سوالاتی در مورد حکومت حضرت مـهـدی (ع) و قیامت

با سلام

برای پاسخ به این سوال چند نكته شايان توجه است‌:

1. از نظر بحث‌هاي فلسفي بعد زماني داراي واقعيتي است كه از تحول ماده پديد مي‌آيد. به ديگر سخن‌، حركت ماده از آن نظر كه تدريجي است دو حقيقت را در نظرها متجلي مي‌سازد يكي حركت و ديگري زمان‌، از آن نظر كه ماده‌، حالات و صفات گوناگون پيدا مي‌كند، مفهوم حركت و از اين نظر كه اين دگرگوني تدريجي است نه دفعي مفهوم زمان انتزاع مي‌شود. لذا در فلسفة اسلامي مي‌گويند: "حركت و زمان دو رويه از يك سكه‌اند كه هر كدام ناظر به واقعيتي است كه در جسم متحول وجود دارد".(1)

2. جهان آخرت‌، جهاني مستقل از دنيا است‌. جهان آخرت در عين مادي بودن‌، براي خود احكام‌، قوانين و اوضاع و نسبت‌هاي گوناگوني دارد و اين دو جهان قابل مقايسه با يكديگر نيستند.(2)

3. در جهان آخرت‌، مانند دنيا زمان ـ به معناي حركت تدريجي ـ وجود دارد، منتها زمان در آن جا مانند اين دنيا نيست كه به اعتبار گردش زمين‌، خورشيد و ماه سنجيده شود. لذا برخي مفسران برآنند كه حتي در آن جا نوعي شب و روز وجود دارد.(3)

4. خداوند متعال در آیه 4 سوره معارج مي‌فرمايد: تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيهِ فِي يوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَة فرشتگان و روح (فرشته مخصوص‌) به سوي او عروج مي‌كنند در آن روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است‌".
مراد از اين مقدار اين است كه اگر آن روز (قيامت‌) را با روزهاي دنيا و زمان جاري درآن تطبيق شود، معادل پنجاه هزار سال دنيا مي‌شود البته در روز قيامت از گردش خورشيد و ماه‌، سال‌هايي پديد نمي‌آيد.(4)

در روايات اسلامي نيز آمده كه در قيامت پنجاه موقف (توقف گاه‌) وجود دارد و هر موقف به اندازه هزار سال طول مي‌كشد و اين گفته با آيه 5، سوره سجده نيز كه مي‌فرمايد: "... در روزي كه مقدار آن هزار سال از سال‌هايي است كه شما مي‌شمريد به سوي او باز مي‌گردد" مطابقت دارد و با توجه به اين در آن عالم گردش زمين و خورشيد مطرح نيست "روز" به معناي "مدت زمان‌" است‌; يعني مدت زماني كه در هر موقف سپري مي‌شود برابر هزار سال اين دنيا مي‌باشد.(5)

ابوسعيد خدري از پيامبر اكرم‌(ص)نقل مي‌كند كه بعد از نزول آيه 4 سوره معارج‌، كسي از مقدار طولاني آن روز سؤال كرد، پيامبر)ص) فرمود: "قسم به كسي كه جان محمد(ص) به دست او است‌، آن روز براي مؤمن سبك و آسان مي‌شود، آسان‌تر از يك نماز واجب كه در دنيا مي‌خواند".(6)

پی نوشتها:

(1). منشور جاويد، آيت اللّه سبحاني‌، ج 9، ص 374، مؤسسه سيدالشهدأ.

(2). ر.ك‌: معارف قرآن‌، آيت اللّه مصباح يزدي‌، ج 1ـ3، ص 495ـ501، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني‌.

(3). پيام قرآن‌، آيت اللّه مكارم شيرازي‌، ج 6، ص 365، دارالكتب الاسلامية‌.

(4). ر.ك‌: الميزان‌، علامه طباطبايي‌; ج 20، ص 75، دارالكتب الاسلامية‌، تهران‌.

(5). ر.ك‌: نمونه‌، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 17، ص 114; ج 25، ص 17، دارالكتب الاسلامية / نورالثقلين‌، الجمعة العروسي الحويزي‌، ج 5، ص 413، انتشارات اسماعيليان‌.

(6). ر.ك‌: مجمع البيان‌، مرحوم طبرسي‌; ج 5، ص 350، دار احيأ التراث العربي‌، بيروت‌.

