مطالب خلاف علم در خطبه 160 نهج البلاغه

هر علمی ، در هر برهه ای از زمان ، یک جور ادبیاتی دارد.
مثلاً پزشکی را در نظر بگیرید. درست است که موضوع این علم ، سلامت و بیماری ها است. اما مثلا در زمان ابن سینا ، این بحث ها را یکجور انجام می دادند و اکنون یک جور دیگر. با وجودیکه هر دوی آن ، پزشکی است و یک هدف دارد (سلامتی و شناخت بیماری ها و درمان آنها). اما ببینید چقدر اصطلاحات و ادبیاتشان با هم مختلف است؟

این یک امر منطقی است که هر دانشمندی در هر برهه ای از زمان که زندگی می کند ، با ادبیات و اصطلاحات رایج همان زمان بحث کند. حتی اگر علمش بسیار بیشتر از علمای زمان خودش باشد. چون اگر بخواهد با اصطلاحات پیشرفته تری صحبت کند ، قادر به برقراری ارتباط با سایر مردم و اندیشمندان زمان خود نخواهد بود و مقصود او را درک نمی کنند و نمی تواند به هدف خودش که ترویج علم باشد برسد.

ابن سینا در مقدمه یکی از کتابهایش گفته که کتابهایش خصوصا کتابهای فلسفی اش را طبق جو زمانه خودش می نوشته و نظرات اصلی خودش را نمیگفته است. و یک کتاب نوشته (همان کتاب) که در آن نظرات اصلی خودش را گفته و به بسیاری از اشکالات علوم متعارف زمان خود اشاره کرده است.
متاسفانه این کتاب از بین رفته و به دست ما نرسیده است. فقط قسمتهایی از آن باقی مانده است.

و بعد فقد نزعت الهمة بنا إلى أن نجمع كلاما فيما اختلف أهل البحث فيه. لا نلتفت فيه لفت عصبية أو هوى أو عادة أو إلف ، و لا نبالي من مفارقة تظهر منا لما ألفه متعلمو كتب اليونانيين إلفا عن غفلة و قلة فهم ، و لما سمع منا في كتب ألفناها للعاميين من المتفلسفة المشغوفين بالمشائين الظانين أن الله لم يهد إلا إياهم ، و لم ينل رحمته سواهم ، مع اعتراف منا بفضل سلفهم [1] في تنبهه لما نام عنه ذووه و أستاذوه و في تمييزه أقسام العلوم بعضها عن بعض ، و في ترتيبه العلوم خيرا مما رتبوه ، و في إدراكه الحق في كثير من الأشياء ، و في تفطنه لأصول صحيحة سرية في أكثر العلوم ، و في اطلاعه الناس على ما بينها فيه السلف و أهل بلاده ، و ذلك أقصى ما يقدر عليه إنسان يكون أول من مد يديه إلى تمييز مخلوط ، و تهذيب مفسد ، و يحق على من بعده أن يلموا شعثه ، و يرموا ثلما يجدونه فيما بناه ، و يفرعوا أصولا أعطاها ، فما قدر من بعده على أن يفرغ نفسه عن عهده ما ورثه منه ، و ذهب عمره في تفهم ما أحسن فيه و التعصب لبعض ما فرط من تقصيره ، فهو مشغول عمره بما سلف ، ليس له مهلة يراجع فيها عقله ، و لو وجدها ما استحل أن يضع ما قاله الأولون موضع المفتقر إلى مزيد عليه أو إصلاح له أو تنقيح إياه.
و أما نحن فسهل علينا التفهم لما قالوه أول ما اشتغلنا به ، و لا يبعد أن يكون قد وقع إلينا من غير جهة اليونانيين علوم ، و كان الزمان الذي اشتغلنا فيه بذلك ريعان الحداثة ، و وجدنا من توفيق الله ما قصر علينا بسببه مدة التفطن لما أورثوه . ثم قابلنا جميع ذلك بالنمط من العلم الذي يسميه اليونانيون (المنطق) – و لا يبعد أن يكون له عند المشرقيين اسم غيره – حرفا حرفا ، فوقفنا على ما تقابل و على ما عصى و طلبنا لكل شي‏ء وجهه ، فحق ما حق و زاف ما زاف.
و لما كان المشتغلون بالعلم شديدي الاعتزاء إلى (المشائين) من اليونانيين كرهنا شق العصا و مخالفة الجمهور ، فانحزنا إليهم و تعصبنا للمشاءين إذ كانوا أولى فرقهم بالتعصب لهم ، و أكملنا ما أرادوه و قصروا فيه و لم يبلغوا أربهم منه ، و أغضينا عما تخبطوا فيه و جعلنا له وجها و مخرجا و نحن بدخلته شاعرون و على ظله واقفون . فإن جاهرنا بمخالفتهم ففي الشي‏ء الذي لم يمكن الصبر عليه ، و أما الكثير فقد غطيناه بأغطية التغافل . فمن جملة ذلك ما كرهنا أن يقف الجهال على مخالفة ما هو عندهم من الشهرة بحيث لا يشكون فيه و يشكون في النهار الواضح . و بعضه قد كان من الدقة بحيث تعمش عنه عيون عقول هؤلاء الذين في العصر ، فقد بلينا برفقة منهم عاري الفهم كأنهم خشب مسندة يرون التعمق في النظر بدعة و مخالفة المشهور ضلالة ، كأنهم الحنابلة في كتب الحديث ، لو وجدنا منهم رشيدا ثبتناه بما حققناه ، فكنا ننفعهم به و ربما تسنى لهم الإيغال في معناه فعوضونا منفعة استبدوا بالتنقير عنها.
و من جملة ما ضننا بإعلانه عابرين عليه – حق مغفول عنه يشار إليه فلا يتلقى إلا بالتعصب . فلذلك جرينا في كثير مما نحن خبراء ببجدته مجرى المساعدة دون المحاقة . و لو كان ما انكشف لنا أول ما انصببنا إلى هذا الشأن لم نبد فيه مراجعات منا لأنفسنا ، و معاودات من نظرنا – لما تبينا فيه رأيا و لاختلط علينا الرأي و سرى في عقائدنا الشك و قلنا لعل و عسى . لكنكم أصحابنا تعلمون حالنا في أول أمرنا و آخره و طول المدة التي بين حكمنا الأول و الثاني ، و إذا وجدنا صورتنا هذه فبالحري أن نثق بأكثر ما قضيناه و حكمنا به و استدركناه ، و لا سيما في الأشياء التي هي الأغراض الكبرى و الغايات القصوى التي اعتبرناها و تعقبناها مئين من المرات . و لما كانت الصورة هذه و القضية على هذه الجملة أحببنا أن نجمع كتابا يحتوي على أمهات العلم الحق الذي استنبطه من نظر كثيرا و فكر مليا و لم يكن من جودة الحدس بعيدا و اجتهد في التعصب لكثير فيما يخالفه الحق فوجد لتعصبه و ما يقوله وفاقا عند الجماعة غير نفسه ، و لا أحق بالإصغاء إليه من التعصب لطائفة إذا أخذ يصدق عليهم فإنه لا ينجيهم من العيوب إلا الصدق.
و ما جمعنا هذا الكتاب لنظهره إلا لأنفسنا – أعني الذين يقومون منا مقام أنفسنا – و أما العامة من مزاولي هذا الشأن فقد أعطيناهم في (كتاب الشفاء) ما هو كثير لهم و فوق حاجتهم ، و سنعطيهم في اللواحق ما يصلح لهم زيادة على ما أخذوه ، و على كل حال فالاستعانة بالله وحده.

[/SPOILER]
منبع

[="Tahoma"][="Navy"]

سلام

خطبه ۱۶۰ رو بنده نگاه کردم ولی همچین موضوعی در آن ندیدم! به هر حال:

فارسی به فارسی معین:
http://www.vajehyab.com/moein/%D9%87%D9%88%D8%A7-2

عربی به فارسی:
http://www.almaany.com/fa/dict/ar-fa/home.php?lang_name=ar-fa&word=%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%A1&service=dict

خیر نمیتوانستند چون هنوز مردم نمیدانستند که اصلا "فضا" چیست، آیا همچین چیزی وجود دارد یا خیر!!! شاید اصلا کلمه ای که به معنی فضای امروزی باشد آن زمان در عربی میانه وجود نداشته!!!

بقیه ی مطالب شما از نظر من ارزش پاسخگویی ندارن.

بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام مجدد خدمت شما پرسشگر محترم و دیگر همراهان گرامی و پوزش بابت تاخیر در پاسخ
سعی کردم مطابق با اشکالاتی که داشتین پاسخی بدهم باز هم اگر اشکالی بود در حد توانم در خدمت شما خواهم بود.
پرسیده اید:
لطفا بفرمایید در کدام لغت نامه معتبر هوا به معنی فضا آورده شده. دوم آیا امام نمیتوانستند مستقیم به فضا اشاره کنند؟!!!
پاسخ:
اگر به لغت نامه فرهنگ معین رجوع کنیم، هوا به معنای فضا هم آمده است و علاوه در لغت نامه دهخدا می توان به نوعی می توان معنای فضای خالی را از واژه هوا بر گرفت. اگر چه شاید به طور مستقیم به کلمه فضا اشاره نکرده است. اما در تفاسیر این مطلب می توان از آن چه بیشتر و بهتر به مقصود می رساند، بهره گرفت.
آن جا که بعد از تفسیر معنای هوا به معانی دیگر آن می پردازد و می نویسد: هوا به معنای جَوّ میان زمین و آسمان ... فوق خاک ... و مرادف آسمان به کار رود.
پس اگر هوا به معنای جو میان زمین و آسمان یا مرادف با آسمان و فوق خاک باشد، می توان به نوعی معنای فضا را از آن اصطیاد کرد.
اما این که چرا امام مستقیما از کلمه فضا استفاده نکرد معلوم نیست و شاید به این دلیل باشد که بر گرفتن اصطلاحات مترادف یا به نوعی متقارن به هم در عربی، امری رایج است.
پرسیده اید:
بزرگوار اینکه سطح آب اومده پایین و خشکی ها معلوم شدن یعنی خشکی ها گسترانده شدند؟!!!! خودتان قضاوت کنید که چقدر حرفتون دور از منطق هست.
پاسخ:
و اما در باره گسترانیده شدن زمین بر روی آب همان طور که امروزه ثابت شده، کره زمین در زمان های گذشته محصور به آب بوده است و در ادامه آب ها فرو کشید و به طور طبیعی خشکی هایی در آن نمایان و در فرایند زمان گسترانیده شد تا قابل سکونت شود. پس جایی برای مناقشه نیست.زیرا فرقی نمی کند از این که آب فرو برود و هم زمان با آن،مرحله به مرحله بر وسعت خشکی افزوده شود گویا که سفره خاک بر روی آب پهن می شود یا که به نوع دیگری زمین برای سکونت آماده شود در هر دو صورت خدشه ای به تعبیر قرآن وارد نمی شود.
پرسیده اید:
آسمان ها را بدون ستونى كه آن را ببينيد آفريد، و در زمين كوه‏ هايى افكند تا شما را نلرزاند ...در این آیه شریفه وقتی از بر افراشته شدن آسمان ها بدون ستون سخن گفته شده است،یعنی گویا به نوعی آسمان ها را بدون وساطت هیچ ستونی معلق قرار داده است.
این بحث خارج موضوعه ولی این جا هم همین طور که میبینیم یک سری بحث غیر منطقی شده به افراشته شدن زمانی معنی داره که چیزی قرار باشه بیوفته و شما با ستون نگهش داری آسمان اگر به معنای جو زمین باشه قابل افتادن نیست اگر به معنی فضا باشه خلا که نمی افته!!!!! جدای اینکه آسمان ها یعنی چی؟ مگر چند تا آسمانه!!! ما روی یک کره زندگی میکنیم که درون یک فضای بسیار بزرگه که معلوم نیست هنوز انتها داره یا نه
پاسخ:
استخدام چنین کلماتی در بیان امام سلام الله علیه بیشتر به جهت تقریب ذهن است ما که خبر از اسرار پشت پرده عالم خلقت نداریم و آن چه را می بینم فقط به چشم ظاهر است و بر همان اساس قضاوت علمی می کنیم.
در عین حال نزد دیدگان عوام جامعه این گونه تمثیل و تنظیر ها امری رایج بوده است که سطح زمین را پایین و آسمان را افراشته و بلند می پنداشتند. به همین دلیل و بر مبنای فهم عامه، امام از این گونه جملات بهره گرفته است.
در ضمن ممکن است تعبیر آسمان ها، وجود کرات دیگر یا کهکشان ها و یا افلاکی بوده است که امروزه هر کدام در تحلیل های علمی تفاسیر خاص به خود را پیدا کرده است.
و این که می گوید آسمان ها بدون ستون آفریده شده اند، مقصود این است که ای بشر این به ظاهر سقفی که از آسمان پهناور بر سر شما قرار گرفته است، با هنر نمایی زیبای خالق متعال بدون هیچ ستونی گسترانید شده است. یا که در بالای سر شما و در فضای غیر متناهی کهکشان ها و ستاره ها و سیاره هایی موجود است که بدون هیچ پایه و ستون نگهدارنده ای معلق قرار گرفته اند و آسمانی که می بینیم از آن قبیل است و خدای متعال تدبیر امور آن ها را در دست خود گرفته و اگر لحظه ای این تدبیر دچار اختلال شود، نظام عالم به هم خواهد خورد.
در نتیجه تمام زیبایی و هیبت سقف بی انتهای آسمان وقتی است که شما هیچ ستون یا پایه و نگهدارنده ای را نبینید.
خدای متعال در قرآن فرمود:"اللَّهُ الَّذي رَفَعَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ثُمَّ اسْتَوى‏ عَلَى الْعَرْشِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْري لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُون" سوره رعد،آیه 2
یعنی خدا همان كسى است كه آسمان ها را، بدون ستون هايى كه براى شما ديدنى باشد، برافراشت، سپس بر عرش استيلا يافت (و زمام تدبير جهان را در كف قدرت گرفت) و خورشيد و ماه را مسخّر کرد، كه هر كدام تا زمان معينى حركت دارند! كارها را او تدبير مى‏كند آيات را (براى شما) تشريح مى‏نمايد شايد به لقاى پروردگارتان يقين پيدا كنيد.
به هر حال می شود گفت شاید منظور از بدون ستون بودن آسمان ها این باشد که افلاک روی افلاک و کهکشان روی کهکشان در فضایی بی کران و بدون هیچ نگهدارنده ای شناورند بدون آن که با هم برخورد یا روی هم سقوط کنند و متلاشی شوند.علاوه، تعابیر قرآن یا روایات در باره خلقت آسمان ها متنوع،لطیف و پر معنا است.
پرسیده اید:
پس این ادعای بزرگ صرفا از کسی بر می آید که عالم به غیب و اسرار هستی باشد.و این شخص جز پیامبر یا اوصیای اطهرش شخص دیگری نمی تواند باشد بله اگر قرار باشه اینطور جواب هایی داده بشه خیلی ها میتونن جواب بدن
پاسخ:
بله خیلی ها فقط می تونن ادعا کنند اما نمی توانند ادعای خود را اثبات کنند. امامی که در عصر خودش از امور غیبی و پنهانی افراد و زندگی های شان سخن می گفت و این امر برای پیروانش ثابت می شد، پس می توانست از امور غیبی مربوط به خلقت آسمان ها و زمین هم سخن بگوید. در آن زمان بودند دانشمندانی که در علوم طبیعی، ستاره شناسی و هیئت تبحر خاصی داشتند و اگر ادعای امام مطابق با واقعیت نبود، این امر از طرف آنان آشکار می شد.
مثلا در زمان های گذشته و زمان امروز نیز اگر به تقویم های نجومی دقت کنین، مسایلی از سوی منجمین مطرح می شود که با واقعیت مطابقت می کند و مردم آن را می پذیرند در حالی که منجمین انسان های عادی و بلکه در بسیاری از مسایل کاملا جاهل بودند ولی در باره حوزه کاری خود نظرات دقیقی می داده و می دهند. اما امامی که می گوید سلونی قبل ان تفقدونی یعنی تا در میان شما هستم هر چه می خواهید بپرسید و می پرسیدند و پاسخ می گرفتند پس می توانست از مسایلی خبر دهد که از دیدگان ما کاملا پوشیده است.
در ضمن ثابت شده است هر که تقوا پیشه کند و در مسیر اخلاص گام بردارد، به همان مقدار اسراری از غیب برایش آشکار می شود.
این یک واقعیت غیر قابل انکار است.اما برای اهل بیت پیامبر صلوات الله علیه که خدای متعال اراده کرده از گناهان دور باشند و آن را در قرآن و در ضمن آیه ای بیان کرده است،به طریق اولی چیزی نمی توانست پوشیده بماند.
پرسیده اید (البته بعد از نقل قسمتی از پاسخ بنده)
حضرت به خوبی از عهده پاسخ هر پرسش بر می آمد .در طول تاریخ زندگانی پر برکت ایشان، حتی یک مورد هم نقل نشده است که مولای متقیان سلام الله علیه از پاسخ پرسشی طفره رفته باشد. خصوصا روزگاری که دشمنان اهل بیت تمام سعی خود را به کار می بردند تا آن بزرگواران را به نوعی بی اعتبار کنند.اما هر بار رسوا تر از قبل سر جای خود می نشستند.
این عقیده شماست بنده نقد هایی به برخی مطالب دارم حتی یکی رو هم اینجا پرسیدم که کارشناسش وسط بحث دیگه ادامه ندادن حتی تاپیک بسته هم نشده فکر کنم و جوابی نمیدن
این ها شعار هست در میدن عمل پاسخ بدید از خود احادیث امام کمک بگیرید بفرمایید این جملات چ توجیه منطقی دارن؟!!!
پاسخ :
باز هم تکرار کنیم که اگر نخواهیم برای بیانات امام تفاسیر عرفانی و اسرار آمیزی بجوییم،بلکه آن را تنزیلی برای فهم عمومی بدانیم،باید بگوییم که استفاده از چنین تعابیری در برابر اشخاص عوام که فهم بالایی نداشتند، امری رایج است. امام نمی توانست برای مخاطبانی که رتبه معرفتی یا علمی بالایی نداشتند، مطالبی بیان کند که از عهده فهم و تحلیل آن بر نمی آمدند.
نکته پایانی:
مجددا متذکر می شویم که امام بر اساس فهم عرف آن روزگار مطالبی را بیان می کردند که اگر امروزه قرار بود در جامعه امروزی میان مردم حاضر شوند،به طور حتم مطالبی را مطابق با فهم مردم امروز بیان می کردند.
و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.

قاعدتا علم غیب فقط متعلق به خداست، شما بر اساس کدام سند و مدرکی امامان را دارای علم غیب میدانید، اگر ایشان علم غیب داشتند میتوانستند مانع بسیاری از ظلم ها و آسیب ها شوند مثلا حضرت علی به مالک اشتر هشدار میداد آن شربتیکه قرار است شهیدش کند ننوشد، مالک اشتر یار نزدیک حضرت بوده و جانش برای ایشان مهم بوده پس چطور سکوت میکند و اجازه میدهد مالک کشته شود ازین قبیل مثالها در تاریخ و برای همه ائمه بسیار است که پاسخ موجهی برای آن ندارید و مهمترین پاسختان به این اشکالات در علم غیب داشتن امامان اینست که می گویید ایشان اجازه نداشتند آنچه را میدانند بگویند اگر چنین است خب اصلا چرا خداوند به ایشان علم غیب داده است علمی که در اصل بیهوده میشود اما ما میدانیم که خداوند هرگز کار بیهوده ای انجام نمیدهد، شما برای امامان صفاتی قائل شدید که فقط مختص خداوند است و به آنها هم از لحاظ تاریخی هم از لحاظ علمی هزاران اشکال وارد است کم نیست احادیثی که گفته شده اما امروز می فهمیم درست نیست نمونه اش حدیث امام صادق که مطرح کردم میفرماید خانواده ای که اعضایش یکی از اسامی احمد ، محمد،....، فاطمه را دارند در خانه آنها فقر داخل نمیشود. که همه ما درین دوره موارد نقض بسیاری بر این حدیث دیده ایم اما شما میگویید منظور از حدیث این نبوده و آن بوده در حالیکه حدیث کاملا روشن است صراحت دارد و نیاز به تفسیر و بیان منظور ندارد. ظاهرا اگر میلیونها دلیل هم برای نادرستی بعضی از اعتقادات شیعه بیاورند باز هم شما نمی پذیرید و میگویید مرغ یک پا دارد، آخر برای چه؟!!! آیا این تعصب نادرست شما که موارد نقض و نقص بسیار دارد مطابق با آموزههای قران و اسلام و سنت پیامبر است؟؟؟؟!!!!!!!!!!!!

متشکرم و خیلی ممنون.

به نام خدا و با سلام مجدد خدمت همه عزیزان
در باره علم غیب معصومین سلام الله علیهم اجمعین به طور مفصل در علم کلام بحث شده است و پاسخ همه شبهات داده شده است و در این جا نیازی به تکرار آن مباحث نیست و علاوه همراهان گرامی می توانند به کتاب های مربوطه مراجعه کنند.
در ضمن به نظر می رسد ادامه این بحث که از مسیر اصلی آن خارج شده و حتی موجب بی احترامی به حریم معصوم شده است،به صلاح نباشد.به همین دلیل این پست بسته خواهد شد و اگر پرسشگران گرامی اصرار بر ادامه آن دارند، لازم است با مدیر محترم سایت هماهنگی کرده تا اگر صلاح بدانند این پست دوباره باز شود و پرسش ها مربوط به محور اصلی بحث باشد. و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.