي نوشته‌شده دارد يا تقريرات دارد كه چاپ شده كه عرض كردم خيلي كم پيدا مي‌شود كسي در تفسير بتواند اين طور قدم بردارد در كنارش فقه او هم همين طور, نه فقط تفسير و فقه, در فلسفه، سالهاي سال فلسفه تدريس كند فلسفه‌اي كه ديگر ما رو دربايستي كه نداريم فلسفه‌اي كه سالها تدريس فلسفه ايشان از راديو پخش مي‌شد و همه كساني كه خودشان را اين‌كاره مي‌دانستند، اهل فن مي‌دانستند همه گوش دادند و گوشه و كنار ما شنيديم كه مي‌گويند ما درس ايشان نرفتيم؛ ولي از آن درسها استفاده كرديم حتي از دوران دانشگاهيان بنده گاهي شنيدم كه ما از آن درسها [استفاده كرديم] يعني اگر تفسير ايشان مي‌تواند خيلي خيلي برجسته باشد فقه هم همين طور است. الآن ايشان يكي از مراجع تقليد است.

برويم سراغ فلسفه, فلسفه هم همين طور, بياييم سراغ عرفان مجلّداتي كه از عرفان ايشان چاپ شده كه همان تدريس ايشان است و بعداً چاپ مي‌شود هر بُعدي اتفاقاً حديث، من در سخنراني عرض كردم كمتر ما عالمي داريم كه اين طور با حديث آشنا باشد. ممكن است كسي بگويد آقاي آيت الله جوادي(دامت بركاته) كتاب حديثي‌شان چيست؟ نه من، كتاب حديثي سراغ ندارم؛ ولي اين قدر ايشان با حديث آشناست. مي‌شود انسان سخني از ايشان بشنود يك تفسير بشنود و ايشان با احاديثي يعني شما بگوييد شب قبل گشته اين حديث را پيدا كرده نه, يعني استعداد و حافظه و مراجعات مكرّر و مي‌دانيد اين همه برجستگي در ابعاد مختلف كه جز اين كلمه را نمي‌شود درباره ايشان گفت «و جعله الله مباركا» عيسي اين طور مي‌فرمايد: ﴿جَعَلَنِي مُبَارَكاً أَيْنَ مَا كُنتُ﴾ اينها وجودات مباركي هستند البته اين طور نيست كه كار هم نكرده باشد تلاش نكرده باشد نه از اينها تلاش و كوشش فراوان و از خداي متعال هم عنايت كه اين طور در همه ابعاد بتوانند پاسخگو باشند. امروز يكي از كساني كه به خوبي هر مرجع تقليدي, هر استاد دانشگاهي, هر استاد حوزه اگر كسي بيايد بگويد آقا من در ابعاد مختلف دين شبهه دارم به راحتي ايشان را معرفي مي‌كنند كه آقا اگر ايشان وقت مي‌دهد خدمتشان برسيد هر شبهه‌اي داريد مطرح كنيد اين خيلي بايد شخصيت جامع باشد يك وقت كسي حديثي برايش مشكل است مي‌گويند برو نزد محدّث, يا آيه‌اي مشكل شده مي‌گويند برو نزد مفسّر. ولي ما كسي را داشته باشيم كه هر مشكل ديني و هر مشكل مربوط به حوزه‌هاي ديني را بتواند به بهترين وجه و احياناً در بسياري [از] موارد بدون سابقه يعني به قول ما ارتجاعاً همين الآن مطرح شود همين الآن پاسخ, اين جز اينكه تلاش و كوشش فراوان اين بزرگوار و عنايت خداي متعال, تلاش كه عرض مي‌كنم اين بحثها را چه بنده طلبه، چه عزيزان روحاني كه هستند، چه دانشگاهيان عزيز كه هستند اينها را نبايد همين طور سرسري بگذريم، هيچ كسي از نزد خود چيزي نشد تا تلاش نباشد تا كوشش نباشد ابتدايي كه ايشان مشرّف شدند قم، همان سالهايي بود كه ما هم اوايل تحصيلمان بود وارد قم شده بوديم يكي از دوستان ما با ارادتي كه به ايشان داشت از ايشان درخواست كرده بود ـ ايشان آن موقع در مدرسه حجتيّه حجره داشتند ـ از ايشان درخواست كرده بود كه شرح لمعه‌اي تدريس كنند بنده و يكي از دوستان و آن آقايي كه تقاضا كرده بود سه نفري بعد از نماز صبح مي‌رفتيم حجره ايشان براي درس شرح لمعه يك چند روزي ايشان تدريس كردند قدري هم با حيا به اصطلاح گفتند واقعاً نمي‌رسم, واقعاً تمام وقتم گرفته است؛ يعني اهل علمي كه صبح تا شام درس مي‌گويد, درس مي‌خواند, درس را بايد بنويسد و به فكر تفسير باشد، به فكر درس علامه طباطبايي باشد، به فكر درس آيت الله عظماي بروجردي باشد، به فكر درس آيت الله عظماي داماد باشد تلاش و كوشش شبانه‌روزي. بنده در آغازي كه طلبه شدم چون منزل ما تهران بود مدرسه مروي من رفت و آمد داشتم شايد آن موقع من كتاب صمديه مي‌خواندم و من آنجا ناظر بودم كه ايشان با يكي از عزيزاني كه خدا رحمتش كند از دنيا رفت دو نفري نزد يكي از بزرگان مكاسب مي‌خواندند، آيت الله جوادي با آن عزيزي كه از دنيا رفته؛ ولي همان موقع آيت الله جوادي درس مطوّل داشتند؛ يعني خودشان مكاسب مي‌خواندند مطوّل مي‌گفتند و آن جمعيّتي كه آنجا حاضر مي‌شد؛ يعني درس عمومي چون تهران اين طور نبود كه درس عمومي‌اش صد نفر باشد دويست نفر باشد؛ يعني از وقتي مدرسه بودند، تهران بودند، قم آمدند، حجره بودند، منزل رفتند شرايط عوض شد به طور كامل شبانه‌روز مشغول، مشغول, كسي بخواهد به جايي برسد همين طور است. من فكر مي‌كنم كوشش و تلاش ايشان, استعداد و ادب ايشان و عنايات خداي متعال باعث شد كه اين بزرگوار واقعاً يك عالم مبارك از هر جهت. همه مي‌دانيم انقلاب پيروز شد كساني هستند كه در ابعاد ديگر مشغول بودند؛ ولي به انقلاب نه اينكه مخالف باشند كاري نداشتند. ولي خيلي انسان تعجّب مي‌كند كسي با همه آن اشتغالات با همه آن علاقه‌ها بتواند مثل انقلابي‌ترين انقلابيها از روز اول در صحنه باشد و حتي در فرصتي به نظام كمك كند نمي‌دانم چند سال شد كه ايشان در شوراي عالي قضايي بودند و در همان فرصت چه خدماتي از ايشان و بعضي از دوستانشان مثل آيت الله بهشتي(رحمة الله عليه) براي تنظيم قواعد؟ انجام شد جز اينكه بگوييم بركت الهي است كه كسي عمرش بايد با بركت باشد.

