بازسازی شخصیت انسان (قسمت دوم)

تجربه ها و تجاویز مختلف برای اصلاح

افراد مختلفی بر اساس فهم و درک خود, شیوه ها و روش هایی برای اصلاح و بهبود زندگی اندیشیدند و بر وفق آن عمل نمودند.

عده ای گفتند , ریشه فساد در این است که شکم انسان ها گرسنه است و آن ها غذایی برای پر کردن شکم خود نمی یابند. این بزرگ ترین معضل زندگی است. آنان این کار را وظیفه و نصب العین خویش قرار دادند, نتیجه این شد که گناه قدرت بیشتری یافت و رو به رشد و فزونی نهاد.

قبلا مردم نا توان بودند , گناه هم ضعیف و نا توان بود , وقتی شکم مردم را سیر کردند و بر قدرت آن ها افزودند , گناه نیز نیرومند گردید. کیفیت دل و ذهن عوض نشد , وجدان تغییر نکرد , قدرت و نیرو افزوده شد, بی فکری پیدا گردید.

تفاوت فقط در این است که قبلا در لباس های پاره گناه انجام داده می شد و اکنون در لباس های پر زرق و برق گناه انجام داده می شود. پیش از این با دست های ناتوان و بی هنر گناه انجام م گرفت و اکنون دست ها نیرومند و هنرمند به انجام گناهان مشغول می باشند.

برخی گفتند ریشه تمام فساد ها جهل و بی سوادی است. نظام تعلیم و آموزش را راه بیندازید. علم پیشرفت کرد مردم معلومات خود را بالا بردند و زبان های جدید فراگرفتند لیکن کسانی که وجدان فاسد وذهن منحرف داشتند و گناه در دل شان لانه کرده بود, انان علم را وسیله فساد و تخریب قرار دادند.

روشن است که اگر دزد فن آهنگری بداند راحت تر می تواند به صندوق دیگران دستبرد بزند. همچنین کسی که در او خوف خدا و همدردی نسبت به انسان نیست, و ظلم و ستم با گوشت و خون او عجین است , علم وسیله ظلم و فسادو فتنه را در اختیار او قرار می دهد و روش ها و شیوه های تازه گناه کردن را به او می آموزد.

بعضی ایجاد سازمان ها و تشکیلات را وسیله اصلاح دانستند و تمام تلاش و قدرت خود را صرف این کار نمودند.نتیجه این شد که مجموعه ای از افراد فاسد فراهم گردید. گناه ها که پیش از این به طور انفرادی و سازمان نیافته انجام می شدند, پساز آن به شکل جمعی و سازمان نیافته انجام می شدند, پس از آن به شکل جمعی و سازمان دهی شده شروع به انجام گرفتن کردند.

دزدی ها سازمان یافته شدند. به تربیت اخلاقی و اصلاح دل و وجدان توجه ننمودند و وظیفه خود دانستند که افراد فاسد را سازمان دهی کنند, نتیجه این شد که بد اخلاقی نیروی بیشتری یافت. به گمان من اگر راهزنان ,دزدان و بد اخلاق ها سازمان دهی نمی شدند, بهتر بود.

پاره ای از افراد گفتند کثرت و اختلاف زبان ها , ریشه فساد و فتنه است. باید زبان ها را یکی کرد. این کار باعث پیشرفت کشور,رفاه و آسایش ملت و خدمت در حق انسانیت است, لیکن اگر مردم درونا تغییر نکنند, افکار و خواسته های دل و امیال باطنی عوض نشنوند, یکی کردن زبان ها چه طرفی خواهد بست؟

فرض نمایید که تمام دزد ها و مجرمان دنیا به یک زبان سخن بگویند, این چه سودی برای دنیا خواهد داشت؟ و آیا این عمل (یکی کردن زبان ها)مانع دزدی و جرم و جنایت خواهد شد؟به گمان بنده نه تنها دزدی و جرم کم نمی شود بلکه بیشتر نیز میشود و در این صورت , شناخت مجرم دشوار تر خواهد بود.

