جمع بندی مجازات غیبت چیست؟

جمع بندی پرسش: گفته شده که اگر مومنی بمیرد و حق الناسی بر گردنش مانده باشد، در روز قیامت ثواب اعمال صالحی که انجام داده به صاحبان حق داده می شود و اگر ثوابی نداشته باشد از گناهان صاحبان حق به او می دهند تا تسویه حساب شود. سوال من اینست که اگر یک بار غیبت کسی را کرده باشی به چه میزان اعمال صالح به او داده می شود؟ یا چه مقدار گناه به نامه ی عمل غیبت کننده وارد می شود؟   پاسخ: غیبت از گناهان کبیره و بسیار بزرگی است که برای پاک شدن از آن،‌ توبه به تنهایی کافی نیست. در حقیقت غیبت گناهی است که انسان را مشمول حق الله و همچنین حق الناس می کند. با توبه کردن، آن هم توبه ی واقعی، فقط بخش حق الله بخشیده می شود. اما بدون جبران کردن یا حلالیت گرفتن از صاحب حق،‌ توبه کامل نشده و خداوند فرموده بدون رضایتِ صاحبِ حق، حق الناس را نمی بخشد. در مورد مجازات غیبت،‌ احادیثی داریم که به نحوی بیان کننده ی مجازات غیبت هستند که حتما بعضی از آنها را شنیده یا خوانده اید. رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «يُؤتى بأحَدٍ يَومَ القِيامَةِ يُوقَفُ بينَ يَدَيِ اللّهِ ويُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فلا يَرى حَسَناتِهِ؛ فيقولُ: إلهي، ليسَ هذا كتابِي! فإنّي لا أرى فيها طاعَتي؟! فيقالُ لَهُ: إنّ رَبَّكَ لايَضِلُّ ولايَنسى، ذَهَبَ عَمَلُكَ بِاغتِيابِ الناسِ. ثُمّ يُؤتى بآخَرَ ويُدفَعُ إلَيهِ كتابُهُ فَيَرى فيهِ طاعاتٍ كثيرَةً؛ فيقولُ: إلهي ما هذا كتابِي! فإنّي ما عَمِلتُ هذهِ الطَّاعاتِ! فيقالُ: لأنَّ فلانا اغتابَكَ فَدُفِعَت حَسَناتُهُ إلَيكَ»؛  روز قيامت، فردى را مى آورند و او رادر پيشگاه خدا نگه مى دارند و كارنامه اش را به او مى دهند، امّا حسنات خود را در آن نمى بيند. مى گويد : الهى! اين، كارنامه من نيست؛ زيرا من در آن، طاعات خود را نمى بينم. به او گفته مى شود پروردگار تو، نه خطا مى كند و نه فراموش. عمل تو به سبب غيبت كردن از مردم، بر باد رفت. سپس مرد ديگرى را مى آورند و كارنامه اش را به او مى دهند. در آن، طاعت بسيارى را مشاهده مى كند. مى گويد: الهى! اين، كارنامه من نيست؛ زيرا من اين طاعات را به جا نياورده ام. گفته مى شود «فلانى از تو غيبت كرد و من، حسنات او را به تو دادم» (۱) همچنین فرمود: «مَنِ اغتابَ امرَءا مُسلِما بَطَلَ صَومُهُ و نُقِضَ وُضوؤُهُ و جاءَ يَومَ القيامَةِ تَفوحُ مِن فيهِ رائِحَةٌ أنتَنُ مِنَ الجيفَةِ يَتَأَذّى بِها أهلُ المَوقِفِ فَإِن ماتَ قَبلَ أن يَتوبَ ماتَ مُستَحِلّاً لِما حَرَّمَ اللّه‏ُ عز و جل»؛ هر كس از مسلمانى غيبت كند، روزه و وضويش باطل است و روز قيامت مى ‏آيد در حالى كه بوى گندى بدتر از بوى مردار از دهانش خارج مى‏ شود؛ به گونه ‏اى كه اهل موقِف، از آن اذيّت مى‏ شوند. اين شخص اگر قبل از توبه بميرد در حالى مُرده كه حرام خداوند عز و جل را حلال شمرده است. (۲)   در عین حال نمی توان به طور کامل و دقیق مجازات غیبت کننده را بیان کرد و یا به قول حضرتعالی میزانِ کم شدن از اعمال غیبت کننده را با یک یا چند بار غیبت کردن شمرد. اینها مسائلی ست در اختیار خداوند که با علم و آگاهی کاملی که از احوال غیبت کننده و غیبت شونده و موقعیت و همچنین عوامل دیگر دارد، محاسبه کرده و اعمال می گردد.   پی نوشتها: ۱. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه پیامبر اعظم؛ موسسه علمی دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۶؛ ج ۹، ص ۱۲۶ ۲. محمدی ری شهری، محمد، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، مترجم شیخی، حمیدرضا، نویسنده موسوی، رسول، انتشارات دارالحدیث،‌ قم ۱۳۹۰، ج ۲،‌ ص ۵۶۴