علامه طباطبايي چگونه بود شهيد مطهري چگونه بود. آيت الله جوادي در طول شصت سال ايشان دارد تدريس مي‌كند اينها را انسان مي‌شنوند همين‌طوري مي‌شنوند نه تدريس سرسري نه تدريسي كه بناست صفحه‌اي بخواند و رد شويم، چون ذهن, ذهني است كه با تحقيق انس گرفته نمي‌تواند درس بي‌تحقيق بگويد، اصلاً استاد با استاد فرق مي‌كند؛ استادي هست كه اين انسش با سطح كتاب است همين را آماده كند و تحويل بدهد هم خودش راضي است، هم شاگردان. ولي كسي كه از همان اول با مثل علامه طباطبايي سر و كار داشته با مثل علامه شعراني سر و كار داشته سطحش را نزد بعضي از بزرگان علما كه رديف مراجع تقليد بودند خوانده اين ذهن با تحقيق انس گرفته نمي‌تواند درس را بي‌تحقيق بگويد اين كم كاري است؟! عرض كردم يكي از وظايف حوزويان انتقال علوم به نسل بعد است. امروز فكر نمي‌كنم در حوزه ما در سن و سال ما كسي باشد از حيث فلسفه رويش حساب شود بگويد من از ايشان استفاده نكرده‌ام, از حيث عرفان رويش حساب شود از ايشان استفاده نكرده باشد, اين اواخر از حيث تفسير، بزرگي مي‌گفت درست هم مي‌گفت مي‌گفت تفسير الميزان به جرأت مي‌توان گفت كه در پنجاه سال اخير هيچ كسي بحث تفسيري نداشته, بحث مرتبط با قرآن نداشته مگر اينكه از الميزان استفاده كرده علامه جوادي اين طور است در ابعادي واقعاً كساني كه پرورش يافتند از ايشان استفاده كردند ما خيلي بايد قدردان اين عزيزان با اين همه بركت باشيم.
اين طور جلسات براي عرض ادب و تشويق و ترويج و اينها خيلي خوب است؛ ولي هيچ مناسب مقام ايشان نيست. اگر بنا باشد روزي از ايشان تجليل شود، تكريم شود آن ابعاد مختلفي كه در طول شصت سال با اساتيدي آن‌چنان, با شاگرداني اين‌چنين با تأليفات اين جزوه‌اي كه من اخيراً ديدم با تعدادي از آثار ايشان البته آشنا بودم ولي چيزي را مي‌شنويد كه 120 تأليف حالا كوچك و بزرگ يا صد صفحه، دويست صفحه چهارصد صفحه يا دو جلد يا چهار جلد يا ده جلد, يك دوره ده جلدي فلسفه, يك دوره 25 جلدي تفسير كه بقيه‌اش چاپ شده, ‌نمي‌شود از كنار اين همين طور سرسري گذشت خيلي عظمت دارد خيلي، عرض كردم جز اينكه بگوييم خداي متعال براي حفظ دينش براي حفظ مكتب تشيّع همين طوري كه عزيز ما روايت را اول بحث خواندند «رحم الله امرأ أحياء أمرنا» خدا رحمت كند كسي كه امر ما را احيا كند اباصلت به امام رضا عرض كرد «كيف يحيي أمركم» چطوري امر شما را احيا كند؟ فرمود: ‌«‌يتعلّم علومنا و يعلّمه الناس» ياد بگيرد در اختيار ديگران بگذارد «و إنّ الناس لو عَرفوا محاسن كلامنا لاتّبعونا» اگر آن مثل علامه جوادي يكي از كارهاي مهمّشان كه ديگران هم شهيد مطهري هم در اين بُعد سهم دارد زدودن بعضي از چيزهايي كه نبايد به دين بچسبد دين ما مطابق عدل است، مطابق فطرت است اگر همان كه هست درست بيان شود و در اختيار جامعه قرار گيرد قبول مي‌كنند و اين عزيزان يكي از كارهاي مهمّشان اين است كه آن لُبّ دين را در اختيار بگذارند احساساتي نشوند هر حرف ضعيفي را كنار حرفهاي ديگر, خيلي خسته‌تان نكنم خواستم عرض ادبي خدمت ايشان كرده باشم و بيشتر با ايشان و خدمات ايشان آشنا شويم. حالا در راستاي همان نيازها كه عرض كردم در همه دورانها علماي ما پاسخگوي نيازها بودند ولي صد سال است كه نه، نيازها قدري بيشتر شده پاسخگوي بيشتر مي‌خواهد بعضيها گله مي‌كنند كه اين دوره‌ها آن طور كه بايد انجام نشده من حالا به آن بُعد كاري ندارم يكي از نيازها همين نيازي بود كه ايشان به اصطلاح تشخيص دادند كه ما يك بندگي داريم و يك زندگي, بندگي خدا ارتباط انسان با خدا، مي‌خواهد قرآن بخواند، مي‌خواهد دعا بخواند مي‌خواهد دعا كند ارتباط با خدا ولي زندگي انسان هم بايد در رديف بندگي‌اش باشد اگر ما مسلماني كه هستيم زندگيمان بايد زير سايه بندگي باشد ايشان تشخيص دادند كه مثل اينكه بسياري از افرادي كه به فكر بندگي هستند به فكر زندگي صحيح نيستند؛ يعني متوجه است كه بايد صبح دعا بخواند توجه دارد كه صبح بايد دعاي عهد بخواند اما توجه ندارد كه با همسايه بايد چطور رفتار كند، توجه دارد كه محرّم شد بايد زيارت بخواند؛ ولي توجه ندارد كه با خويشاوندانش با استادش با شاگردش با كارفرمايش, اگر زندگي بناست در سايه بندگي باشد همان ديني كه بندگي را مطرح كرده به بهترين وجه زندگي سالم را هم مطرح كرده. ايشان سالهاي سال بود كه اين را مطرح مي‌كردند كه ما خوب است كنار مفاتيح‌الجنان, جلد دومي داشته باشيم كه راه و رسم زندگي را به مردم نشان بدهد كه بحمدالله اين پيشنهاد جامه عمل پوشيده بيش از دو هزار روايت و بيش از دويست آيه در يك كتاب هفتصد صفحه‌اي در پنج بخش ارتباط انسان با انسان, ارتباط انسان با خودش, ارتباط انسان با حيوان, ارتباط انسان با نظام اسلامي, ارتباط انسان با محيط زيست اينها چيزهايي است كه مردم بايد بدانند حتي بنده روحاني ممكن است به اين توجه نداشته باشم. اين پيشنهاد بسيار خوبي بود و الآن جامه عمل پوشيده. ما اميدواريم كه همان طور كه الآن در محافل قرآن هست, كتاب مفاتيح هست كمتر خانه‌اي است كه انسان برود نماز بخواند بگويد مفاتيح مي‌خواهم بگويد نداريم, ما اميد داريم كه اين كتاب هم به تدريج با گذشت يك سال, دو سال كمتر، زيادتر با اطلاع‌رساني كه مي‌شود با ترويجي كه مي‌شود با كارهايي كه رسانه‌ها انجام مي‌دهند با آن خلوصي كه انجام شده با آن اخلاصي كه آن گروه انجام دادند و واقعاً براي رفع نياز عامه مردم بوده براي رفع نياز بوده اميدواريم جاي خودش را باز كند كه حتماً باز خواهد كرد و كتابي باشد كه انسان بتواند از آن درس زندگي بياموزد و بحمدالله روايات عربي‌اش هم چاپ شده كه اگر كم‌كم كساني كه دلشان مي‌خواهد روايات را حفظ كنند در محافل و مجالس بازگو كنند اين را هم مي‌توانند كتاب, كتاب بسيار ارزنده, مؤلف بسيار جليل و جليل‌القدر گروهي كه كار كردند با اخلاص همين طوري كه عرض كردم هم مأجور باشند و هم كتاب اثرگذار باشد براي هميشه اين اثر باقي كه ما اين را از قرآن ياد گرفتيم ﴿مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ﴾ اگر براي خودتان باشد از بين مي‌رود براي خدا باشد باقي مي‌ماند. اميدواريم كه اين كتاب از آثار باقيه اين عزيز براي مكتب اهل بيت باشد.
«و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته»

