من اضل السبیلا در آیه 42 فرقان پیامبر را شامل نیست ؟
تب‌های اولیه
آیه 42 سوره فرقان می گوید آنها که به تو ای پیامبر می گفتند که گمراهی به زودی خواهند دانست چه کسی گمراهتر است . آیا این آیه به نحوی گمراهی درباره پیامبر را اثبات نمی کند . چرا که گمراهتر دربرابر گمراه مطرح می شود و آیه به نحوی گمراهی پیامبر را اشاره می کند توجیه چیست ؟
با سلام
دوست بزرگوار:
1- این مقایسه ی شما زمانی پیش می آید که دو چیز از یک جنس با هم مقایسه شوند مثلا سبز و سبزتر (یا بیاض و ابیض یعنی سفید و سفیدتر) ولی وقتی دوچیز از دوجنس کاملا متباین در کنار هم قرار می گیرند آن دو هیچ گاه وجه مشترکی نخواهند داشت تا درمقام مقایسه برآییم بلکه این دو نقیض هم خواهند بود.
کفر و ایمان دو نقیض هم هستند نه کفر از جنس ایمان است نه ایمان از جنس کفر
2-از نظر منطقی مطلب روشن است وقتی میگوید "اضل سبیلا" نه اینکه طرف مقابل در ضلالت است و وقتی میگوید "اهدی سبیلا" معنی اش این نیست که طرف مقابل در هدایت است بلکه برعکس نشان میدهد نهایت ضلالت در یک سمت ، نهایت هدایت در سمت دیگر است و نهایت هدایت دریک جهت ، نهایت ضلالت در جهت مقابل را میرساند.
مثلا وقتی آبی گل آلود را در یک ظرف بلورین بریزیم هرچقدر رسوبات آب ته نشین تر میشوند آب زلالتر شده و هرچقدر آب زلالتر میشود نشانه ی اینست که رسوبات ته نشین تر شده اند.
پس هرچقدر ضلالت کفار آشکارتر میشود هدایت مومنان واضح تر میگردد و بالعکس.
چنین نیز میتوان گفت که:
3-بنظر میرسد خداوند در قرآن کریم با این روش راه نقیض منطقی این عبارت را بسته است تا نشان دهد هیچ مومن واقعی ای نیست که گمراه باشد و هیچ کافری نیست که هدایت یافته باشد.
توجه بفرمایید:
اگر از افعل تفضیل استفاده نمیکرد و میفرمود مومنان هدایت یافته اند (موجبه کلیه) نقیض منطقی برای جمله پیش می آید که برخی مومنان هدایت یافته نیستند (و گمراهند) و اگر میفرمود کافران گمراهند(سالبه کلیه) نقیض منطقی برای جمله پیش می آمد که برخی کافران گمراه نیستند .
اما با استفاده ای که از افعل تفضیل شده عملا راه پیش آمدن نقیض منطقی بسته شده و خداوند از این طریق اطمینان می دهد که :
و هرچقدر ضلالت کفار آشکارتر شود هدایت مومنان شفافتر خواهدشد.
[=arial]آیه 42 سوره فرقان می گوید آنها که به تو ای پیامبر می گفتند که گمراهی به زودی خواهند دانست چه کسی گمراهتر است . آیا این آیه به نحوی گمراهی درباره پیامبر را اثبات نمی کند . چرا که گمراهتر دربرابر گمراه مطرح می شود و آیه به نحوی گمراهی پیامبر را اشاره می کند توجیه چیست ؟
در مورد این آیه می توان چند جواب داد
1- آیه در مقام مقایسه نبوده و مراد از استعمال افعل تفضیل(اضل) اشاره بر این مطلب است که آنها خیلی گمراهند.
2- مقایسه وجود دارد ولی نه بین پیامبر و مشرکین، مراد آیه این نیست که بین پیامبر و مشرکین مقایسه کند بلکه مقایسه بین خود مشرکین است چون قطعا مشرکین نیز طبقاتی دارند و عده ای گمراه تر از دیگران هستند که این رتبه بندی در قیامت روشن می شود.[1]
3- آیه از باب همراهی و مماشاه با خصم می باشد یعنی به تعبیر عرفی تر چنین می توان گفت که آیه می خواهد به مشرکان بگوید حال که شما پیامبر را قبول ندارید و او را گمراه می دانید صبر کنید تا روز قیامت ببینمی کی گمراهه و این(مماشاه باخصم) یکی از راههای مجادله می باشد.[2] (جوجه را آخر پائیز می شمارند)
[=Courier New][1][=Courier New] - التبيان في تفسير القرآن، ج7، ص: 492
[=Times New Roman][2][=Times New Roman] - الجديد في تفسير القرآن المجيد، ج5، ص: 150