جمع بندی چارچوب کتاب مقدس در منابع اسلامی

کارشناس بحث: استاد رئوف

پرسش:
چارچوب و تعریف "کتاب مقدس و آسمانی" از دیدگاه قرآن و منابع اسلامی چیست؟ به صورت مستند بیان فرمائید.

پاسخ:
در مورد تعریف کتاب مقدس و آسمانی باید به نکات زیر توجه کرد:
- هنگامی که سخن از کتاب آسمانی می کنیم، همان طور که از ظاهر کلمه مشخص است، این کتاب بایستی از سوی خداوند باشد، به این معنا که مفاد ان و محتوای آن از سوی خداوند بیان شده باشد. با این قید، کتبی که نوشته بشر هستند، از تعریف کتب مقدس خارج می شود.

- نکته دوم آن است که این کتاب باید در تمام مراحل وحی از سوی خداوند، فرشته وحی و نبی، از اشتباه و تحریف مصون مانده باشد و به نحو صحیح به مردم عرضه شده باشد.

- مطلب دیگر آن است که این کتاب باید در طول تاریخ نیز، بدون تحریف باقی بماند و پس از نبی توسط افراد دیگر، دچار تحریف نشود. در مورد برخی از کتبی که امروزه مقدس خوانده می شوند، می توان گفت که در طول تاریخ دست خوش تغییرات و تحریفات بسیاری شده اند و به همین جهت فاقد شرط اخیر گشته اند و از این رو نمی توان آنها را مقدس نامید.

- همچنین اگر مراد شما از کتاب مقدس، کتابی است که شرعا و منطقا دارای حجیت باشد، باید قید دیگری را نیز بدان افزود. و آن این که اگر کتابی برای نبی ای است که دارای رسالتی محدود است و این محدودیت یا زمانی است (یعنی مثلا تا پیش از آمدن پیامبر بعدی) یا مکانی (یعنی مربوط به قوم و سرزمین خاصی است) در ماوراء آن محدوده، این کتاب معتبر و حجت نخواهد بود بلکه باید سخن نبی مربوط به آن محدوده مورد توجه و اطاعت قرار بگیرد.

با توجه به این ملاک ها، می توان گفت که کتاب مقدس و آسمانی باید چنین شرایطی داشته باشد.

_______________
*برای مطالعه بیشتر در این زمینه این منابع پیشنهاد می شود:
- وحی شناسی، محمدباقر سعیدی روشن.
- آموزش عقائد، آیت الله مصباح یزدی.
- مقاله بررسی تطبیقی ویژگی های نوشتاری کتاب مقدس و قرآن کریم، حسین نقوی.