مصاحبه اختصاصی با حضرت آیت الله استادی :
کتاب مفاتیح الحیات را باید جلد دوم مفاتیح الجنان بدانیم
اسراء: با تشکر از حضرتعالی بابت وقتی که اختصاص فرمودید. بفرمایید چه ویژگیهای ممتازی در کتاب مفاتیح الحیات مشاهده فرمودید؟
حضرت آیت الله استادی: اعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم.
همانطور که خود حضرت آیت الله جوادی آملی فرمودند کتاب مفاتیح الحیات را باید جلد دوم مفاتیح الجنان بدانیم. در مورد مفاتیح الجنان عواملی باعث ماندگاری و استقبال از این کتاب گردید از جمله اینکه علاوه بر اين که شخصيت نویسنده کتاب مورد اعتماد بود و به خوش سليقگی معروف، در همه کارها بخصوص اين کار اخلاص خاصی هم داشت. اين اخلاص، اين اعتماد همگان به مولف، اين که مولف در انتخاب مطالب خيلی خوش سليقه بوده، من فکر کنم اين بعضی از عواملی است که اين کتاب(مفاتيح الجنان) همگانی شده و همه از آن استفاده کردند.
وقتی هم خدای متعال بخواهد يک کتابی رواج پيدا کند، وقتی بنا باشد از مولفی با ترويج از کتابش تقدير بشود عوامل ديگری هم خود بخود پيش می آيد. برخلاف بسياری از کتاب هايي که در اختيار بود می توان گفت که از همان سال های اول تأليف اين کتاب خدای متعال به گونه ای دیگر مقدمات را فراهم آورد. مثلا آن روزها بهترين چاپ چاپ های گراوری بود که این کتاب به بهترين وجه چاپ شد. فقط کمبودی که الان احساس می شود يک ترجمه خوب از اين کتاب (مفاتيح الجنان) است. تا اينجا تقريبا همه خصوصياتی که يک تاليف مورد توجه بايد داشته باشد کتاب مفاتيح داشت. در عين حال اين کتاب هفت، هشت دهه است که مورد استفاده است. حتی باز الان احساس شده که خوب است کمی نو شود. بعضی از مراجع کارهايی کردند و مفاتيح را به صورت های مختلف بازنویسی یا گزیده نویسی کرده اند. ولی هنوز مفاتيح جای خودش را دارد به خاطر همان ويژگی هايی که عرض شد .
آيت الله جوادی آملی «دامت برکاته» احساس کرد که ما در کنار اين کتاب دعا که در همه خانه ها است يک کتابی می خواهيم که رسم و رسوم و آداب زندگی را به مردم ياد بدهد و در اختيارشان باشد .
اسراء: قبلا هم کتابی با این ویژگی وجود داشته است؟
حضرت آیت الله استادی:
چرا، در طول تاريخ ما چنين کتاب هایی داشتيم ولی به روز نبود . بعد از مفاتيح الجنان هم کتابهای دعای فراوانی نوشته شد ولی تقريبا مفاتيح به گونه ای شد که کتابهای بعد را کنار گذاشت. بحار الانوار علامه مجلسی يک کتاب رايج بود، مفاتيح آن را تقريبا کنار گذاشت. چرا؟ چون به روزتر بود هم از حيث تاليف هم از حيث شکل و قيافه و صحت چاپ و زيبايی چاپ.
چنين کتابی در عين اين که ممکن است کتابهايی در اين زمينه باشد کتابی است قابل عرضه که ما اگر خواستيم به يک محصل بدهيم تا بخواند بتواند بخواند و استفاده کند، اگر به يک خانم خانه دار خواستيم بدهيم بخواند بتواند بخواند، اينگونه نباشد که فقط برای طلبه ها و برای حوزه و مدارس علميه قابل استفاده باشد .
آیت الله جوادی آملی منظورشان اين بوده که اين کتابی که راه و رسم زندگی را به همگان نشان بدهد و ارائه بدهد و به صورت بسيار خوبی تنظيم بشود و چاپ بشود و در اختيار همه کسانی که علاقه به اهل بيت(ع) دارند و علاقه به مفاتيح بخاطر اهل بيت(ع) دارند قرار بگیرد. خب خوشبختانه وقتی آیت الله جوادی آملی پيشنهاد کرده، پيشنهاد هم مکرّر کردند، بعضی ها هم استقبال کردند و خود ايشان هم دنبال کرده، پيگيری کرده، اين که مسئول پروژه مفاتیح الحیات اظهار می کند که ما شش هزار روايت را از بين روايت بررسی کرديم يک کار سنگينی بوده و پيداست که نمی خواستند زود رد بشوند و مسامحه بکنند. اينگونه نبوده که مثلا « وسائل الشيعه» را جلوی خودشان را بگذارند يک مشت روايت بنويسند و ترجمه کنند. بلکه به فکر بودند که نظم و انضباط داشته باشد، باب بندی خاصی داشته باشد، فصل بندی خاصی داشته باشد، عناوين درستی داشته باشد، ضمنا از دراز نويسی و طولانی شدن هم اجتناب شود. اگر در موضوعی مثلا ده تا بيست تا روايت است دو تا سه تا انتخاب شود يکی انتخاب شود که بهترين است . وقتی يک گروهی چند نفری با راهنمايی آیت الله جوادی اين همه روايات را بررسی کنند و انتخاب کنند و انصافا وقتی انسان نگاه می کند در ترجمه هم ظاهراً کسانی دست اندرکار بودند که بالاخره نويسنده بودند اهل قلم بودند و ترجمه هم ترجمه خوبی است. ترجمه خوانا و يکدست و ساده است بغرنج و معما نيست تقريبا می شود گفت همه جهاتی که در يک کتاب خوب که بخواهد در اختيار عامه مردم قرار بگيرد در این کتاب وجود دارد.
اسراء: شرایط ماندگاری یک کتاب را چه می دانید؟
حضرت آیت الله استادی: گفتيم که مفاتيح الجنان چون که مولفش خيلی مورد اعتماد بود می شود گفت از اين جهت بيشتر مورد اقبال قرار گرفت. نام آيت الله جوادی آملی روی کتاب که باشد، با آن زحماتی که ايشان هم در راهنمايی و هم در نظارت داشتند و هم در نهايت که کل کتاب را در مدت زمان تقريبا طولانی خواندند و تصحيح کردند، فکر کنم خود اين که نام ايشان روی کتاب هست و اين کتاب مستند به ايشان است و ايشان يک شخصيت و يک عالم و استاد شناخته شده ای است خيلی می تواند موثر باشد در ماندگاری این اثر. فکر کنم که اگر بنا باشد که خدای متعال بخواهد اين کتاب رواج پيدا کند، شايد هيچ منبری ابا نداشته باشد از اين که اين کتاب را به عنوان يک کتاب خوب معرفی کند و هيچ رسانه ای، هيچ روزنامه ای، مذهبی، نيمه مذهبی، غير مذهبی کتابی را معرفی کنند که کتاب دينی باشد حتما اين کتاب را معرفی می کنند. اسراء: جهت شاخص تر در این کتاب را چه می دانید؟ حضرت آیت الله استادی: فکر کنم کتاب از جهات مختلف مورد توجه و اعتماد قرار بگيرد. البته اين کتاب هم نمی شود انتظار داشت که سال اول و دوم تيراژش بشود يکصدهزار و دويست هزار ولی اميد آن هست که کم کم شروع بشود و واقعا به گونه ای شود که هرکسی که مفاتيح تهيه می کند اين کتاب ايشان را که اسمش را گذاشتند جلد دوم مفاتيح الجنان ، اين را هم تهيه بکند و در خانه ها باشد و خيلی می تواند مفيد باشد ضمنا با گذشت زمان که مثلا يک سال دو سال سه سال بگذرد علما می بينند فضلا می بينند، ممکن است نظرات تازه ای داشته باشند، سوالهای تازه ای داشته باشند، فکر کنند برخی چيزها در اين کتاب نيست، همانگونه هم که مفاتيح الجنان، ملحقات دارد ، ملحقات اول دارد ملحقات دوم دارد، مفاتیح الحیات را هم اگر کسی مثلاً مطالعه ای کرد و گفت به نظر من اين مطلب در کتاب نيست و کمبود دارد کم کم خود ايشان مورد بازنگری قرار بدهند يا همان گروه ممکن است بازنگری کنند. مفاتيح الجنان هم به صور مختلف چاپ شده ،هم به زبانهای مختلف، هم منتخب دارد ، اين کتاب هم احتمال دارد فارسی اش جدا چاپ شود، عربی اش جدا چاپ شود يا مثلا ببينند جاهايی بايد منتخبی از آن باشد يا الان مثلاً هفتصد صفحه است بايد پانصد صفحه بشود بايد سيصد صفحه بشود اينها کاری است که ان شاء الله کتاب در مدار قرار بگيرد همه گونه کاری می شود روی آن انجام بشود و هميشه هم به همين نام ، به نام آیت الله جوادی آملی و به نام کسانی که در اين مسير زحمت کشيدند . اميدواريم که اينگونه باشد، اخلاص هم هست واقعا مقصود هم اين بود که نيازی برطرف بشود مقصود هم اين بود که به زندگی ساده مردم کمکی بشود خب خود فرد خيلی می تواند اثرگذار باشد. مثل آفتاب روشن است که مولف اين کتاب استفاده مادی از اين کتاب نديده است به قصد خالص و برای رفع نياز مردم . اميدواريم که ان شاء الله همانگونه که قصد ايشان بوده و کسانی در اين راه زحمت کشيدند و حالا هم زحمت می کشند ضمنا من در جای ديگر هم عرض کردم که از عوامل پيشرفت هرکاری ، عوامل مختلف دارد از جمله جنبه های مالی و اقتصادی. مفاتيح الجنان هم يکی از عوامل فراوانیش قیمت مناسبش است. کتاب مفاتیح الحیات هم بايد قیمت مناسبی داشته باشد. اسراء: از وقتی که اختصاص دادید بسیار سپاسگزاریم