با سلام

درباره مدت زمان حكومت امام زمان (عج) رواياتي در كتاب هاي معتبر فقهي آمده است كه گويا با يكديگر اختلاف دارند . شيخ مفيد در ارشاد مي نويسد: اخبار و روايات بسياري در بيان مدت حكومت امام زمان (عج) و روزگار آن حضرت وارد شده است ازجمله روايت عبد الكريم خثعمي است كه از حضرت صادق عليه السلام مي پرسد: قائم آل محمد صلي الله عليه وآله چند سال حكومت ميكند؟ ايشان مي فرمايند: هفت سال و هر سال آن به اندازه ي ده سال از سال هاي شماست . بنابراين ، هفتاد سال حكومت مي كند و زماني كه ظهور او فرا رسد، درماه جمادي الاخر و ده روز از ماه رجب چنان باراني مي بارد كه هيچ كس مانند آن را نديده باشد . خداي متعال به بركت آن باران ، گوشت هاي مومنان و بدن هاي آنان را در قبرستان مي روياند. گويا مي بينيم كه به ياري قائم ما روي مي آورند.(1)

آيت الله صافي به نقل از منن الرحمن (ج2، ص42 ) مي نويسد :امام زمان (عج) چهل سال بين مشرق و مغرب حكومت ميكند، خوشا به حال كسي كه آن روزها را درك كند و كلامش را بشنود.(2)

ايشان از كتاب البيان به نقل از هيثم بن عبد الرحمن مي نويسد : حضرت علي عليه السلام فرمود: مهدي(عج) چهل سال بر مردم حكومت مي كند . هم چنين در منتخب كنزالعمال از علي (ع) نقل است كه فرمود :" تلي المهدي (عج) امر الناس ثلاثين سنه اواربعين "(3)

نويسنده ي اعيان الشيعه از ابي سعيد خدري نقل كرده است كه مدت حكومت آن حضرت هفت يا ده سال خواهد بود ولي معلوم نيست كه دقيقا چند سال است . دراسعاف الراغبين آمده است :
سال ظهور امام زمان (عج) وتر است يعني سالي كه عدد فرد داشته باشد نه زوج ، او پس از استقرار ده سال امارت مي كند و ده سال خلافت (بدون حكومت ) و چهل سال سلطنت ميكند و برخي 21 سال و بعضي 14 سال نوشته اند .(4)

ابن حجر درباره ي اختلاف روايات مي گويد: منظور از هفت سال ، نهايت ظهور و استقرار حكومت و چهل سال مدت كشور داري و خلافت اوست و امثال علامه مجلسي مي نويسد: اصبغ از حضرت علي (ع) پرسيد: پس از پايان غيبت او چه ميشود؟ حضرت فرمود:" ثم يفعل الله ما يشاء ..." اين سخن دلالت دارد بر اين كه مساله ي حكومت امام زمان (عج) نيز از نظر مدت قابل بداء وترديد است . اين قول را ميتوان قوي تلقي كرد.(5)

در برخي روايات از جمله روايت مفضل بن عمر گفته شده است كه مدت حكومت حضرت مهدي ( عج) را كسي جز خدا نمي داند.(6)
حضرت علي (ع) درپاسخ به چنين پرسشي فرمود : اين به خود او واگذار شده است پيامبر (ص) با من عهد كرده است كه آن حوادث (پس از ظهور را ) به كسي جز حسن و حسين (ع) نگويم.(7)

براساس آن چه در روايات ديده مي شود مدت حكومت امام زمان (عج) از هفت سال تا 400 سال است در بيشتر روايات ، اربعين (40سال ) آمده است و هر سال برابر ده سال محاسبه مي شود.

از روايات و نظريه هاي دانشمندان اسلامي ، گفته هاي گوناگوني به دست مي آيد ولي بااعتماد به رواياتي هم چون روايت مفضل و آنچه در بحارالانوار آمده است قول قوي اين است كه مدت حكومت آن حضرت را به خود او و مشيت خداوند واگذار كنيم ، زيرا ائمه (ع) نيز از علم خداوند استفاده كرده اند.(8)

دوست عزيز و گرامي ؛ آنچه مهم تر ازهمه اين مطالب است، اين است كه چه بكنيم كه ظهور آن حضرت را درك كنيم و چگونه رفتار كنيم تا در لحظه ظهور مثل خيلي از انسانها منكر آن حضرت نشويم بلكه در ركاب آن حضرت و از سربازان او باشيم. انسان ميتواند با كنترل در اعمال، رفتار و گفتار خود به جايي برسد كه تمام اين سؤالات را از خود حضرت بپرسد. پس آنچه وظيفه ماست و بايد ذهن و فكر ما را به خود مشغول كند اين است كه چگونه اعمالمان مورد رضايت آن حضرت قرار بگيرد. اميدوارم خداوند متعال چنين توفيقي را به ما و شما و همه دوستداران و منتظران امام زمان عجل ا... تعالي فرجه شريف عنايت كند.

مآخذ :
1. ارشاد، شيخ مفيد، ص 702
2. منتخب الاثر، لطف الله صافي، ص 617 ، 618
3. همان ، ص 617
4. همان ، ص 618
5. بحار الانوار، علامه مجلسي ، ج5، ص 135
6. دارالسلام، شيخ عراقي ، ص 374
7. ميزان الحكمه ، محمد ري شهري ، ج ا ، ص 295
8.براي آگاهي بيشتر ر.ک: دادگستر جهان ، آيت الله اميني.

