تمدن اسلامی

چند وقت پیش یک کلیپ از ریچارد داکینز دیدم که مجری داشت توضیح میداد که چه اشکالی دارد ما کودکانمان را با باور های دینی بزرگ کنیم و میگفت فرض کنیم من یک مسلمانم و به بچه ام میگویم که خدا جهان را آفریده و ... و داکینز حرف مجری را قطع کرد و گفت : آیا میخواهی به بچه ات بگویی خدا دنیا را در 6 روز آفریده ؟ مجری جواب داد : اسلام این را نگفته و داکینز در نهایت گفت : خوشحالم که این را می شنوم .
اما مجری اشتباه میکرد. این جمله به صراحت در قرآن آمده است ؛ نه یک جا و دو جا بلکه شش ، هفت بار تکرار شده . صرف نظر از اینکه منظور قرآن چه میتواند باشد ، نکته ای که توجهم را جلب کرد این بود که داکینزی که اسلام را بزرگترین تهدید برای جهان میداند ، حتی یکبار هم قرآن را نخوانده ، البته اگر میخواند هم به نظرم تفاوتی ایجاد نمیکرد ؛ چون قرآن به تنهایی خالی از تناقضات و اشتباهات فاحش علمی نیست .
به نظرم بیشتر حرف هایی که آتئیست ها میزنند ؛ دقیق ، منطقی و هوشمندانه است ، اما یک مشکل بزرگ دارند . آتئیسم دربرابر مسیحیت و یهودیت به وجود آمده و در برابر آنها بسیار کارآمد است . آدم باید خرد را بگذارد کنار و با قلبش در اروپا و آمریکا مسیحی یا یهود باقی بماند . انتقاد های آتئیست ها به مسیحیت و یهودیت بسیار جدی و علمی است و باور های مسیحیان و یهودیان نیز مانند قرآن تنها با دیدگاه های رایج علوم تجربی نمیخواند . نتیجه این شده که مسیحیت و یهودیت به یک باور قلبی تبدیل شده و به همین دلیل از عرصه زندگی اجتماعی مردم خارج شده.


اما رابطه آتئیسم و اسلام چه میتواند باشد ؟
آتئیست ها یک اشتباه بزرگ میکنند و آن این است که نقد هایی که به مسیحیت و یهودیت وارد می سازند را با نام "نقد دین" نشر میدهند. یعنی آنها تنها آن دو دین ابراهیمی را بررسی کرده اند ، اما به همه ادیان تعمیم میدهند .
به همین دلیل است که صفحات طرفداران ناباوران پر است از نقدهایی که به آن دو دین وارد است اما ربطی به اسلام ندارد . اکثر صفحات ناباوران ایرانی کپی مطالب صحفات مشابه خارجی است در نتیجه نقد هایی که آنان به عنوان " نقد دین اسلام " منتشر میکنند در حقیقت " نقد مسیحیت و یهودیت " توسط نگارنده های خارجی آنان است. تنها مطالبی که ایرانی ها زحمت میکشند و خودشان تالیف میکنند همان نقد تاریخ اسلام ، شخصیت های اسلامی ، احیانا قوانین فقهی اسلام و در نهایت نقد قرآن است که انصافا بعضی از آنها به خوبی توسط کارشناسان دینی پاسخ داده شده است .

اما چرا گفتم داکینز اگر قرآن میخواند بازهم در عقایدش تغییری ایجاد نمیشد ؟
چون قرآن به تنهایی از پس تبیین جهان و انسان و تفسیر خود برنمی آید و سوالاتی مثل "منظور از آفرینش جهان در شش روز چه بوده ؟" ، "آیا بشر از خاک آفریده شده و ما باید فرگشت را رد کنیم ؟" و ... برنمی آید.
به نظر می آید در میان مسلمانان نیز اعتقاد به خدا همانقدر قلبی و فاقد استدلال شده که در میان باورمندان مسیحی اما میدانیم در جهان فعلی جایی برای اندیشه ای که صرفا مبتنی بر باور قلبی باشد وجود ندارد . یک دین که ادعای کامل بودن نیز میکند باید بتواند جهان بینی علمی داشته باشد تا امروزه بتواند ادامه حیات بدهد و اگر نداشته باشد نتیجه همین میشود که امروزه شاهدش هستیم . کمتر دانش پیشه مطرح ایرانی را سراغ داریم که باورمند باشد و از طرفی شاهد سیل خروج مسلمانان از دین هستیم.

اما آیا واقعا اسلام از ارائه یک جهان بینی علمی ناتوان است ؟
معتقدم آری اما اگر تشیع را کنار بگذاریم . به نظر می آید اگر از سخنان عارفان، فلاسفه و غربزده های شیعه کمتر استفاده کنیم و به جای آنها از احادیث ائمه بهره ببریم، تشیع ظرفیت تبیین علمی جهان را دارد. خوشبختانه میتوان جرقه های شروع این نهضت را دید .

اما دیدگاه های این نوع شیعیان چیست ؟
به عنوان مثال کتاب " تبیین جهان و انسان " آیت الله مرتضی رضوی در زمینه علوم تجربی و سخنرانی های اخیر دکتر ابراهیم فیاض در زمینه علوم انسانی را بخوانید و بشنوید.

بیائید صادق باشیم . هیچکدام از ما دوست ندارد در جامعه ای زندگی کند که اخلاق در آن نسبی است و اقتصادش برمبنای تئوریزه کردن خوشبختی 1% مردم آن جامعه و بدبختی 99% دیگر است . افرادی که طرفدار اقتصاد لیبرالی هستند نه به این دلیل است که آن را درست و عادلانه میدانند ، بلکه به این دلیل است معتقدند که کارآمد ترین اقتصاد فعلی است و چاره ای جز آن نیست . بیایین امیدوارم باشیم " تمدن اسلامی " تحقق پیدا کند . بیایین در راستای تحققش تلاش کنیم ...

نظر شما چیست ؟