به گزارش پايگاه اطلاع رسانی اسراء: محتوای کتاب ارزشمند مفاتيح الحيات از آثار حضرت آيت الله جوادی آملی برگرفته از آيات قرآن و روايات معصومين(عليهم السلام) است و در آن از بيش از 6 هزار روايت بهره گرفته شده است.
حضرت آيت الله جوادي آملي«دام ظله» با توجه به اشراف همه جانبه به منابع وحياني و با بهره‌وري کامل از کتاب و سنت و همچنين عقل برهاني و نيز با ژرف‌بيني خاص به اين ايده تفطّن دادند که همان‌طور که بزرگ محدث روزگار ما، جناب حاج شيخ عباس قمي (رحمه الله)با اثر ماندگار و سودمندش؛ يعني مفاتيح الجنان، راه سلوک بندگان و ارتباط انسان با خدا را از طريق انجام دادن اعمال عبادي در سه بخش نماز، دعا و زيارات و بهره‌مندي از ثواب و پاداش آن‌ها هموار كرد، کتابي ديگر لازم است که جلد دوم و مکمل آن محسوب شود و شئون دنيايي به ويژه امور اجتماعي بندگان را نيز با همان رويکرد، با آموزه‌هاي وحياني مرتبط سازد تا آدمي در زندگي خود از اين برنامه‌هاي الهي بهره‌مند گردد و از آثار آن، هم در دنيا و هم در عقبا سود ببرد، از اين رو اين کتاب، مفاتيح الحياة نام يافت.

رسالت اين اثر نفيس و ماندگار اين است که با تکيه بر منابع وحياني، اصول و مباني و نيز مواد و فروعاتي استنباط و استخراج شوند که در جهت معنابخشي به زندگي انساني در ابعاد مختلف اخلاقي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي به کار آيند.

بنا بر اين مي‌توان نقطه مشترک اين اثر با کتاب مفاتيح الجنان را در اين دانست که انسان با داشتن حسن فاعلي و حسن فعلي اعم از انجام اعمال عبادي، اخلاقي، اجتماعي و سياسي از ثواب و پاداش الهي بهره‌مند مي‌گردد و در هر دو اثر به اين ثواب.ها، عقاب.ها، آثار و پيامد رفتارها توجه شده است؛ اما امتياز اين کتاب اين است که مباحث آن، ناظر به رفتار، گفتار و حتي نيت.هايي است که توجه و اهتمام به آن‌ها مناسبات فردي و اجتماعي و زيست محيطي او را تنظيم، تصحيح و اصلاح مي‌کنند.

انسان با آموختن و به کار بردن چنين دانش و برنامه‌اي، حيات طيّبي را که پروردگار عالم براي او، شايسته دانسته تجربه مي‌كند، از اين رو اين آموزه‌ها اختصاصي به رابطه انسان با خداي متعالي نداشته، بلکه تمامي مناسبات، ارتباطات و تعاملاتي را که انسان با خود، جامعه، محيط زيست و حتي نظامات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و... دارد تعيين و بيان مي‌کند.

لازم به ذکر است درباره شيوه تهيه اين اثر نفيس نکات ذيل يادآوري مي شود:
1. سامان‌دهي اين اثر در همه مراحل آن، از طرح تا تخريج آيات و روايات، تحقيق و تنظيم، رفع شبهات و جمع ميان روايات وبازخواني نهايي متن، با هدايت و اشراف حضرت استاد آيت الله جوادي آملي (دام ظله) بوده و پس از تکميل متن، تمام آن به رؤيت و قرائت معظم له رسيده و نکات لازم را بر آن افزوده‌اند.

2. اغلب روايات اين اثر، معتبرند و برخي از آن‌ها بر‌مبناي تسامح در ادله سنن مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ در همان حال از آوردن نقل‌هايي که با اصول عقلي و نقليِ معارف اسلامي هماهنگ نيست، پرهيز شده است.

3. از آنجا که در متن کتاب، نام معصوم (عليهم السلام) در آغاز ترجمهٴ هر حديث آمده، ديگر نيازي به ذکر نام آن معصوم در پاورقي نبوده، چنان که به جهت ثبت منبع حديث، لزومي به ذکر سلسله سند حديث نبوده است.

4. براي رعايت اختصار، در احاديث، به يک يا دو منبع بسنده شده و از آوردن منابع بيشتر خودداري گرديده است.

5. گاه يک روايت، موضوعات مختلفي را در خود جاي داده و هر قسمت از آن، به موضوعي مربوط مي‌شود، بديهي است در اين‌گونه موارد، همان قسمت از روايت، در ذيل موضوع مربوط قرار گرفته که ترجمه يا پيام آن در متن کتاب آمده و اصل روايت در پاورقي ثبت شده است و اين براي مستند بودن کتاب است.

6. آنچه از مجموعه مطالب و مباحث در اين کتاب فراهم آمده بهره‌گيري از منابعي است که پژوهشگران تا کنون بدان دست يافته‌اند، بديهي است ممکن است بعدها اطلاعاتي با چنين رويکردي که در کتاب آمده فراهم آيد که ضميمه خواهد شد.

7. حضرت استاد مقدمه‌اي مشتمل بر پانزده اصل که حاوي مباني نظري اين کتاب وزين است مرقوم داشته‌اند که ضمن اشتمال آن بر مباحث جهان‌شناسي، معرفت.شناسي و انسان‌شناسي، تکاليف الهي انسان و بايسته‌ها بلکه شايسته‌هاي انسان الهي را بيان كرده‌اند.

علاقمندان جهت تهيه اين کتاب ارزشمند در تهران می توانند با شماره 02517765356 تماس حاصل فرمایند. همچنین کاربران گرامی می توانند با مراجعه به سایت اینترنتی مرکز چاپ و نشر اسراء به آدرس nashr.esra.irنسبت به سفارش خرید کتاب از طریق اینترنت اقدام نمایند.  

نگاهی اجمالی به فصول و موضوعات کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات
قسمت اول:تعامل انسان با خود

محتوای کتاب ارزشمند مفاتيح الحيات از آثار حضرت آيت الله جوادی آملی برگرفته از آيات قرآن و روايات معصومين(عليهم السلام) می باشد که در آن بيش از شش هزار روايت نقل شده است.
حضرت آيت الله جوادي آملي«دام ظله» با توجه به اشراف همه جانبه به منابع وحياني و با بهره‌وري کامل از کتاب و سنت و همچنين عقل برهاني از یک سو و از سوی دیگر اثر ماندگار و سودمند بزرگ محدث روزگار ما، جناب حاج شيخ عباس قمي (رحمه الله)؛ يعني مفاتيح الجنان،که راه سلوک بندگان و ارتباط انسان با خدا می باشد، کتابي ديگر را لازم دیدند تا جلد دوم و مکمل آن محسوب شود و شئون دنيايي به ويژه امور اجتماعي بندگان را نيز با همان رويکرد، با آموزه‌هاي وحياني مرتبط سازد که آدمي در زندگي خود از اين برنامه‌هاي الهي بهره‌مند گردد و از آثار آن، هم در دنيا و هم در عقبا سود ببرد. با توجه به استقبال فراگیر و بی نظیر در داخل و خارج از کشور از این کتاب گرانقدر لازم دانستیم که جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم به معرفی اجمالی فصول و موضوعات این کتاب اقدام کنیم.
کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشد. بخش اول این کتاب به «تعامل انسان با خود» پرداخته و دارای دوازده فصل می باشد که عناوین آن عبارتند از: تفکر وتدبّر، یادگیری و دانش اندوزی، کاروتلاش، حفظ تن و حرمت اضرار به نفس، نظافت و بهداشت، خوردن وآشامیدن، لباس وپوشش، زینت و آراستگی، مسکن، مسافرت، خواب و بیداری، تفریحات سالم و ورزش.
لازم به ذکر است که هر فصل از این اثر نفیس، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده و با استناد به آیات و روایات، راهکارها و نکات حایز اهمیتی را در خود جای داده است که در این مجال جهت آشنایی هر چه بیشتر شما گرامیان توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:
در قسمتی از این بخش مفاتیح الحیات درباره اهمیت تفکر و تدبر می خوانیم:
قرآن كريم و احاديث، انسان‌ها را به تفكر فرا خوانده‌اند. در قرآن، انديشيدن از اوصاف خردمندان به شمار آمده است. رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مي‌فرمايد: اي ابن مسعود! هرگاه خواستي كاري كني از روي دانش و خرد باشد و از كار بدون تدبر و دانش بپرهيز، چرا كه خداي جليل مي‌فرمايد: [در سوگندهاي خود] مانند آن زن نباشيد که بافته‌اش را پس از آن که محکم مي‌کرد از هم مي‌گسست و رشته رشته مي‌کرد.
نیز به فرموده امام صادق سلام الله علیه: فردي نزد رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض كرد: اي رسول خدا! توصيه و سفارشي به من كن. آن حضرت سه بار از او پرسيد: اگر سفارشي كنم انجام مي‌دهي؟ آن شخص در هر سه بار پاسخ داد: آري، اي رسول خدا! حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) فرمود: به تو سفارش مي‌كنم كه هرگاه خواستي كاري انجام دهي درباره سرانجام آن تدبر كن؛ اگر مايه رشد و هدايت بود انجام بده و اگر مايه گمراهي بود از آن بپرهيز.
از دیگر ویژگی های ارزنده کتاب مفاتیح الحیات که به آن ویژگی ممتازی بخشیده است این است که این کتاب،کتاب همگان است و به قشر یا طبقه خاصی اختصاص ندارد. همچنین تنوع موضوع و فراگیری آن از شاخص های دیگر این کتاب است. به عنوان مثال در جایی دیگر از بخش اول مفاتیح الحیات در مورد پرهیز از تکلف آمده است:
امام صادق(ع)مي‌فرمايد: هرگاه مهماني [سرزده] نزد تو آمد آنچه داري برايش بياور؛ ولي هرگاه دعوتش كردي خود را [مقدار قابل تحمل] به زحمت بينداز.
و یا در جایی دیگر از همین بخش درمورد فضیلت تعلیم وتعلم می خوانیم : حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) فرمود: حضور در مجلس عالم از حضور در هزار تشييع جنازه و هزار عيادت بيمار بهتر است؛ نيز مي‌فرمايد: کسي که به مسجد رفت و آمد کند تا دانشي مفيد بياموزد يا به ديگران ياد دهد پاداش عمره و حجي کامل را خواهد داشت.
همان گونه که ذکر شد ارتقاء سطوح مختلف زندگی دنیوی به سوی حق تعالی و در مسیر صحیح از اهداف این کتاب است و از این روست که کوچکترین مسائل نیز از دید محقق و تیزبین حضرت آیت الله جوادی آملی دور نمانده است و لذا در قسمت مربوط به پوشش های پسندیده در بخش اول این کتاب آمده:
راوي گويد: هرگاه امام حسن(ع)براي اقامه نماز برمي‌خاست بهترين لباس را مي‌پوشيد. پرسيدند: چرا بهترين لباس خود را مي‌پوشيد؟ فرمود: خدا زيباست و زيبايي را دوست دارد، پس خود را براي پروردگارم زيبا مي‌كنم و او مي‌فرمايد: «در هر مسجدي خود را بياراييد»، از اين رو، دوست دارم بهترين لباسم را بپوشم.
و نیز در باب تفریحات سالم و ورزش آیت الله جوادی آملی به ذکر این حدیث نورانی پرداخته اند که: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) از مردي كه شنا و تيراندازي مي‌كرد خوشش مي‌آمد؛ همچنين مي‌فرمايد: تيراندازي و شنا را به پسرانتان بياموزيد.
در نوشته های آتی سعی خواهیم کرد که بخش های دیگری از این کتاب را معرفی و به ذکر قسمت های منتخبی از آن بپردازیم.