با سلام

آنچه که با توجه به روایات مسلّم و قطعی است این است که حکومت جهانی امام زمان(عج) بر روی همین کره خاکی خواهد بود.اما در مورد پیشرفت علم و تکنولوژی در آن زمان باید عرض کنم:

علم و دانش با تكامل انسان و گذشت زمان همواره سير تكاملي و صعودي داشته و گردونه دانش بشر هرگز از حركت و جنبش و ترقي باز نمي ماند. استفاده از تجارب گذشتگان و شكوفائي بيشتر استعدادها، براي بشر راهي جز رشد و حركت و كمال در جهت علم و آگاهي و دانش باقي نگذاشته است و اين از سنت هاي الهي و قوانين حاكم بر نظام هستي است و مشاهده و تجربه و وجدان همه انسانها بر اين مطلب شاهد و گواه مي باشد.

آنچه مهم است استفاده و بهره وري عاقلانه و منطقي و منطبق بر معيارهاي الهي و ارزش هاي اخلاقي از نعمت آگاهي و علم و دانش است. اگر علم و دانش در خدمت عقلانيت و خردورزي و خدامحوري و اخلاق باشد، ثمره آن بهبود وضع زندگي انسان ها و فراهم شدن زمينه سعادت و تكامل بهتر و سريعتر او مي باشد و انسان با آگاهي از رمز و راز طبيعت و اسرار خلقت و مقايسه ناچيز بودن علم و آگاهي اش با رازهاي ناگشوده عالم و بي كرانگي علم خداوند در برابر علم و قدرت خداوند و عظمت بي انتهاي او بيشتر سر تواضع و خاكساري فرود مي آورد و اين آگاهي و دانش در خدمت پرورش اخلاق نيك و تهذيب نقس و پرورش انسان هاي با فضيلت و متعالي مي گردد، ولي اگر علم و دانش در خدمت هوا و هوس و سلطه جوئي و قدرت طلبي انسان قرار گيرد، سد راه تكامل و تعالي و ترقي روحي و معنوي او مي گردد و علم و دانشي كه بايد نور و روشنائي و رهگشا و زمينه ساز رشد و سعادت باشد، براي انسان مايه عذاب و آفت و بلا مي گردد و روز به روز بر تكبر و زورگوئي و حق ستيزي و خود محوري او مي افزايد.

زمان ظهور امام زمان -عجل الله تعالي فرجه- نيز از اين قاعده مستثني نمي باشد و نه تنها علم و دانش سير صعودي و رو به جلو خود را طي مي كند بلكه سرعت حركت گردونه دانش بسيار زيادتر و بيشتر خواهد بود به گونه اي كه با قبل از ظهور قابل مقايسه نمي باشد.

در حديثي از حضرت صادق -عليه السلام- در اين باره آمده است: «العلم سبعه و عشرون حرفا، فجميع ما جائت به الرسل حرفان، فلم يعرف الناس حتي اليوم غير حرفين، فاذا قام قائمنا -عليه السلام- اخرج الخمسه و العشرين حرفا، فبثها في الناس و ضم اليها الحرفين، حتي يبثها سبعه و عشرين حرفا» يعني علم و دانش بيست و هفت حرف دارد، همه علوم و دانشي كه پيامبران براي بشر آورده اند دو حرف از آن است و مردم تا امروز جز اين دو حرف را نمي دانند، ولي هنگامي كه حضرت قائم -عليه السلام- قيام كند، بيست و پنج حرف باقيمانده را ظاهر مي سازد و در بين مردم منتشر مي سازد و آن دو حرف اول را نيز به آن مي افزايد تا بيست و هفت حرف گردد.(سفينه البحار، ج2، ص227، ماده «علم»)

مفاد اين حديث شريف كنايه از اين است كه علم و دانش در زمان ظهور آن ولي خدا به اوج قله خود مي رسد و همه اسرار و علوم بر بشر به بركت وجود آن سرور گشوده مي گردد و انسان ها چنان به اوج علم و آگاهي مي رسند كه تا آن زمان در بين انسان ها بي سابقه و بي نظير بوده است.

ولي نكته مهم اين است كه چون در آن زمان با هدايت و ارشاد و ولايت، آن انسان كامل و آرزوي همه دل هاي مشتاق بشر به نهايت نيروي عقلاني و قوه خرد ورزي مي رسد، چنانچه رواياتي بر اين مطلب دلالت دارد، لذا علم و دانش و فن آوري و صنعت و اختراعات، در خدمت عقلانيت و نيروي خرد آنها قرار مي گيرد و زمينه سعادت واقعي و بهره وري شايسته از علم و دانش فراهم مي گردد و دانش و پيشرفت علمي به جاي آن كه اسير دست نيروي شهوت و غضب و رذايل نفساني انسان باشد تحت فرمان عقل و منطق قرار مي گيرد و جايگاه مناسب و در خور خود را مي يابد.

با سلام

در پاسخ به این سوال شما لازم است عرض کنم:

الف:در چهار سوره قرآن مجيد، به نيكى به والدين بلافاصله بعد از مسئله توحيد قرار گرفته است. اين همرديف بودن، بيانگر اين است كه اسلام تا چه حد براى پدر و مادر احترام مى‏گذارد.

