جمع بندی بررسی حدیث «نهی از بنای بر قبور» از دیدگاه شیعه و سنی
تب‌های اولیه
سلام علیکم
ایا این حدیث اعتبار دارد؟ و واقعا سنت نبوی این است که بر مقابر هیچ بنایی ساخته نشود؟ لطفا از دیدگاه شیعه و سنی حدیث را بررسی کنید:
الحديث: نهى رسول اللّه ـ صلَّى الله عليه وآله وسلم ـ عن الجلوس على القبر، وتجصيصه، والبناء والكتابة عليه .
روي عن جابر بن عبد الله عن النبي صلى الله عليه وآله وسلم أنّه قال : « لاَ تُجَصِّصُوا القُبُورَ وَلاَ تَبْنُوا عَلَيْهَا ولاَ تَقْعُدُوا ولاَ تَكْتُبُوا عَلَيْهَا ».
متشکرم.@};-
سلام علیکمایا این حدیث اعتبار دارد؟ و واقعا سنت نبوی این است که بر مقابر هیچ بنایی ساخته نشود؟ لطفا از دیدگاه شیعه و سنی حدیث را بررسی کنید:
الحديث: نهى رسول اللّه ـ صلَّى الله عليه وآله وسلم ـ عن الجلوس على القبر، وتجصيصه، والبناء والكتابة عليه .
روي عن جابر بن عبد الله عن النبي صلى الله عليه وآله وسلم أنّه قال : « لاَ تُجَصِّصُوا القُبُورَ وَلاَ تَبْنُوا عَلَيْهَا ولاَ تَقْعُدُوا ولاَ تَكْتُبُوا عَلَيْهَا ».متشکرم.@};-
با سلام و عرض ادب
یکی از رویکردهای وهابیت از ابتدای شکل گیری تا بحال تخریب بناهای ساخته شده بر روی قبور اولیای دین بوده است. آنها در راستای چنین رویکردی به ظواهر برخی روایات تمسک جسته؛ در حالی که تفسیر و عملکرد سایر اهل سنت به گونه ای دیگر است.
الف) مصدر روایی خبر
این خبر با چنین متنی در متون روایی اهل سنت ذکر نشده؛ بلکه متن حدیث که به نقل از جابر در «صحیح مسلم» روایت شده بدین صورت است:
«حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ. حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ، عَنْ جَابِرٍ؛ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ أَنْ يُجَصَّصَ الْقَبْرُ. وَ أَنْ يُقْعَدَ عَلَيْهِ. وَ أَنْ يُبْنَى عَلَيْهِ»[1]. «جابر گفت: رسول خدا(صلی الله علیه وآله و سلّم) از گچ کاری قبر و نشستن بر آن و ساختن بنا بر آن نهی نمود».
در این نقل جابر محتوای کلام پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلّم) را روایت نموده؛ اما در برخی از کتب فقهی احناف[2] این روایت به این صورت از جابر نقل شده که وی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نقل نموده که آنحضرت فرمودند: «لَا تُجَصِّصُوا الْقُبُورَ وَلَا تَبْنُوا عليها وَلَا تَقْعُدُوا وَلَا تَكْتُبُوا عليها».[3] «قبور را گچ کاری نکنید و بنایی بر آن نسازید و بر قبور تکیه نزنید و بر (روی آن) چیزی ننویسید. که در این نقل که مصدری روایی برای آن یافت نمی گردد فقره ی نهی از کتابت بر قبر نیز مشاهده می گردد».