نگاهی اجمالی به فصول و موضوعات کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات
(قسمت دوم: تعامل انسان با همنوعان)

کتاب ارزشمند مفاتيح الحيات از آثار حضرت آيت الله جوادی آملی با اشراف همه جانبه به منابع وحياني و با بهره‌وري کامل از آيات قرآن و روايات معصومين(عليهم السلام) می باشد.
نقطه مشترک اين اثر با کتاب مفاتيح الجنان را مي‌توان در اين دانست که انسان با داشتن حسن فاعلي و حسن فعلي اعم از انجام اعمال عبادي، اخلاقي، اجتماعي و سياسي از ثواب و پاداش الهي بهره‌مند مي‌گردد و در هر دو اثر به اين ثوابها، عقابها، آثار و پيامد رفتارها توجه شده است؛ اما امتياز اين کتاب در این است که مباحث آن، ناظر به رفتار، گفتار و حتي نيّت.هايي است که توجه و اهتمام به آن‌ها مناسبات فردي و اجتماعي و زيست محيطي او را تنظيم، تصحيح و اصلاح مي‌کنند.
انسان با آموختن و به کار بردن چنين دانش و برنامه‌ای، حيات طيّبی را که پروردگار عالم براي او، شايسته دانسته تجربه مي‌كند، از اين رو اين آموزه‌ها اختصاصي به رابطه انسان با خداي متعالی نداشته، بلکه تمامی مناسبات، ارتباطات و تعاملاتي را که انسان با خود، جامعه، محيط زيست و حتی نظامات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و... دارد تعيين و بيان مي‌کند.
کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشدکه بخش اول این کتاب جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم معرفی گردید.در این مجال به معرفی بخش دوم این اثر نفیس با عنوان"تعامل انسان با همنوعان"می پردازیم:
این بخش،شش فصل را به خود اختصاص داده که عناوین آن عبارتنداز:خویشاوندان،همکیشان(مسلمانان)،بیگانگان،مستضفان،مهاجمان و دشمنان،شهروندان.
لازم به ذکر است که هر فصل از این بخش، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده که توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:
بعنوان مثال فصل نخست این بخش ابتدا به اهميت، آثار، عوامل، مصاديق، مرز و مراتب صله رحم و قطع رحم به صورت كلي و اختصار اشاره و سپس موارد صله رحم به تفصيل بيان گردیده است که درباره اهمیت وآثار صله رحم آمده است:
صلهٴ رحم نزد خداي سبحان چنان مهم است كه آن را از جهت پاداش، سريع‌ترين عبادت قرار داده و افزون بر پاداش اخروي، پاداش دنيوي و زودهنگام براي آن مقرر داشته است؛ به گونه‌اي كه خاندان گناهكار هم با رعايت صلهٴ رحم ميان خود، دارايي آن‌ها فزوني مي‌يابد و با نيكي به يكديگر بر عمرشان افزوده مي‌شود.
در روایتی ازرسول خدا(صلی الله علیه و آله)آمده است که فرمود: همهٴ امّتم را از حاضر و غايب و به آنان كه تا روز قيامت در صلب مردان و رحم زنان هستند سفارش مي‌كنم به صلهٴ رحم، اگرچه يك سال راه [ميان آنان فاصله] باشد و اين از دين اسلام است.
ونیز به فرموده پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله)در باره آثار صله رحم در این اثر نفیس می خوانیم:
هركس از تأخير اجل و گسترش روزي خود خوشحال مي‌شود پس از خدا پروا كند و صله رحم كند؛ همچنين فرمود: كسي كه از عمرش جز سه سال نمانده باشد با صلهٴ رحم، خدا عمرش را به سي و سه سال امتداد مي‌بخشد.در روايتي ديگر فرمود: هركس براي من يك عمل را ضمانت كند من برايش چهار چيز را ضمانت مي‌كنم: هر كس صلهٴ رحم كند خدا او را دوست بدارد و روزي وي را گسترش دهد و عمرش را فزوني بخشد و او را به بهشتي درآورد كه وعده داده است. همچنین در روایتی از امام باقر(سلام الله علیه)درباره استمرار نیکی به والدین آمده است: اگر كسي به والدين خود در زمان حيات آن دو نيكوكار بود ولي پس از مرگ آنان بدهكاريشان را نمي‌پردازد و براي آنان استغفار نمي‌كند خدا وي را عاقّ والدين به شمار مي‌آورد.
در قسمتی از فصل سوم این بخش نیز،مصادیقی از رفتار بشر دوستانه با اهل کتاب به رشته تحریر درآمده است که در ذیل به نمونه هایی اشاره می کنیم:
نيكي به همنشين يهودي: امام صادق(سلام الله علیه)فرمود: اگر فردي يهودي با تو همنشين شد با وي به نيكي همنشيني كن.
عيادت از بيمار يهودي: اميرموٴمنان(سلام الله علیه)مي‌فرمايد: پيامبر(صلی الله علیه و آله) از يك بيمار يهودي عيادت كرد.
پرهيز از تجاوز به حريم اهل كتاب: پيامبر(صلی الله علیه و آله)فرمود: خداي متعالي ورود بي‌اجازه به خانه‌هاي اهل كتاب را بر شما حلال نكرده است.
به حول و قوه الهی در نوشته های آتی سعی خواهیم کرد که بخش دیگر این کتاب را معرفی و به ذکر قسمت های منتخبی از آن بپردازیم.

نگاهی اجمالی به فصول و موضوعات کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات
قسمت سوم:تعامل مردم و نظام اسلامی

سامان‌دهي کتاب گرانقدر مفاتیح الحیات در همه مراحل آن، از طرح تا تخريج آيات و روايات، تحقيق و تنظيم، رفع شبهات و جمع ميان روايات وبازخواني نهايي متن، با هدايت و اشراف حضرت استاد آيت الله جوادي آملي (دام ظله) بوده و پس از تکميل متن، تمام آن به رؤيت و قرائت معظم له رسيده و نکات لازم را بر آن افزوده‌اند.

اغلب روايات اين اثر، معتبرند و برخي از آن‌ها بر‌مبناي تسامح در ادله سنن مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ در همان حال از آوردن نقل‌هايي که با اصول عقلي و نقليِ معارف اسلامي هماهنگ نيست، پرهيز شده است که انسان با آموختن و به کار بردن چنين دانش و برنامه‌ای،حيات طيّبی را که پروردگار عالم براي او، شايسته دانسته تجربه مي‌كند و تمامی مناسبات، ارتباطات و تعاملاتي را که انسان با خود، جامعه، محيط زيست و حتی نظامات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و... دارد تعيين و بيان مي‌کند.

همان گونه که در خبرهای گذشته به عرض رسید،کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشدکه بخش های اول و دوم این کتاب جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم معرفی گردید.در این مجال به معرفی بخش سوم این اثر نفیس با عنوان"تعامل مردم و نظام اسلامی "می پردازیم:

این بخش،چهار فصل را به خود اختصاص داده که عناوین آن عبارتنداز:

نظام سیاسی،نظام اجتماعی،شهرسازی و خدمات عمومی ونظام اقتصادی.
لازم به ذکر است که هر فصل از این بخش، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده که توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:
اميرموٴمنان (سلام الله علیه) نظام و حكومت براي جامعه را همانند رشته تسبيح براي دانه‌هاي آن مي‌داند كه بهره‌گيري از دانه‌ها بدون آن، ممكن نيست، از همين‌رو در آموزه‌هاي ديني مطالبي فراوان درباره نظام اسلامي آمده است.
امام رضا (سلام الله علیه) درباره اهميت تشكيل نظام اسلامي مي‌فرمايد: ... هيچ فرقه و ملتي را نمي‌يابيم كه پايدار مانده و زندگي كرده باشند، مگر با داشتن فرمانروايي قوامبخش و [اين از آن‌روست كه] مردم ناچارند براي امر دين و دنياي خود حاكمي داشته باشند تا آن‌ها را سرپرستي كند... و زندگي مردم بدون آن حاكم، قوام و سامان نمي‌يابد... .
همچنین آن حضرت در مورد اهميت نياز به حاكم عادل می فرمایند:
اگر براي مردم، امام و رهبري توانا، امانتدار، نگهبان و پاكدست (عادل) قرار داده نمي‌شد، آيين نابود مي‌شد، دين از بين مي‌رفت، سنّت.ها و احكام الهي تغيير مي‌يافت، بدعت.گذاران بر آن مي‌افزودند و ملحدان از آن مي‌كاستند و مسلمانان به شبهه دچار مي‌شدند... .
در قسمت دیگری از این بخش در مورد وظایف مردم در برابر حاکم اسلامی آمده است:
چنان‌كه حاكمان و كارگزاران اسلامي در برابر مردم وظايفي دارند، مردم نيز در مقابل حكومت و حاكمان اسلامي وظايف و تكاليفي دارند كه در سخنان معصومان (علیهم السلام) به آن‌ها اشاره و بر آن‌ها تأكيد شده است. در اينجا به چند نمونه از مهم‌ترين آن‌ها اشاره مي‌شود:
1. وفاداري به نظام اسلامي: ياري و وفاداري از جمله حقوق حاكم عادل بر توده مردم است. اميرموٴمنان (سلام الله علیه) در خطبه‌اي با برشمردن اين حقوق و وظايف مي‌فرمايد: اي مردم! اما حقي كه من بر عهده شما دارم وفاداري به بيعتي است كه با من داشته‌ايد.
2. ياري كردن حاكمان: از عناصر محوري و مهم حفظ نظام اسلامي، اطاعت از حاكم معصوم (سلام الله علیه) در عصر حضور و نصرت وليّ فقيه در دوران غيبت است. اميرموٴمنان c مي‌فرمايند: ... از ديگر وظايف شما در برابر من اين است كه چون شما را براي كاري فراخوانم اجابت كرده، از دستورهاي من پيروي كنيد.
در فصل بعدی این بخش،آثار وحدت و محبّت در نظام اجتماعی به رشته تحریرآمده که می خوانیم:
امام صادق (سلام الله علیه) فرمود: هرگاه دو مسلمان از يكديگر جدا شوند [قهر باشند] شيطان پيوسته شادمان است و چون آن دو آشتي كردند، زانوان شيطان به لرزش مي‌افتند و بندهايش از هم جدا مي‌شوند و فرياد برمي‌آورد: واي بر من از هلاكتي كه بدان گرفتار شدم.
همچنین رسول خدا(صلوات الله علیه)فرمود: اصلاح ميان دو نفر از نمازها و روزه‌هاي [مستحب] برتر است.
در فصل دیگری از این بخش در رابطه با ارزش صدقه آمده است:
اميرمؤمنان (سلام الله علیه) مي‌فرمايد: روزي ديناري صدقه دادم. رسول خدا(صلوات الله علیه) به من فرمود: آيا مي‌داني صدقه از دست مؤمن بيرون نمي‌رود مگر اينکه او با آن، از دهان (دام) هفتاد شيطان رها مي‌شود؟ صدقه تا در دست پروردگار متعالي قرار نگيرد، به دست سائل نمي‌رسد. مگر اين آيه نمي‌گويد: آيا نمي‌دانند که خدا توبه بندگانش را مي‌پذيرد و صدقات آنان را دريافت مي‌كند؟

پيامبر (صلوات الله علیه) مي‌فرمايد: بهترين مال و بهترين اندوخته هر كس صدقه اوست؛ همچنين مي‌فرمايد: زمين قيامت سراسر آتش است، جز زير سايبان صدقه.

به حول و قوه الهی در نوشته های آتی تلاش خواهیم کرد تا بخش دیگر این کتاب را معرفی و قسمت های منتخبی از آن را تقدیم شما خوبان گردانیم.

نگاهی اجمالی به فصول و موضوعات کتاب ارزشمند مفاتیح الحیات

(قسمت چهارم:تعامل انسان باحیوان)
از آنجا که اسلام، دين زندگي است، احکام و تعاليم حيات.بخشي را براي انسان فراهم كرده تا بتواند در هر سطحي مناسبات خود را به درستي ايجاد و تحکيم كند؛ چه محلي، چه منطقه‌اي و چه بين المللي و هيچ يک از ابعاد فردي و اجتماعي حيات بشري، از آموزه‌هاي وحياني تهي نيست، بلکه جريان عبوديت و بندگي در جاي جاي زندگي نفوذ داشته و تنها با پذيرش و عمل به آن تعاليم، بندگي معنا يافته و محقق مي‌شود.
بديهي است براي دستيابي به چنين برنامه حياتي هم به تلاش و اجتهاد علمي نياز است و هم به کوشش و جهاد عملي و هم به لطافت.ها و آرايه‌هاي هنري که استاد معظم حضرت آيت الله جوادي آملي«دام ظله» در مقدمه ژرف و بنيادين خود در کتاب گرانقدرمفاتیح الحیات از اين سه شأن اساسي انسان به جهانداني، جهانداري و جهان‌آرايي ياد كرده‌اند که بدون اين سه، بهره‌وري بلکه اصل استفاده از حيات عالم آفرينش بسيار ناچيز و غير قابل توجه خواهد بود.
همان گونه که در خبرهای گذشته به عرض رسید،کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشدکه بخش های اول تاسوم این کتاب جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم معرفی گردید.در این مجال به معرفی بخش چهارم این اثر نفیس با عنوان" تعامل انسان باحیوان "می پردازیم:
عناوین سه فصل مورد بحث این بخش عبارتنداز:
نگهداری حیوان،بهره گیری از حیوان وحقوق حیوان.
هر فصل از این بخش، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده که توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:
در قرآن كريم سوره‌هايي از باب عَلَم بالغلبه به نام برخي حيوانات مانند بقره، انعام، فيل، نحل، نمل و عنكبوت وجود دارند كه پيوند نزديك زندگي انسان با حيوانات را نشان مي‌دهد.
در فقه اسلامي نيز،حقوق و وظايفي براي انسان در تعامل با عموم جانوران اهلي و غير اهلي وجود دارد كه حدّ و مرز رفتارهاي مشروع و نامشروع را مشخص مي‌كند و بهره‌گيري‌هاي حلال و حرام از آن‌ها را نشان مي‌دهد.
احكام رسيدگي به آب و غذا و دارو و درمان و نيازهاي حياتي آن‌ها، ستم نكردن به حيوانات، پرداختن زكات چارپايان سه‌گانه (گاو، گوسفند و شتر)، رو به قبله كردن آن‌ها هنگام ذبح و نحر، گفتن نام خدا و ياد او هنگام ذبح و نحر و صيد حيوانات، در بخش‌هاي مختلف فقه اسلامي بيان شده‌اند. در احكام شرعي احكام فراواني دربارهٴ رفتار انسان با حيوانات وجود دارد.لذا در اين بخش از كتاب مفاتيح الحياة، برخي وظايف فقهي و اخلاقي در اين زمينه بر اساس آيات قرآن كريم و روايات معصومان(علیهم السلام) بيان مي‌شود.
درفصل اول این بخش در نکوهش از نگهداری سگ در خانه آمده است:
پيامبر(صلوات الله علیه) فرمودند: خانه‌اي كه مجسمه يا سگ يا جُنب در آن باشد، ملائكه الهي به آن درنمي‌آيند.
اميرموٴمنان (سلام الله علیه) نیزفرمودند: در سگ خيري نيست، مگر در سگ شكاري و سگ همراه گله گوسفندان.
در قسمت دیگری از فصل دوم این بخش در رابطه با آداب ذبح حیوان می خوانیم:
روح حاکم بر آموزه‌هاي اسلامي، پرهيز از کشتن چارپايان و جانوران بي‌آزار است، مگر در مواردي كه بهره‌برداري از حيوان منحصر به ذبح آن باشد. ذبح حيوان هم نبايد زجرآور يا در معرض ديد حيواني ديگر باشد، از همين‌رو آدابي دارد كه به بخشي از آن‌ها اشاره مي‌شود:
نيکي به حيوان هنگام ذبح: رسول خدا (صلوات الله علیه) فرموده است: خدا اهل احسان است و احسان را دوست مي‌دارد، پس... هنگام ذبح حيوان با نيک‌رفتاري ذبح کنيد.
آمادگي قصاب براي ذبح: شداد بن اوس مي‌گويد: پيامبر (صلوات الله علیه) فرمود: خدا بر شما نوشته است كه در هر چيز اهل احسان باشيد، پس هرگاه خواستيد... حيواني را ذبح کنيد، نيکو ذبح كنيد؛ کارد را تيز کنيد و ذبيحه را زود راحت کنيد؛ همچنين فرمود: هرگاه خواستيد حيواني را ذبح كنيد خيلي سريع كار را تمام كنيد.
همچنین در مورد پاداش آب به حیوان تشنه از قول حضرت رسول اکرم(صلوات الله علیه)نقل شده است که فرمودند:
در سفر معراج چون به بهشت مي‌نگريستم، زن گنهكاري را ديدم و از حالش پرسيدم. گفته شد: وي از كنار سگي تشنه بر لب چاه آبي مي‌گذشت. وي [براي سيراب كردن آن حيوان] چادر خود را به درون چاه آويخت و چون آب چاه به آن نفوذ كرد، با فشردن آن در دهان سگ آن را سيراب كرد و خدا هم او را با اين عمل آمرزيد؛ نيز از رسول خدا (صلوات الله علیه) پرسيدند: آيا نيكي کردن به حيوانات پاداش دارد؟ فرمود: آري، براي خنک کردن هر جگر تشنه پاداشي است.
امام باقر (سلام الله علیه) هم مي‌فرمايد: خداي متعالي سيراب كردن تشنگان را دوست دارد و کسي که حيواني تشنه‌كام يا جز آن را سيراب كند خدا او را در روزي كه سايه‌اي جز سايه او نيست در سايه عرش خود جاي مي‌دهد.
به حول و قوه الهی در نوشته های آتی تلاش خواهیم کرد تا بخش پایانی این کتاب را معرفی و قسمت های منتخبی از آن را تقدیم شما خوبان گردانیم.