گروهی گفتند مهم ترین کار عصر و بزرگ ترین خدمت به انسانیت این است که, فرهنگ یکی گردد, اما آیا نمی دانید این تمدن ها و فرهنگ نیستند که با یکدیگر نزاع و درگیری دارند, بلکه هوس ها هستند که در ستیز اند؟احساس مهلک , هم چو ما, دیگری نیست, سبب نزاع و کشمکش است.

بسیاری از رهبران ما بدون اندیشه و تفکر می گویند که اگر بر تمام دنیا یک فرهنگ و تمدن حاکم گردد کشتی انسانیت به ساحل امن و آسایش خواهد رسید. اگر یک فرهنگ در کشوری حکمفرما شود, مردمان آن با هم چون شیر و شکر خواهند شد. لیکن دوستان یکی کردن فرهنگ مفید نیست, بلکه یکی کردن دل هاست که سودمند است. چه راست گفت شاعر که:

بعضی گفتند که لباس را یکی بکنید. اما زورگو و ظالمی که عادت به گرفتن گریبان و بریدن جیب دیگران نموده, آیا او به نظر شما برای لباس احترامی می نهد؟آیا او صرفا به دلیل اینکه لباس او و دیگران مثل هم است. از کارش باز خواهد آمد؟ دلی که نسبت به انسانیت احترام قائل نباشد چگونه لباس را احترام می کند؟ ارزش لباس که به خاطر انسان است.

بدون تغییر کیفیت دل, زندگی تغییر نخواهد کرد

دوستان راه حل مسائل و مشکلات انسانیت نه در یکی کردن لباس و زبان و فرهنگ است, نه پیشرفت علم و ثروت نه ایجاد سازمان و تشکیلات نه وحدت ملک و وطن و نه کثرت اسباب و وسائل.
در هیچکدام از این ها این قدرت و توانایی نیست که در دنیا تحول و دگرگونی پدید آورد. مادام که دنیای دل تغییر ننموده , دنیای بیرون تغییر نخواهد کرد. زمام تمام دنیا به دست دل است. تمام فساد زندگی , از فساد دل شروع شده است. انسان از دل است که می گندد. از این جاست که فساد شروع می شود و به تمام زندگی سرایت می نماید.

پیامبران مزاج انسانیت را تغییر می دهند

پیامبران علیهم السلام , کار خود را از تغییر دادن مزاج انسان ها اغاز می نمایند . آنان به خوبی می دانند که منشا تمامی مشکلات و مسائل ,دل است. دل انسان فاسد گشته در آن , هوس دزدی , ظلم و فریبکاری پیدا شده است. بر آن , عفریت امیال نفسانی حاکم گردیده , که هروقت که بخواهد آن را به رقص در می آورد و دل مانند کودکی به اشاره های او حرکت می کند.

پیغمبر میگوید, ریشه تمام فساد ها این است که, انسان آلوده به گناه گردیده است, در او شوغ و اشتیاق به گناه پیدا شده است, لذا ضروری ترین و مقدم ترین کار این است که , دل او را اصلاح نموده و زنگار گناه را از آن بزداییم.

پیامبران مردم را در گرسنگی می بینند و ازاین منظره چنان دل آنان دل آنان به درد می آید که دل هیچ کسی در دنیا آن گونه به درد نمی اید. آنان با دیدن این صحنه, خوردن و نوشیدن را بر خود گوارا نمی بینند, اما آنان حقیقت پسندند. بدین معنی که آنان این امر را رسالت و وظیفه خود قرار نمی دهند و نیرو و تلاش خویش را بر روی آن صرف نمی نمایند, چرا که آنان می دانند که این (گرسنگی مردم) ریشه فساد نیست, بلکه نتیجه آن است.

آنان می دانند که اگر اسباب و وسایل سیر کردن شکم مردم را فراهم و به گرسنگان رسیدگی نمایند, این کار, یک کار مقطعی و سطحی است. آنان می خواهند چنان جو و محیطی به وجود آورند که مردم حاضر نباشند دیگران را در گرسنگی ببینند و خود با دست هایشان مایحتاج و نیاز های گرسنگان و نیازمندان را در اختیارشان بنهند.
به یاد داشته باشید که اگر طرز تفکر مردم را عوض نکنید و تنها به تقسیم و جیره بندی مواد خوراکی بپردازید پساز آن نیز مردم با استفاده از مکر و فریب , حق و نیاز دیگران را تصاحب نموده و با ترفند هایی که می دانند مال و ثروتشان را به چنگ خواهند آورد.

شاید داستان های هزارو یک شب را خوانده باشید که سند باد بحری, در یکی از سفر هایش به جایی رسید. دید کاپیتان کشتی مضظرب و پریشان است. علت آن را پرسید و کاپیتان در جواب گفت: ما راه را اشتباه آمده ایم و به محلی رسیده ایم که در نزدیکی آن کوهی است که مانند مغناطیس عمل می کند و آهن را به سوی خود جذب می نماید.
کشتی ما دارد به آن کوه نزدیک می شود و چنان چه به آن برسد , کوه آن را به طرف خود می کشد و پس از برخورد با آن کشتی ما تکه تکه و غرق خواهد گردید. این گونه نیز شد , کوه مغناطیسی شروع به جذب آهن نمود و اسباب و وسائل آهنی که در کشتی بودند نیز سبب شدند که کشتی به آن کوه برخورد نموده و غرق گردد. سندباد شانس آورد و به کمک تخته ای خود را به جزیره ای رساند و جان سالم به در برد.

کاری ندارم که این داستان درست است یا نه,اما مقصود من از بیان این داستان این بود که بگویم در جامعه ما نیز سرمایه داران و تجار مغناطیس صفت وجود دارند. آنان با توسل به مکر و ترفند هایی که بلدند ثروت را به سوی خود می کشند.

آنان چنان دام هایی می گسترانند که مردم نا خواسته تمام چیز ,دارایی واسباب و وسائل زندگی و نیاز های خویش را در انبار های آنان خالی می کنند و پس از آن در فقرو نداری زندگی می گذرانند.

پیامبران ماهیت دل را عوض می نمایند.آنان در درون انسان چنان دگرگونی به وجود می آورند که او نتواند فقر و گرسنگی دیگران را ببیند. آنان در انسان روح ایثار و جذبه قربانی و همدردی راستین ایجاد می کنند. آنان انسان را چنان تربیت می نمایند که او زندگی دیگران را از زندگی خود با ارزش تر می دانند و زندگی خود را فدا می کند تا زندگی دیگران را نجات دهد. او بچه های خود را گرسنه نگه می دارد تا دیگران را سیر نماید , او خود را به خطر می افکند تا دیگران را از خطر ها مصون نگاه دارد.

دو حکایت از ایثار و از خودگذشتگی

شما از این سخنانم تعجب نکنید. تمام این ها وقایع تاریخی اند.در همین دنیای ما این وقایع رخ داده اند. در تاریخ چنان حکایات و داستان هایی وجود دارد که از افسانه ها و قصه های دروغینی که امروز در فیلم ها و بر پرده ها سینما نشان داده می شود, بسیار شگفت انگیز ترند. یکی از این حکایات مربوط است به مدت زمانی پس از به دنیا آمدن حضرت محمد ,رسول خدا

جان دادن از تشنگی به خاطر نجات دیگران

یکی از مسلمانان برای پیدا کردن برادر زخمی خود با مقداری آب خارج شد. در میان زخمی ها برادرش را که بر اثر زخم ها بی رمق و در حال جان کندن و تشنه لب بود, یافت. خواست تا به برادرش آب بدهد اما او به زخمی دیگری اشاره نمود که ابتدا به او آب بده.

اگر این داستان به همین جا خاتمه می یافت باز هم افتخاری برای انسانیت و یادگاری برای تاریخ بود , اما این داستان در اینجا پایان نیافت. وقتی به نزد زخمی دوم رفت تا به او آب بدهد او به زخمی دیگری اشاره نمود. به همین ترتیب هر زخمی به زخمی دیگر اشاره می کرد تا اینکه ظرف آب دوباره به زخمی اول رسید.
اما او در گذشته بود. نزد زخمی دوم رفت او نیز وفات یافته بود. نزد زخمی ها رفت اما همه آن ها رخت از دنیا بر بسته بودند. آنان دنیا را ترک گفتند اما اثری از خود در تاریخ بر جای نهادند.
امروز که برادر ،برادرخود را می درد و یک انسان لقمه انسان دیگر را از دهانش می رباید , این داستان مناری روشن است.

خاموش کردن چراغ به خاطر مهمان

باری چند مهمان نزد رسول خدا آمدند. در خانه آن حضرت چیزی نبود که از آن ها پذیرایی نمایند. آن حضرت از یاران خود پرسیدند که چه کسی حاضر است این ها را به خانه خود برده و پذیرایی نماید؟

یک انصاری اعلام آمادگی نمود. در خانه آن ها اندکی غذا بود, لذا وی با همسر خود مشوره نموده و آن ها تصمیم گرفتند که بچه های خود را بخوابانند و چراغ
را خاموش نموده غذا را برای مهمانان بیاورند.

آنان چنین کردند و مهمانان غذا خورده و سیر شدند.مهمانان به سبب تاریکی متوجه نشدند که میزبان در خوردن با آن ها شریک نیست و فقط دستش را در ظرف غذا برده و خالی به دهان می نهد.

منابع:

- وسائل الشیعه ، ج 16 ، ص 460 ، ح 1

- همان ، ص 461 ، ح 3 .

- کافی ، ج 8 ، ص 266 ، ح 31

- فضایل اعمال از کتب اهل سنت

ریشه درخت انسانیت

چنانکه گفته شد پیامبران در درون انسان دگرگونی به وجود می آورند, آن ها تلاش و کوشش خویش را صرف تغییر دادن مزاج انسان ها می نمایند , نه تغیر نظام ظاهری , چرا که نظام تابع مزاج است.

اگر دل و مزاج تغییر نکنند هیچ چیز تغییر نخواهد کرد, مردم می گویند که دنیا خراب است , زمانه خراب است, بنده می گویم این انسان است که خراب است. آیا زمین تغییر کرده ؟ آیا آسمان تغییر کرده؟ طبیعت کدام یک از این ها دستخوش تغییر شده است؟ زمین همچنان می رویاند انواع و اقسام حبوبات و میوه جات از آن می رویند. آنکه تغییر کرده انسان است.
نعمات فراوانی هنوز از زمین به دست می آید , اما تقسیم کننده , انسان آلوده به گناه گشته است. این ظالم وقتی می خواهد برای نیاز های خود فهرستی تهیه نماید , صفحات روزنامه ها برای او کم اند. اما وقتی در مورد نیاز های دیگران می اندیشد, تمام سعی و تلاش خود را می کند که آن ها را کم و محدود گرداند. تا زمانیکه کیفیت دل و ذهن عوض نشود, مشکلات و مصائب انسانیت حل نخواهد گردید.

مردم به آراستن و پیراستن ظاهر انسان توجه دارند و تمام قدرت و نیروی خود را بر آن صرف می نمایند, اما پیامبر به درون و دل انسان توجه دارد. پیامبر به کرمی که به داخل درخت انسانیت راه یافته و دارد آن را خشک می کند. توجه دارد, امروز در تمام دنیا همین امر مشاهده می گردد که , درخت انسانیت که از درون دارد خورده و ریشه اش خشکانده می شود و سر سبزی و قدرت رشد و نمو را از دست می دهد, به ظاهر آن رسیدگی می شود آن را آبیاری می کنند تا برگ های خشک آن سرسبز و شاداب گردند.

پیامبران تلاش نمودند که انسان را انسان حقیقی بگردانند. آنان به انسان ایمان تزریق نمودند و خطاب به او گفتند که :ای انسان آفریننده خویش را بشناس و در همه حال , خواب بیداری , نشست و برخاست او را مراقب بر خود بدان خدایی که نه غنودگی

او را فرا میگیرد و نه خواب( لا تاخذه سنة و لا نوم)


اشباع تمام امیال و خواسته ها راه دستیابی به سکون و آرامش نیست

امروز تمام حکومت ها گرد این محور می گردند که تمام خواسته ها و امیال مردم را برآورده سازند اما ای دانشمندان غرب این راه اصلاح و به دست آوردن آرامش و سکون نیست.
در این دنیا برآورده کردن خواسته های یک فرد نیز دشوار است. خواسته های انسان لامتناهی و بی حد و حصر اند. اما دنیا محدود و متنهای است.و این در حالی است که هزاران هزار انسان در آن زندگی می کنند. در واقع این دنیا ظرفیت برآورده کردن امیال و خواسته های یک نفر را هم ندارد. در این دنیا هوس های هیچ و بلهوسی به تمام و کمال برآورده شدنی نیست.
امروز رهبران بزرگ دنیا می گویند که تمام خواسته های انسانی , جائز و قطری می باشند و باید همه آن ها را برآورده ساخت و بر همین نظریه تمام دنیا عمل می نمایند.
دوستان این یک اشتباه اساسی و بنیادی است. برآورده ساختن تمام خواسته ها , درمان درد انسانیت نیست از برآورده نمودن خواسته ها, خواسته ها کم نمی شوند و در قلب سکون و آرامش به وجود نمی آید. خواسته ها و امیال نفسانی مانند آب دریا می باشند که هرچه از آن بنوشیم تشنگی مان بیشتر می شود.
امروز در تمام دنیا حکومت ها, سازمان ها و تمدن ها به دنبال این فلسفه هستند که تا می توانید اسباب و وسائل برآورده کردن خواسته های درست و نادرست انسان را فراهم نمایید. هرچه ملت ها می خواهند برای آن ها تدارک ببینید این امر باعث ایجاد سکون و آرامش خواهد بود, اما نتیجه کاملا بر عکس است.
دنیا دارد در آتش خواسته ها و امیال نفسانی می سوزد. این آتش تمام دنیا را فراگرفته و شعله های آن به آسمان زبانه می کشد.تمام کشور ها و ملل در این آتش دارند می سوزند و منظره ( وقودها الناس و الحجارة) به پیش چشمان ماست.

مردم از این آتش شکایت می کنند اما سوال این است که چه کسی بر روی ان نفت و هیزم ریخته است؟ برآورده کردن امیال و خواسته های نفسانی و به دنبال هوا و هوس رفتن نتیجه و پیامدی جز این ندارد.

آنچه باعث شگفتی است این که زمامداران حکومت که برآورده کردن تمام خواسته ها و سفارشات ملت و فراهم کردن اسباب و امکانات تفریح و خوشگذرانی آنان را ضروری می دانند با فرزندان خود این گونه رفتار نمی نمایند و جلوی خواسته های نا به جا و مضر انان را میگیرند. اگر فرزند آنان بخواهد با آتش بازی کند اجازه چنین کاری را به او نمی دهند و او را از این عمل باز می دارند. این بدین معناست که آنان با رعایای خود چنان که با فرزندان , همدردی نمی نمایند.

اینان برای اینکه ملت ها را از خود راضی و خشنود نگه دارند و از آنان به سود خود رای حاصل نمایند برآورده کردن هرخواسته درست و نادرست آنان را لازم می دانند. امروز در هیچ کشوری گروه یا شخصی که در آن ها این جرات و شهامت اخلاقی باشد که این عیش و عشرت طلبی ها را مورد انتقاد قرار دهند و صدای اعتراض خود را علیه شوق و علاقه بی اندازه مردم نسبت به لهو و لعب عیاشی و رقص و آواز بلند نمایند, وجود ندارد. امروز حکومتی که علیه این چیز ها محدودیت های لازم را اعمال نماید و جلوی رشد بی رویه و سرسام آور آن ها را بگیرد, دیده نمی شود.

پیغمبران الهی در خواسته های انسان اعتدال و در او طرز فکر صحیح ایجاد می نمایند

روش کار پیامبران الهی با آن چه که زمامداران حکومت انجام می دهند کاملا متفاوت است.آنان به جای براورده کردن خواسته های جائز و نا جائز انسان بر آن ها مهار می زنند.آنان جهت خواسته ها را از بد به خوب تغییر می دهند. و فقط خواسته های جائز را شایسته برآورده شدن می دانند. آنان در انسان وجدان زنده و بیدار ایجاد می نمایند. آنان اینگونه در زندگی, اعتدال و در دل ها سکون و آرامش پدید آوردند.

دانشگاه ها , آزمایشگاه ها و علم و تکنولوژی چیز های بسیاری در اختیار بشر نهادند.
آن ها اختراعات حیرت انگیزی را به وجود آوردند, لیکن به انسان ها وجدان پاک ندادند. سازمان ها دست انسان را گشودند اسلحه به دست بچه ها دادند اما آنان را تربیت ننمودند.
امروز این بچه های نادان آزادانه از این اسلحه استفاده می کنند و دست به اعمال وقیحانه و زشت می زنند لیکن: ای باد صبا این همه آورده تست

پیغمبران الهی برخواسته ها نگهبان گذاشتند. در آن ها توازن و اعتدال ایجاد نمودند. به جای برآورده کردن خواسته های نفسانی در انسان تمنا و میل شدید به راضی نمودن خداوند به وجود اوردند. احساس همدردی و غمگاری با انسانیت در دل ها ایجاد نمودند. آنان اختراعات به وجود نیاوردند اما در انسان طرز فکری پیدا کردند که او صلاحیت و شایستگی استفاده از نعمات خدایی و مصنوعات خود را داشته باشد.

آنان به انسان ضمیر بیدار و یقین زنده و پویا عطا نمودند. امروز در دنیا هرچیز هست اما یقین نیست.
امروز کارخانه ها هرچیز می توانند تولید کنند اما یقین فقط از کارخانه پیامبران به دست می آید. امروز دنیا از کسانی که در آن ها خوف و ترس خدا باشد خالی است, از یقین تهی است.خدمت خالصانه به انسانیت را چه کسی انجام بدهد؟ خوف خدا و یقین به خشنودی او در انسان احساس خدمت خالصانه و بی غرض برای عیال خدا را پیدا می کند.
چنین کسانی می توانند از هر شعاری به دور , از حرص و طمع حکومت پاک و از مکر و فریب و زد و بند های سیاسی, بیزار خالصانه و بدون چشم داشت به انسانیت خدمت نمایند.
امروز به چنین خدمت گزارانی نیاز است. خدمتگزارانی که چیزی در اختیار نداشته باشند. اما باز هم چیزی از کسی نخواهند بلکه دست عطایشان به سوی دیگران دراز باشد.

سلام ممنون که یادآوری کردی منابع رو نوشتم و اصلاحش کردم.

روش تفکر پیامبران

ما پس از تامل و تفکر بسیار و تجربه کافی, کاملا متقاعد شده ایم که روش درست و طریقه صحیح برای حل مسائل انسانیت در آستانه مرگ, همانا روش پیامبران است. هرزمان که مطابق این شیوه و بر این اساس اصلاح صورت گرفت خار های دل انسانیت بیرون گردید و سوزن های چشمان خود به خود به در آمد. و چنان فضایی از محبت ایجاد گردید که همه جا را آرامش و اطمینان فرا گرفت.

در قرآن می آید که :برای هر قوم و کشوری هدایتگری فرستاده شده که او مردم را به سوی خدا دعوت نموده است.آموزه های پیامبران در زیر غبار و پس پرده زمانه قرار گرفته اند.غرور علمی هم در ما پیدا شده , از این رو ما شیوه کار هزار- دوهزار سال پیش را کهنه و منسوخ قلمداد می نماییم.

ما این طرز تفکر را برای خود عار می دانیم ؛ لیکن این یک حقیقت است که با آنکه خورشید بسیار قدیمی است ,کسانی که روشنایی های جدیدی پدید آورده اند نمی توانند خود را بی نیاز از آن بدانند. ما از روش پیامبران پیروی می کنیم و مسئله اصلاح انسانیت را از آنان آموخته ایم.

باران های بداخلاقی و خودخواهی

پیامبران می گویند که هر چیز دارای اصل و ریشه است. اگر می خواهید جلوی چیزی را بگیرید و از پیامد های آن در امان بمانید, باید با اصل و ریشه آن مبارزه کنید و اجازه ندهید که وجود یابد.
مثالی خدمت شما عرض می نمایم ؛ در فصل تابستان آب دریا بخار می شود. بخار ها به هوا بلند می شوند در اثر گرما تحلیل می روند, به کوه ها برخورد می کنند و به صورت باران شدید فرو می ریزند.ما نمی توانیم با چادر و خیمه جلوی باران های موسمی را بگیریم.

امروز باران های بد اخلاقی, خودخواهی و نفس پرستی و عیش پرستی در حال باریدن اند. بخار های خودخواهی و نفس پرستی برخاسته از دریای دل وقتی از حد می گذرند , حرارت عیش پرستی آن ها را ذوب نموده و باران های خودخواهی شروع به باریدن می کنند , که با خیمه و چادر نمی توان جلوی آن ها را گرفت.

راه علاج


برای این که بتوانیم جلوی این باران های دل را بگیریم, یقین به الله, یقین به پاسخ گوی اعمال خود بودن در آخرت و سزا و جزای در آن ضروری است. کسی که به بنیاد ها ایمان ندارد, خالق و رازق خویش را نمی شناسد , چنین کسی وقتی در دنیا به اقتدار برسد چرا از آن استفاده نکند؟ او چنین می اندیشد که با کوشش های خود فرصتی را فراهم نموده , خوب حالا چرا از آن بهره نگیرد؟ چرا زندگی سرشار از لذتی نداشته باشد؟

کسانی که با زیرکی و زرنگی خود را بالا کشیده اند و جایگاهی برای خود دست و پا نموده اند, چرا برتری کسی را بپذیرند و چرا به قانونی احترام بگذارند و چرا عیش و عشرت امروز را به فردا بگذارند؟ اگر من هم بدانم که پس از مرگ زندگی دیگری وجود ندارد و تنها همین زندگی دنیاست , چرا به خوشگذرانی نپردازم و عشرت امروز را برای چه روزی بگذارم؟

این را بدانیم که پیامبران ابتدا یقین یاران خود را درست می کردند سپس به آنها علم می آموختند در واقع احکامات دین اسلام هم به تدریجی آمدند و بر پیامبر تا چند سال بعد بعثت هیچ حکمی نیامده است . و بعد از چندین سال حکم نماز می آید(سفر معراج).

در طول این مدت پیامبر روی قلب یاران خود تلاش می کرد و یقین صحیح (اعتماد و معرف خدا و یقین به آخرت) را در دل یاران خود درست و ریشه دار می کرد.

امروزه بزرگترین اشتباهی که می کنیم ما فقط به علم و معلومات بسنده می کنیم و کاری به ایمان و معرفت فرد مقابل نسبت به مبدا و اصل آن نداریم.

بقول یکی از بزرگان ابتدا باید دل را شخم زد (ایمان سازی یقین سازی) بعد باید در آن نهال کاشت (نزول احکامات خدا به تدریجی)

لذا مهم ترین وظیفه علما همین است که ابتدا برای یقین سازی راه و چاره ای بیندیشند.؟ تا دوباره امت احیا شود.

قول یکی از اهل علم : آخر این امت اصلاح نمی شود مگر همانطوری که اول این امت اصلاح شد.

پایان.