جمع بندی معنای دو واژه خبائث و طیبات

با سلام و درود

«طیّب» در لغت به معنای دلچسب، مورد پسند طبع، آن چه نفس و حواسّ از آن لذت می برند و... آمده است.(مفرات الفاظ قرآن، ص 527؛ قاموس قرآن، ج 4، ص 257)

«طیّب» یعنی حلال و پاكيزه و لذتبخش‏.(مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 247)

«خُبث» در لغت به معنای زشتی، ناپسندی، ناپاکی، پلیدی، تنفر آور بودن، اکراه داشتن و... است.(مفردات الفاظ قرآن، ص 272؛ قاموس قرآن، ج 2، ص 218)

«خبیث» چيزى است كه شارع به ‏طور خاص آن‏ را حرام كرده، مانند مردار، گوشت خوک؛ و يا به طور عام، همانند چيزهايى كه به‏ نحوى از انحاء در آن فساد و زيان باشد.(تفسیر الکاشف، ج 3، ص 16)

«نجس» در لغت به هر چیز پلید، ناپاک، چرکین و غیر نظیف گفته می شود.(مفردات ألفاظ القرآن، ص 791؛ قاموس قرآن، ج ‏7، ص 14)

نکته:
1. «طیّب» و «خبیث»، متضاد یکدیگر هستند.
2. پاکی و طهارت شرعی (در احکام) یکی از مصادیق «طیّب» است؛ نجاسات نیز از مصادیق «خبائث» هستند.
3. وقتی گفته می شود خوردن خبائث را بر شما حرام کردیم، شامل خوردن نجس هم می شود؛ زیرا نجس از مصادیق «خُبث» است.

[="Tahoma"]

خبیث، افراد و مصادیق مختلفی دارد و همه آن ها نجس نیستند، یعنی مواردی هست که خبیث هستند ولی نجس نیستند.

طیب و پاک، هم معنا هستند و وقتی گفته می شود چیزی طیب است، پاک بودن آن نیز استفاده می شود.

[="Tahoma"]پرسش:
آیا در عربی کلمه طیبات به معنای پاک (منظور پاک شرعی در طهارت و نجاست) است؟ هم چنین واژه خبائث هم به معنای نجس بودن است؟ مثلا وقتی گفته شود: خبائث را بر شما حرام کردیم، یعنی خوردن نجس ها را بر شما حرام کردیم؟

پاسخ:
«طیّب» در لغت به معنای دلچسب، مورد پسند طبع، آن چه نفس و حواسّ از آن لذت می برند و... آمده است.(1)
«طیّب» یعنی حلال و پاكيزه و لذتبخش.(2)
«خُبث» در لغت به معنای زشتی، ناپسندی، ناپاکی، پلیدی، تنفر آور بودن، اکراه داشتن و... است.(3)
«خبیث» چيزى است كه شارع به ‏طور خاص آن‏ را حرام كرده، مانند مردار، گوشت خوک؛ و يا به طور عام، همانند چيزهايى كه به‏ نحوى از انحاء در آن فساد و زيان باشد.(4)
«نجس» در لغت به هر چیز پلید، ناپاک، چرکین و غیر نظیف گفته می شود.(5)
نکته:
1. «طیّب» و «خبیث»، متضاد یکدیگر هستند.
2. پاکی و طهارت شرعی (در احکام) یکی از مصادیق «طیّب» است؛ نجاسات نیز از مصادیق «خبائث» هستند.
3. وقتی گفته می شود خوردن خبائث را بر شما حرام کردیم، شامل خوردن نجس هم می شود؛ زیرا نجس از مصادیق «خُبث» است.
4. خبیث، افراد و مصادیق مختلفی دارد و همه آن ها نجس نیستند، یعنی مواردی هست که خبیث هستند ولی نجس نیستند.
5. طیب و پاک، هم معنا هستند و وقتی گفته می شود چیزی طیب است، پاک بودن آن نیز استفاده می شود.

پی نوشت ها:
1. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، محقق: داوودی، انتشارات: دار الشامیه ـ بیروت، ص 527؛ قرشی، قاموس قرآن، انتشارات: دار الکتب الاسلامیه ـ تهران، ج 4، ص 257.
2. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات: ناصر خسرو ـ تهران، ج 3، ص 247.
3. مفردات الفاظ قرآن، ص 272؛ قاموس قرآن، ج 2، ص 218.
4. مغنیه، التفسیر الکاشف، انتشارات: دار الکتب الاسلامی ـ قم، ج 3، ص 16.
5. مفردات ألفاظ القرآن، ص 791؛ قاموس قرآن، ج ‏7، ص 14.