1- ( .....لا تعبدون الا الله و بالوالدين احساناً» بقره /83 (.... بجز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد).

2. (واعبدوا الله و لا تشركوا به شيئاً و بالوالدين احساناً» (نساء 36) و خدا را بپرستيد و چيزى را با او شريك نكنيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

ب: اهميت اين موضوع تا آن پايه است كه هم قرآن و هم روايات، صريحاً توصيه مى ‏كنند كه حتى اگر پدر و مادر كافر باشند، رعايت احترامشان لازم است.

1- ( وقضى ربك الا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احساناً» (اسراء 23) و پروردگارت حكم كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

2. (الا تشركوا به شيئاً و بالوالدين احساناً» (انعام 151) چيزى را با او شريك نكنيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

3. (و آن جاهداك على ا ن تشرك بى ماليس لك به علم فلا تطعمها و صاحبهما فى الدنيا معروفاً» (لقمان 15) و اگر آنان به تو اصرار كنند كه با من آنچه را كه علم به آن ندارى، شريك كنند اطلاعتشان مكن ولى در دنيا به نيكى با آنان رفتار كن.

ج: شكرگزارى در برابر پدر و مادر در قرآن مجيد در رديف شكرگزارى در برابر نعمتهاى خدا قرار داده شده است؛ چنانكه مى‏خوانيم: «ا ن اشكرلى ولوالديك الى المصير» (لقمان 14) مرا و پدر و مادرت را شكركن كه بازگشت به سوى من است؛ با اين كه نعمت خدا بيش از آن اندازه است كه قابل احصا و شماره باشد، پس، اين دليل بر عمق و وسعت حقوق پدران و مادران است.

قرآن حتى كمترين بى‏احترامى را در برابر پدر و مادر، اجازه نداده است. در حديثى، امام صادق (ع) مى‏فرمايند: «لو علم الله شيئاً هو ادنى من اف لنهى عنده و هو من ادنى العقوق، و من العقوق ا ن ينظر الرجل الى و الديه فيجد النظر اليها» اگر چيزى كمتر از «اف» وجود داشت، خدا از آن نهى مى‏كرد. «اف» كمترين اظهار ناراحتى است. و از اين جمله، نظر كردن تند و غضب آلود به پدر و مادر است.

ه: با اينكه جهاد يكى از مهمترين برنامه‏هاى اسلامى است، تا هنگامى كه جنبه وجوب عينى نداشته باشد، بودن در خدمت پدر و مادر از آن مهمتر است. پس اگر حضور در اين جهاد موجب ناراحتى آنان شود، جايز نيست. جواني خدمت رسول خدا’ رسيد و گفت: «ای فرستاده خدا! با علاقه و نشاط آماده جهادم.» رسول خدا’ فرمود: «بنابر این به جهاد برو و در راه خدا کارزار کن. اگر در این راه کشته شوی، در پیشگاه خدا زنده هستی و از روزی خدا بهره می‌بری و اگر پیش از رسیدن به میدان کارزار بمیری، پاداش تو بر عهده خداست و اگر زنده به خانه‌ات بازگردی، همانند روز تولد از گناهانت پاک می‌شوی.» برق شادی بر چهره جوان نمایان شد؛ اما به یاد پدر و مادرش افتاد كه از رفتن او به جهاد راضي نبودند؛ گفت: «ای پیامبر خدا! پدر و مادر پیری دارم که به گمان خویش به من انس گرفته‌اند و رفتن مرا به جهاد خوش ندارند.» رسول خدا’ فرمود: «در این صورت با پدر و مادرت باش. سوگند به خدایی که جانم در دست قدرت اوست، انس گرفتنِ یک شبانه روز آنها با تو، از جهاد یک سال بهتر است.»(مکارم شیرازی/ تفسیر نمونه/ج 12/ ص 96)

حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ به سوالی در رابطه با نهی مادر از حضور فرزند در جهاد فرمودند:

بستگي به نياز جبهه دارد. اگر رفتن به جبهه مورد نياز باشد، براي مردان بالغ رفتن به جبهه واجب است تا نياز جبهه برطرف شود و اجازه پدر و مادر را لازم ندارد.
موفق باشید.{امام خميني، استفتائات ،ج1 ،س10}.

البته، هنگامى كه جهاد جنبه وجوب عينى پيدا كند، كشور اسلامى در خطر قرار گيرد و حضور همگان لازم شود، هيچ عذرى حتى نارضايتى پدر و مادر پذيرفته نيست.

سوالاتی در مورد حکومت حضرت مـهـدی (ع) و قیامت

جمع بندی:

پرسش:

آیا گذر زمان قیامت،همانند گذر زمان اینجا خواهد بود؟

پاسخ:

با سلام

برای پاسخ به این سوال چند نكته شايان توجه است‌:

1. از نظر بحث‌هاي فلسفي بعد زماني داراي واقعيتي است كه از تحول ماده پديد مي‌آيد. به ديگر سخن‌، حركت ماده از آن نظر كه تدريجي است دو حقيقت را در نظرها متجلي مي‌سازد يكي حركت و ديگري زمان‌، از آن نظر كه ماده‌، حالات و صفات گوناگون پيدا مي‌كند، مفهوم حركت و از اين نظر كه اين دگرگوني تدريجي است نه دفعي مفهوم زمان انتزاع مي‌شود. لذا در فلسفة اسلامي مي‌گويند: "حركت و زمان دو رويه از يك سكه‌اند كه هر كدام ناظر به واقعيتي است كه در جسم متحول وجود دارد".(1)

2. جهان آخرت‌، جهاني مستقل از دنيا است‌. جهان آخرت در عين مادي بودن‌، براي خود احكام‌، قوانين و اوضاع و نسبت‌هاي گوناگوني دارد و اين دو جهان قابل مقايسه با يكديگر نيستند.(2)

3. در جهان آخرت‌، مانند دنيا زمان ـ به معناي حركت تدريجي ـ وجود دارد، منتها زمان در آن جا مانند اين دنيا نيست كه به اعتبار گردش زمين‌، خورشيد و ماه سنجيده شود. لذا برخي مفسران برآنند كه حتي در آن جا نوعي شب و روز وجود دارد.(3)

4. خداوند متعال در آیه 4 سوره معارج مي‌فرمايد: تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيهِ فِي يوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَة فرشتگان و روح (فرشته مخصوص‌) به سوي او عروج مي‌كنند در آن روزي كه مقدارش پنجاه هزار سال است‌".
مراد از اين مقدار اين است كه اگر آن روز (قيامت‌) را با روزهاي دنيا و زمان جاري درآن تطبيق شود، معادل پنجاه هزار سال دنيا مي‌شود البته در روز قيامت از گردش خورشيد و ماه‌، سال‌هايي پديد نمي‌آيد.(4)

در روايات اسلامي نيز آمده كه در قيامت پنجاه موقف (توقف گاه‌) وجود دارد و هر موقف به اندازه هزار سال طول مي‌كشد و اين گفته با آيه 5، سوره سجده نيز كه مي‌فرمايد: "... در روزي كه مقدار آن هزار سال از سال‌هايي است كه شما مي‌شمريد به سوي او باز مي‌گردد" مطابقت دارد و با توجه به اين در آن عالم گردش زمين و خورشيد مطرح نيست "روز" به معناي "مدت زمان‌" است‌; يعني مدت زماني كه در هر موقف سپري مي‌شود برابر هزار سال اين دنيا مي‌باشد.(5)

ابوسعيد خدري از پيامبر اكرم‌(ص)نقل مي‌كند كه بعد از نزول آيه 4 سوره معارج‌، كسي از مقدار طولاني آن روز سؤال كرد، پيامبر)ص) فرمود: "قسم به كسي كه جان محمد(ص) به دست او است‌، آن روز براي مؤمن سبك و آسان مي‌شود، آسان‌تر از يك نماز واجب كه در دنيا مي‌خواند".(6)

پرسش:

مدت زمان حکومت جهانی حضرت مهدی (ع) چقدر است؟آیا این مدت زمان،مثل گذر زمان کره ی زمین هست یا نه؟

پاسخ:

با سلام

درباره مدت زمان حكومت امام زمان (عج) رواياتي در كتاب هاي معتبر فقهي آمده است كه گويا با يكديگر اختلاف دارند . شيخ مفيد در ارشاد مي نويسد: اخبار و روايات بسياري در بيان مدت حكومت امام زمان (عج) و روزگار آن حضرت وارد شده است ازجمله روايت عبد الكريم خثعمي است كه از حضرت صادق عليه السلام مي پرسد: قائم آل محمد صلي الله عليه وآله چند سال حكومت ميكند؟ ايشان مي فرمايند: هفت سال و هر سال آن به اندازه ي ده سال از سال هاي شماست . بنابراين ، هفتاد سال حكومت مي كند و زماني كه ظهور او فرا رسد، درماه جمادي الاخر و ده روز از ماه رجب چنان باراني مي بارد كه هيچ كس مانند آن را نديده باشد . خداي متعال به بركت آن باران ، گوشت هاي مومنان و بدن هاي آنان را در قبرستان مي روياند. گويا مي بينيم كه به ياري قائم ما روي مي آورند.(7)

آيت الله صافي به نقل از منن الرحمن (ج2، ص42 ) مي نويسد :امام زمان (عج) چهل سال بين مشرق و مغرب حكومت ميكند، خوشا به حال كسي كه آن روزها را درك كند و كلامش را بشنود.(8)

ايشان از كتاب البيان به نقل از هيثم بن عبد الرحمن مي نويسد : حضرت علي عليه السلام فرمود: مهدي(عج) چهل سال بر مردم حكومت مي كند . هم چنين در منتخب كنزالعمال از علي (ع) نقل است كه فرمود :" تلي المهدي (عج) امر الناس ثلاثين سنه اواربعين "(9)

نويسنده ي اعيان الشيعه از ابي سعيد خدري نقل كرده است كه مدت حكومت آن حضرت هفت يا ده سال خواهد بود ولي معلوم نيست كه دقيقا چند سال است . دراسعاف الراغبين آمده است :
سال ظهور امام زمان (عج) وتر است يعني سالي كه عدد فرد داشته باشد نه زوج ، او پس از استقرار ده سال امارت مي كند و ده سال خلافت (بدون حكومت ) و چهل سال سلطنت ميكند و برخي 21 سال و بعضي 14 سال نوشته اند .(10)

ابن حجر درباره ي اختلاف روايات مي گويد: منظور از هفت سال ، نهايت ظهور و استقرار حكومت و چهل سال مدت كشور داري و خلافت اوست و امثال علامه مجلسي مي نويسد: اصبغ از حضرت علي (ع) پرسيد: پس از پايان غيبت او چه ميشود؟ حضرت فرمود:" ثم يفعل الله ما يشاء ..." اين سخن دلالت دارد بر اين كه مساله ي حكومت امام زمان (عج) نيز از نظر مدت قابل بداء وترديد است . اين قول را ميتوان قوي تلقي كرد.(11)

در برخي روايات از جمله روايت مفضل بن عمر گفته شده است كه مدت حكومت حضرت مهدي ( عج) را كسي جز خدا نمي داند.(12)
حضرت علي (ع) درپاسخ به چنين پرسشي فرمود : اين به خود او واگذار شده است پيامبر (ص) با من عهد كرده است كه آن حوادث (پس از ظهور را ) به كسي جز حسن و حسين (ع) نگويم.(13)

براساس آن چه در روايات ديده مي شود مدت حكومت امام زمان (عج) از هفت سال تا 400 سال است در بيشتر روايات ، اربعين (40سال ) آمده است و هر سال برابر ده سال محاسبه مي شود.

از روايات و نظريه هاي دانشمندان اسلامي ، گفته هاي گوناگوني به دست مي آيد ولي بااعتماد به رواياتي هم چون روايت مفضل و آنچه در بحارالانوار آمده است قول قوي اين است كه مدت حكومت آن حضرت را به خود او و مشيت خداوند واگذار كنيم ، زيرا ائمه (ع) نيز از علم خداوند استفاده كرده اند.(14)

دوست عزيز و گرامي ؛ آنچه مهم تر ازهمه اين مطالب است، اين است كه چه بكنيم كه ظهور آن حضرت را درك كنيم و چگونه رفتار كنيم تا در لحظه ظهور مثل خيلي از انسانها منكر آن حضرت نشويم بلكه در ركاب آن حضرت و از سربازان او باشيم. انسان ميتواند با كنترل در اعمال، رفتار و گفتار خود به جايي برسد كه تمام اين سؤالات را از خود حضرت بپرسد. پس آنچه وظيفه ماست و بايد ذهن و فكر ما را به خود مشغول كند اين است كه چگونه اعمالمان مورد رضايت آن حضرت قرار بگيرد. اميدوارم خداوند متعال چنين توفيقي را به ما و شما و همه دوستداران و منتظران امام زمان عجل ا... تعالي فرجه شريف عنايت كند.

پرسش:

آیا مکان قیامت مشخص هست؟ و اینکه حضرت مهدی (ع) وقتی ظهور خواهند کرد روی کره ی زمین حکومت داری میکنند با همین شرایط پیشرفته شدن علم و.....؟

پاسخ:

با سلام

آنچه که با توجه به روایات مسلّم و قطعی است این است که حکومت جهانی امام زمان(عج) بر روی همین کره خاکی خواهد بود.اما در مورد پیشرفت علم و تکنولوژی در آن زمان باید عرض کنم:

علم و دانش با تكامل انسان و گذشت زمان همواره سير تكاملي و صعودي داشته و گردونه دانش بشر هرگز از حركت و جنبش و ترقي باز نمي ماند. استفاده از تجارب گذشتگان و شكوفائي بيشتر استعدادها، براي بشر راهي جز رشد و حركت و كمال در جهت علم و آگاهي و دانش باقي نگذاشته است و اين از سنت هاي الهي و قوانين حاكم بر نظام هستي است و مشاهده و تجربه و وجدان همه انسانها بر اين مطلب شاهد و گواه مي باشد.

آنچه مهم است استفاده و بهره وري عاقلانه و منطقي و منطبق بر معيارهاي الهي و ارزش هاي اخلاقي از نعمت آگاهي و علم و دانش است. اگر علم و دانش در خدمت عقلانيت و خردورزي و خدامحوري و اخلاق باشد، ثمره آن بهبود وضع زندگي انسان ها و فراهم شدن زمينه سعادت و تكامل بهتر و سريعتر او مي باشد و انسان با آگاهي از رمز و راز طبيعت و اسرار خلقت و مقايسه ناچيز بودن علم و آگاهي اش با رازهاي ناگشوده عالم و بي كرانگي علم خداوند در برابر علم و قدرت خداوند و عظمت بي انتهاي او بيشتر سر تواضع و خاكساري فرود مي آورد و اين آگاهي و دانش در خدمت پرورش اخلاق نيك و تهذيب نقس و پرورش انسان هاي با فضيلت و متعالي مي گردد، ولي اگر علم و دانش در خدمت هوا و هوس و سلطه جوئي و قدرت طلبي انسان قرار گيرد، سد راه تكامل و تعالي و ترقي روحي و معنوي او مي گردد و علم و دانشي كه بايد نور و روشنائي و رهگشا و زمينه ساز رشد و سعادت باشد، براي انسان مايه عذاب و آفت و بلا مي گردد و روز به روز بر تكبر و زورگوئي و حق ستيزي و خود محوري او مي افزايد.

زمان ظهور امام زمان -عجل الله تعالي فرجه- نيز از اين قاعده مستثني نمي باشد و نه تنها علم و دانش سير صعودي و رو به جلو خود را طي مي كند بلكه سرعت حركت گردونه دانش بسيار زيادتر و بيشتر خواهد بود به گونه اي كه با قبل از ظهور قابل مقايسه نمي باشد.

در حديثي از حضرت صادق -عليه السلام- در اين باره آمده است: «العلم سبعه و عشرون حرفا، فجميع ما جائت به الرسل حرفان، فلم يعرف الناس حتي اليوم غير حرفين، فاذا قام قائمنا -عليه السلام- اخرج الخمسه و العشرين حرفا، فبثها في الناس و ضم اليها الحرفين، حتي يبثها سبعه و عشرين حرفا» يعني علم و دانش بيست و هفت حرف دارد، همه علوم و دانشي كه پيامبران براي بشر آورده اند دو حرف از آن است و مردم تا امروز جز اين دو حرف را نمي دانند، ولي هنگامي كه حضرت قائم -عليه السلام- قيام كند، بيست و پنج حرف باقيمانده را ظاهر مي سازد و در بين مردم منتشر مي سازد و آن دو حرف اول را نيز به آن مي افزايد تا بيست و هفت حرف گردد.(15)

مفاد اين حديث شريف كنايه از اين است كه علم و دانش در زمان ظهور آن ولي خدا به اوج قله خود مي رسد و همه اسرار و علوم بر بشر به بركت وجود آن سرور گشوده مي گردد و انسان ها چنان به اوج علم و آگاهي مي رسند كه تا آن زمان در بين انسان ها بي سابقه و بي نظير بوده است.

ولي نكته مهم اين است كه چون در آن زمان با هدايت و ارشاد و ولايت، آن انسان كامل و آرزوي همه دل هاي مشتاق بشر به نهايت نيروي عقلاني و قوه خرد ورزي مي رسد، چنانچه رواياتي بر اين مطلب دلالت دارد، لذا علم و دانش و فن آوري و صنعت و اختراعات، در خدمت عقلانيت و نيروي خرد آنها قرار مي گيرد و زمينه سعادت واقعي و بهره وري شايسته از علم و دانش فراهم مي گردد و دانش و پيشرفت علمي به جاي آن كه اسير دست نيروي شهوت و غضب و رذايل نفساني انسان باشد تحت فرمان عقل و منطق قرار مي گيرد و جايگاه مناسب و در خور خود را مي يابد.

پرسش:

در موقع ظهور آقا امام زمان(عج)،فرضا" خدا توفیقی به حقیر بده و شایسته ی یار امام زمان باشم، آیا پدرم میتونه اون موقع بهم بگه که نرو بجنگ؟ایا اون موقع هم اختیارم دست پدرم هست؟

پاسخ:

با سلام

در پاسخ به این سوال شما لازم است عرض کنم:

الف:در چهار سوره قرآن مجيد، به نيكى به والدين بلافاصله بعد از مسئله توحيد قرار گرفته است. اين همرديف بودن، بيانگر اين است كه اسلام تا چه حد براى پدر و مادر احترام مى‏گذارد.

1- ( .....لا تعبدون الا الله و بالوالدين احساناً» بقره /83 (.... بجز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد).

2. (واعبدوا الله و لا تشركوا به شيئاً و بالوالدين احساناً» (نساء 36) و خدا را بپرستيد و چيزى را با او شريك نكنيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

ب: اهميت اين موضوع تا آن پايه است كه هم قرآن و هم روايات، صريحاً توصيه مى ‏كنند كه حتى اگر پدر و مادر كافر باشند، رعايت احترامشان لازم است.

1- ( وقضى ربك الا تعبدوا الا اياه و بالوالدين احساناً» (اسراء 23) و پروردگارت حكم كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

2. (الا تشركوا به شيئاً و بالوالدين احساناً» (انعام 151) چيزى را با او شريك نكنيد و به پدر و مادر نيكى كنيد.

3. (و آن جاهداك على ا ن تشرك بى ماليس لك به علم فلا تطعمها و صاحبهما فى الدنيا معروفاً» (لقمان 15) و اگر آنان به تو اصرار كنند كه با من آنچه را كه علم به آن ندارى، شريك كنند اطلاعتشان مكن ولى در دنيا به نيكى با آنان رفتار كن.

ج: شكرگزارى در برابر پدر و مادر در قرآن مجيد در رديف شكرگزارى در برابر نعمتهاى خدا قرار داده شده است؛ چنانكه مى‏خوانيم: «ا ن اشكرلى ولوالديك الى المصير» (لقمان 14) مرا و پدر و مادرت را شكركن كه بازگشت به سوى من است؛ با اين كه نعمت خدا بيش از آن اندازه است كه قابل احصا و شماره باشد، پس، اين دليل بر عمق و وسعت حقوق پدران و مادران است.

قرآن حتى كمترين بى‏احترامى را در برابر پدر و مادر، اجازه نداده است. در حديثى، امام صادق (ع) مى‏فرمايند: «لو علم الله شيئاً هو ادنى من اف لنهى عنده و هو من ادنى العقوق، و من العقوق ا ن ينظر الرجل الى و الديه فيجد النظر اليها» اگر چيزى كمتر از «اف» وجود داشت، خدا از آن نهى مى‏كرد. «اف» كمترين اظهار ناراحتى است. و از اين جمله، نظر كردن تند و غضب آلود به پدر و مادر است.

ه: با اينكه جهاد يكى از مهمترين برنامه‏ هاى اسلامى است، تا هنگامى كه جنبه وجوب عينى نداشته باشد، بودن در خدمت پدر و مادر از آن مهمتر است. پس اگر حضور در اين جهاد موجب ناراحتى آنان شود، جايز نيست. جواني خدمت رسول خدا’ رسيد و گفت: «ای فرستاده خدا! با علاقه و نشاط آماده جهادم.» رسول خدا’ فرمود: «بنابر این به جهاد برو و در راه خدا کارزار کن. اگر در این راه کشته شوی، در پیشگاه خدا زنده هستی و از روزی خدا بهره می‌بری و اگر پیش از رسیدن به میدان کارزار بمیری، پاداش تو بر عهده خداست و اگر زنده به خانه‌ات بازگردی، همانند روز تولد از گناهانت پاک می‌شوی.» برق شادی بر چهره جوان نمایان شد؛ اما به یاد پدر و مادرش افتاد كه از رفتن او به جهاد راضي نبودند؛ گفت: «ای پیامبر خدا! پدر و مادر پیری دارم که به گمان خویش به من انس گرفته‌اند و رفتن مرا به جهاد خوش ندارند.» رسول خدا’ فرمود: «در این صورت با پدر و مادرت باش. سوگند به خدایی که جانم در دست قدرت اوست، انس گرفتنِ یک شبانه روز آنها با تو، از جهاد یک سال بهتر است.»(16)

حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ به سوالی در رابطه با نهی مادر از حضور فرزند در جهاد فرمودند:

بستگي به نياز جبهه دارد. اگر رفتن به جبهه مورد نياز باشد، براي مردان بالغ رفتن به جبهه واجب است تا نياز جبهه برطرف شود و اجازه پدر و مادر را لازم ندارد.
موفق باشید.{17}.

البته، هنگامى كه جهاد جنبه وجوب عينى پيدا كند، كشور اسلامى در خطر قرار گيرد و حضور همگان لازم شود، هيچ عذرى حتى نارضايتى پدر و مادر پذيرفته نيست.

پی نوشتها:

(1). منشور جاويد، آيت اللّه سبحاني‌، ج 9، ص 374، مؤسسه سيدالشهدأ.

(2). ر.ك‌: معارف قرآن‌، آيت اللّه مصباح يزدي‌، ج 1ـ3، ص 495ـ501، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني‌.

(3). پيام قرآن‌، آيت اللّه مكارم شيرازي‌، ج 6، ص 365، دارالكتب الاسلامية‌.

(4). ر.ك‌: الميزان‌، علامه طباطبايي‌; ج 20، ص 75، دارالكتب الاسلامية‌، تهران‌.

(5). ر.ك‌: نمونه‌، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران‌، ج 17، ص 114; ج 25، ص 17، دارالكتب الاسلامية / نورالثقلين‌، الجمعة العروسي الحويزي‌، ج 5، ص 413، انتشارات اسماعيليان‌.

(6). ر.ك‌: مجمع البيان‌، مرحوم طبرسي‌; ج 5، ص 350، دار احيأ التراث العربي‌، بيروت‌.

(7). ارشاد، شيخ مفيد، ص 702.

(8). منتخب الاثر، لطف الله صافي، ص 617 ، 618.

(9). همان ، ص 617.

(10). همان ، ص 618.

11. بحار الانوار، علامه مجلسي ، ج5، ص 135.

(12). دارالسلام، شيخ عراقي ، ص 374.

(13).. ميزان الحكمه ، محمد ري شهري ، ج ا ، ص 295.

(14).براي آگاهي بيشتر ر.ک: دادگستر جهان ، آيت الله اميني.

15.سفينه البحار، ج2، ص227، ماده «علم».

16.مکارم شیرازی/ تفسیر نمونه/ج 12/ ص 96.

17.امام خميني، استفتائات ،ج1 ،س10.