نگاهی گذرا به فصول و موضوعات کتاب گرانسنگ مفاتیح الحیات
(قسمت پنجم:تعامل انسان باخلقت زیست محیطی)

همانگونه که در قسمت های گذشته به عرض رسید، محتوای کتاب ارزشمند مفاتيح الحيات از آثار حضرت آيت الله جوادی آملی برگرفته از آيات قرآن و روايات معصومين(عليهم السلام) می باشد که در آن بيش از شش هزار روايت نقل شده است و انسان با آموختن و به کار بردن چنين دانش و برنامه‌ای، حيات طيّبی را که پروردگار عالم براي او، شايسته دانسته تجربه مي‌كند، از اين رو اين آموزه‌ها اختصاصي به رابطه انسان با خداي متعالی نداشته، بلکه تمامی مناسبات، ارتباطات و تعاملاتي را که انسان با خود، جامعه، محيط زيست و حتی نظامات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و... دارد تعيين و بيان مي‌کند.
همان گونه که در خبرهای گذشته به عرض رسید،کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشدکه بخش های اول تاچهارم این کتاب جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم معرفی گردید.در این مجال به معرفی بخش پنجم این اثر نفیس با عنوان" تعامل انسان باخلقت زیست محیطی "می پردازیم:
این بخش،نه فصل را به خود اختصاص داده که عناوین آن عبارتنداز:محیط زیست،آب و هوا وخاک حاصلخیز،درختان و جنگل ها،فضای سبز و مراتع،باد و باران،دریاها و نهرها،راه ها،مواد سوختی و گردشگری.
لازم به ذکر است که هر فصل از این بخش، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده که توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:
خداي سبحان، نظام كيهاني و زمين و محيط زيست را آفريد و آن‌ها را در اختيار انسان نهاد تا او را بر اساس دستورهاي خود بيازمايد و ببيند كه وي پس از مطالعه و شناخت لازم، چگونه از اين امانت.هاي الهي در مسير طاعت خالق بهره مي‌گيرد و با مزايا و نعمت.هاي زيست محيطي پروردگار چگونه رفتار مي‌كند. در قرآن كريم مي‌فرمايد: زمين را آراستيم تا شما را بيازماييم و ببينيم كدام‌يك به نيكي رفتار مي‌كنيد: ﴿اِنّا جَعَلنا ما عَلَى الاَرضِ زينَةً لَها لِنَبلُوَهُم اَيُّهُم اَحسَنُ عَمَلا﴾.
زماني نعمت.ها و امكانات در راستاي هدف آفرينش قرار مي‌گيرند كه از آن‌ها به درستي بهره‌برداري و از افراط و تفريط پرهيز شود. روز قيامت نيز از همه نعمت.ها بازخواست مي‌شود: ﴿لَتُسـئَلُنَّ يَومَئِذٍ عَنِ النَّعيم﴾و انسان بايد بداند كه محيط زيست متعلق به همگان است و وظيفه دارد در حفظ و آباداني آن بكوشد تا خود نيز بتواند از مواهبش برخوردار شود، زيرا طبق فرموده امام صادق سلام الله علیه زندگي بدون محيط زيست پاك (هواي پاکيزه، آب فراوان و زمين بارور) گوارا و شيرين نمي‌شود.
• رسول خدا (صلوات الله علیه) مي‌فرمايد: هركس درختي بكارد خدا به اندازه محصول آن برايش پاداش مي‌نويسد. در مقابل، اگر از طبيعت و امكانات مادي به گونه‌اي مناسب و شايسته بهره‌گيري نشود آثار زيانبار و گاه جبران‌ناپذيري در پي دارد؛ براي نمونه امام صادق سلام الله علیه مي‌فرمايد: در آب راكد و ايستاده ادرار مكن كه هركس چنين كند و به بلايي گرفتار شود جز خويشتن را سرزنش نکند. آلوده کردن آب.هاي مورد نياز مردم مانند آب.هاي پشت سد و آب نهرها، چشمه‌ها، چاه‌ها و مخزن‌ها كيفر دارد.
در فصل دوم این بخش،در مورد آثار نگاه کردن به آب می خوانیم:
• پيامبر گرامي(صلوات الله علیه) و امام كاظم سلام الله علیه در ضمن حديثي چنين فرمودند: نگاه به آب جاري چشم را روشني مي‌بخشد.
• امام صادق سلام الله علیه نیز مي‌فرمايد: نگاه كردن به آب چهره را نوراني و شاداب مي‌سازد.
در فصل دیگری از این بخش درباره اهمیت درختکاری آمده است:
• اهميت درختكاري چنان است که رسول خدا(صلوات الله علیه) درباره آن فرمود: اگر نهالي در دست يكي از شماست و در آستانه برپايي قيامت به اندازه كاشتن آن فرصت دارد، آن را بكارد.
همچنین درباره آثارنظافت اماکن و راه ها از رسول گرامی اسلام(صلوات الله علیه) نقل شده است:
پاداش برداشتن مايه آزار از سر راه مسلمانان، قرائت چهارصد آيه است كه هر حرفش ده حسنه دارد.

بسمه تعالی

ضمن تشکر از زحمات همکاران گرامی
پست جمع بندی: