جمع بندی مُنتظِر یا مُنتظَر؟

[=arial]

سؤال:
به چه کسی «منتظَر» (به فتح ظاء) یعنی کسی که عده‌ای، آمدن او را به راه نشسته‌اند و به چه کسی «منتظِر» (به کسر ظاء) یعنی کسی که انتظار آمدن کسی دیگر را دارد، گفته می‌شود؟

پاسخ:
البته برداشت شما، خیلی به جا و زیبا است و درست می‌فرمایید؛ ولی می‌توانیم بگوییم هر دو طرف قضیه، صحیح است و در واقع، به هر کسی نمی‌توان گفت: منتظَر (با فتح ظاء). در کتاب شریف احتجاج طبرسی حدیثی است از امام سجاد (علیه السلام) که خطاب به «ابوخالد کابلی» در اوصاف منتظران واقعی، می‌فرماید:«يَا أَبَا خَالِدٍ! إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ‏ بِإِمَامَتِهِ‏ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ؛ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى ذِكْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِي ذَلِكَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِينَ بَيْنَ يَدَيْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالسَّيْفِ أُولَئِكَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِيعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَى دِينِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً وَ قَالَ (علیه السلام): انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَج‏» (1) آن‌ها معتقدان به امامت حضرت مهدی و منتظر ظهور او هستند و خداوند از عقل و فهم و هوش آن قدر به آن‌ها داده است که غیبت در نزد آن‌ها، ماننده مشاهده است و در سر و علان، مردم را به سوی اهل بیت (علیهم السلام) دعوت می‌کنند.
اگر کسی این اوصاف را داشته باشد، می‌توان گفت که منتظر واقعی است و در واقع، اهل گناه نیست و عامل یک سری ارزش‌های دینی است و اگر کتاب «صفات شیعه» شیخ صدوق (قدس سره) را مطالعه کنید، می‌بینید که او در اوصاف شیعه، احادیث زیادی نقل کرده‌ است که شیعه، اهل گناه و معصیت نیست. پس باید منتظران واقعی را از منتظران مدعی جدا کرد.
مانند روایت اول این کتاب شریف که امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام):‏ شِيعَتُنَا أَهْلُ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ أَهْلُ الْوَفَاءِ وَ الْأَمَانَةِ وَ أَهْلُ الزُّهْدِ وَ الْعِبَادَةِ أَصْحَابُ إِحْدَى وَ خَمْسِينَ رَكْعَةً فِي الْيَوْمِ وَ اللَّيْلَةِ الْقَائِمُونَ بِاللَّيْلِ الصَّائِمُونَ بِالنَّهَارِ يُزَكُّونَ أَمْوَالَهُمْ وَ يَحُجُّونَ الْبَيْتَ وَ يَجْتَنِبُونَ كُلَّ مُحَرَّمٍ» (2)
در این حدیث شریف ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: شیعه ما اهل ورع، تلاش، وفاء کننده به وعده، رعایت امانت، اهل زهد، عبادت، اهل نماز 51 رکعتی در طول شبانه‌روز، قیام شبانه برای عبادت و روزه روزانه، تزکیه اموال از حقوق واجب، حج به جاآورنده، و دوری‌کننده از تمام محرمات است.
ایشان در این کتاب شریف 71 روایت در اوصاف شیعیان بیان می‌کنند که ترجمه هم شده است.
در عین حال، بله امام عصر (عجل الله تعالی فی فرجه) مانند اجداد خود، به خاطر اشتیاقی که در هدایت انسان‌ها و خدمت به آن‌ها دارد منتظر اصلاح انسان‌ها و زمینه‌سازی ظهور هستند.

منابع:
1. طبرسی، احمد، الإحتجاج، نشر مرتضی، مشهد، ج 2، ص 318.
2. صدوق، محمد، صفات الشیعه، انتشارات اعلمی، تهران، ص 2.