ب) مراد از نهی در این روایت چیست؟
نظر غالب شارحین حدیث و اجماع فقهای مذاهب اربعه[4] بر آن است که بنای بر قبر، ما دامی که به قصد زینت و تفاخر نبوده و زمین و محل قبر نیز موقوفه و یا مورد استفاده ی عموم مردم نبوده، امری حرام نبوده؛ بلکه نهی در این موارد به معنای نهی تنزیهی و کراهت عمل در غالب موارد ذکر شده است.[5] که در این میان از چنین کراهتی، بنای قبور اولیای دین و بزرگان استثناء شده است. [6]
[/HR][1] . صحیح مسلم، مسلم بن حجاج النیسابوری، کتاب الجنائز، باب 32، ح970. [2] . که در سوال کاربر محترم ذکر گردید. [3] . بدائع الصنایع، الکاسانی، ج1، ص320. [4] . در فقه احناف دو دیدگاه مشاهده می گردد: دیدگاه اول کراهت به معنای حرمت است. بر اساس چنین فتوایی ساختن بنا بر روی قبر حرام می باشد؛ مگر آنکه به جهت حفظ قبر صورت پذیرد. دیدگاه دوم کراهت است که از این کراهت مواردی استثناء شده است. صاحب کتاب «درالمختار» قائل به جواز بنای بر قبر است آنچنان که می نویسد: (وَلَا يُطَيَّنُ، وَلَا يُرْفَعُ عَلَيْهِ بِنَاءٌ. وَقِيلَ: لَا بَأْسَ بِهِ، وَهُوَ الْمُخْتَارُ؛ رد المحتار على الدر المختار، ابن عابدين، ج2، ص237). [5] . الفقه علی المذاهب الاربعة، الجزیری، ج1، ص536: «يكره أن يبنى على القبر بيت أو قبة أو مدرسة أو مسجد أو حيطان تحدق به - كالحيشان - إذا لم يقصد بها الزينة والتفاخر وإلا كان ذلك حراما وهذا إذا كانت الأرض غير مسبلة ولا موقوفة»؛ الموسوعة الکویتیة، ج8، ص211: ««يُكْرَهُ تَجْصِيصُ الْقَبْرِ وَالْبِنَاءُ عَلَيْهِ ، إِنْ كَانَ فِي أَرْضٍ كَانَ يَمْلِكُهَا الْمَيِّتُ ، أَوْ أَرْضٍ مَوَاتٍ بِلاَ قَصْدِ مُبَاهَاةٍ ، فَإِنْ كَانَ فِي مَقْبَرَةٍ مُسَبَّلَةٍ حَرُمَ الْبِنَاءُ ، وَيُهْدَمُ إِنْ بُنِيَ». [6] .ر.ک: رد المحتار على الدر المختار، ابن عابدين، ج2، ص237؛ أحمد بن الصديق الغماري، إحياء المقبور من أدلة جواز بناء المساجد والقباب على القبور، ص5.
- روایت «مسلم بن حجاج نیشابوری»: «حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ. حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ، عَنْ جَابِرٍ؛ قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ) أَنْ يُجَصَّصَ الْقَبْرُ. وَ أَنْ يُقْعَدَ عَلَيْهِ. وَ أَنْ يُبْنَى عَلَيْهِ» «جابر گفت: رسول خدا(صلی الله علیه وآله و سلّم) از گچ کاری قبر و نشستن بر آن و ساختن بنا بر آن نهی نمود». (2)
- روایت «ابو عیسی ترمذی»: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ الْأَسْوَدِ أَبُو عَمْرٍو الْبَصْرِيُّ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَبِيعَةَ، عَنْ ابْنِ جُرَيْجٍ، عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ، عَنْ جَابِر نَهَى النَّبِيُّ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ) أَنْ تُجَصَّصَ الْقُبُورُ، وَ أَنْ يُكْتَبَ عَلَيْهَا، وَ أَنْ يُبْنَى عَلَيْهَا، وَ أَنْ تُوطَأَ». «پيامبر از گچ كارى قبور و از اين كه بر آن نوشته شود و ساختمان بنا گردد و روى آن راه بروند، نهى كرد». (3)
- در این تاپیک ها به قسمتی از دلایل شیعه در ساخت بنای بر قبور ائمه اشاره شده است: