جمع بندی وسواس فکرس و درمان آن

سلام وسواس فکری یک اختلال محسوب می شود، و نیاز هست که تحت مراقبت یک درمانگر متخصص قرار بگیرید، روشهایی که قبلا به کا رفته باید آنها را دوباره انجام بدید و مقاومت و استمرار در انجام راهکارهایی که برایتان مفید و موثر بوده، می تواند نقش بسزایی در درمان داشته باشد. منتها برای اینکه راهکارهای ما موثر واقع بشه! لطفا توضیح بدهید که علت عود و برگشت پذیری وسواس چی بوده؟ و کدام راهکارها برایتان خیلی موثر بود؟ تا ما هم بتوانیم راهنمایی دقیقی را خدمتتون ارائه بدیم.

خدمتتان عرض شود که اختلال وسواس فکری-عملی قابل درمان است و درمان با روش روان درمانی و رفتار درمانی نتایج خوبی را به همراه دارد و لازم است فرایند درمان به صورت کامل ادامه داشته باشد. یکی از دلایل ابتلا به وسواس: استرس و اضطراب در زندگی است. بنابراین باید سبک زندگی خود را طوری تغییر دهید که به کنترل استرس و نگرانی شما کمک کند. بنابراین نوع سبک زندگی شما باید اصلاح گردد و تا زمانی که حل نشده، درمان کامل اتفاق نمی افتد. بهتر است در سبک زندگی شما: ورزش منظم- خواب و استراحت کافی (میزان خواب و استراحت با اضطراب و نگرانی رابطه تنگاتنگی دارد. خواب کافی تأثیر مثبتی در درمان اختلال وسواس دارد)، ارتباط خود را با اطرافیان حفظ کنید. مهارت های ارتباطی را جدی بگیرید؛ معمولا تنهایی و انزوا علائم وسواس عملی-فکری را تشدید می‌کند. ارتباط با اطرافیان، دوستان و خانواده و بیان نگرانی‌ها می‌تواند در کاهش این استرس ها موثر باشد. نکته بعدی در درمان:  سعی کنید الگوی رفتاری خود را در زمان مواجهه با شرایط بروز وسواس فکری و عملی تغییر دهید( مثلا به یک کار دیگری مشغول شوید، ذهنتان را درگیر مسئله دیگری بکنید، اهمیت نداده و بی توجه باشید) اگر این امکان برای شما وجود ندارد، سعی کنید مدت زمان انجام رفتارهای وسواسی را به تدریج کم کنید. هنگام مقابله با وسواس، به تدریج احساس کنترل اوضاع در شما به وجود می آید.

درمان وسواس فکری وعملی: وسواس ناشی از یک ناکارآیی در ساختار مغز می‌باشد. اما از سویی تحقیقات انجام شده نشان داده که درمان شناختی رفتاری می‌تواند باعث تغییر در مغز شود و شخص به درمان کامل برسد. افراد وسواسی وسواس‌های خود را به غلط با برچسب‌هایی مانند احتیاط- آینده‌نگری- پیش‌بینی دقیق- بهداشت و تمیزی و … در ذهن خود نامگذاری کرده‌اند باید قبول کنند که دچار اختلال وسواسی هستند. یکی از مهمترین تکنیک های که برای درمان بکار می گیرند. 1. روش مواجهه‌سازی و پاسخ ندادن به افکار وسواسی است. یک روش درمان رفتاری-شناختی است که در آن بیماران به طور مکرر در معرض خطرات ساختگی قرار می‌دهند تا ترسشان را آزمایش کنند. برای مثال، یک بیمار که از آلودگی «می‌ترسد»، کف حمام خانه را لمس می‌کند بدون آنکه دستهایش را بشوید. یا کسی که مدام همه چیز را چندین بار چک می‌کند، خانه را بدون هیچگونه بررسی ترک می‌کند. هنگامی که آن‌ها در معرض این شرایط قرار می‌گیرند، یاد می‌گیرند که اضطراب حاصل از افکار وسواس گونه خود را تحمل کنند و همزمان از درگیر شدن در رفتار‌های وسواسی اجباری اجتناب می‌کنند تا ناراحتی هایشان به مرور تسکین یابد.  

پرسش: اگرفردی دچاراختلال وسواس فکری و عملی باشد، بهترین راه درمانش چه می باشد؟ اگرفردی دوره درمانش را با کمک متخصص انجام بده و خوب بشه، دوباره عود بکند، چه باید بکند، آیا می شود بدون مراجعه به مشاور درمان کرد ؟ پاسخ: وسواس فکری و عملی یک اختلال محسوب می شود و نیاز هست که تحت مراقبت یک درمانگر متخصص قرار بگیرید، روشهایی که قبلا انجام می دادید؛ آنها را دوباره انجام بدهید و مقاومت و استمرار در انجام راهکارهایی که برایتان مفید و موثر بوده، می تواند نقش بسزایی در درمان داشته باشد. در واقع بهترین راهکار درمانی، همان روشی است که شما به تجربه آن را مشاهده کرده اید. توجه داشته باشید که استرس و اضطراب در زندگی مهم ترین عامل و منشا این اختلال است. بنابراین باید سبک زندگی خود را طوری تغییر دهید که به کنترل استرس و نگرانی شما کمک کند. بنابراین نوع سبک زندگی شما باید اصلاح گردد و تا زمانی که حل نشده، درمان کامل اتفاق نمی افتد. بهتر است در سبک زندگی شما این موارد مهم شمرده شود. 1. ورزش منظم ورزش اراده را قوی تر می کند و می تواند بر کنترل استرس و اضطراب بسیار موثر باشد، پس جدی بگیرید. 2. خواب و استراحت کافی (میزان خواب و استراحت با اضطراب و نگرانی رابطه تنگاتنگی دارد. خواب کافی تأثیر مثبتی در درمان اختلال وسواس دارد جا دارد با یک برنامه ریزی منظم خواب و استراحت کافی را بدون نگرانی در برنامه  خودتان قرار بدهید. 3. مقاومت نشان دادن در برابر الگوهای مکرر رفتاری یکی از قدرتمندترین تکنیک‌ها، حذف رفتارها و الگوهای وسواس‌گونه‌ای است که موجب تداوم وسواس می‌شوند. بتدریج تصمیم بگیرید که رفتار وسواسی خودتان را کمتر کنید. مثلا: شستن دست را 5 مرتبه انجام می دهید، بتدریج4بار، 3بار و2بار کمتر کنید، تا رفتارتان طبیعی و عادی بشود. 4. وقتی یک ترسی بر شما غالب شد، خیلی اهمیت ندهید.  چرا که هر چه بیشتر از این موقعیت‌ها دوری کنید، برای شما ترسناک‌تر می‌شوند و وسواس شما شدیدتر می شود. به جای دوری از آن افکار، خودتان را در معرض محرک‌های OCD قرار بدهید، یا خودتان را به انجام رفتارهای دیگری مشغول سازید، در این صورت اضطراب شما کم می‌شود و کمک می کند که تکرار رفتار وسواسی بتدریج کمتر شود. 5. تغییر افکار در درمان هم خیلی موثر است. زمانی که افکار و تمایلات OCD به سراغ‌تان می‌آید، سعی کنید توجه‌ و افکارتان را به یک چیز دیگر تغییردهید. همین کار به تمرین و ممارست دارد و باید از قبل در ذهنتان زمینه سازی بکنید. مثلا: می‌توانید ورزش‌ کنید، کتاب بخوانید، راه بروید،‌ به قرآن گوش بدهید، کتاب بخوانید، به دوستان‌تان تلفن کنید و... 6. تمایلات وسواس فکری را پیش بینی و زمینه های مواجهه حساب شده را در نظر بگیرید. شما می‌توانید با پیش‌بینی تمایلات وسواس‌گونه قبل از بروز، آنها را کاهش دهید. برای نمونه، اگر وسواس عملی شما شامل اطمینان از قفل بودن درها، بسته بودن پنجره‌ها یا خاموش بودن دستگاه‌ها است، سعی کنید برای بار اول که دری را قفل می‌کنید یا دستگاهی را خاموش می‌کنید، این کار را با دقت کامل در همان ابتدا انجام دهید. تا بعدا ذهنتان درگیر افکار وسواسی نگردد 7. ثبت افکار وسواسی و عدم سرکوب کردن فکر وسواسی افکار یا نگرانی‌های وسواس‌گونه‌ی خود را یادداشت کنید، به جای سرکوب وسواس‌های فکری و عملی، عادت کنید به آنها و یک مهلت زمانی بدهید و حتی بعد یاداشت برداری می توانید به یک زمان دیگر موکول کنید. یک یا دو مهلت ۱۰ دقیقه‌ای تعیین کنید تا خودتان را وقف وسواس‌های فکری کنید. روی افکار و تمایلات منفی تمرکز کنید. سعی نکنید آنها را اصلاح کنید. در پایان دوره‌ی نگرانی، چند نفس آرام‌بخش بکشید، اجازه دهید آن افکار و تمایلات از مغز شما بیرون بروند، سپس فعالیت‌های عادی و روزمره‌تان را ادامه دهید. 8. شما به جای ترس و فرار؛ با روحیه مواجهه‌ی مستمر با نگرانی‌ها و وسواس‌های فکری، می توانید آن را درمان کنید. اگر خودتان همت بکنید، این مشکل قابل درمان می باشد و شما می توانید طبق توصیه های لازم این مسئله را کنترل کرده و با یک روال طبیعی زندگی بکنید. منتها اگر برایتان مقدور نیست، حتما به یک مشاور متخصص مراجعه نمائید.