جمع بندی سوال در قبر

کارشناس بحث: استاد طاها

پرسش:
سؤال در قبر، از روح است یا از بدن؟ و شخص مرده، تا چه زمانی می‌تواند به وابستگان خودش سر بزند.؟

پاسخ:
ـ پاسخ سؤال اول شما:
بر اساس تعالیم اسلامی، شالوده اصلی وجود انسان، روح است (که در منابع دینی بیشتر با عنوان نفس از آن تعبیر می‌شود) و بدن صرفا وسیله‌ای است که متناسب با هر جهان، ابزار و وسیله کار روح را تشکیل می‌دهد؛ با این تفاوت که بدن در دنیا، ساختاری مادی و در برزخ، ساختاری مثالی دارد.
با این توضیح، روشن می‌شود آن چه در عالم قبر (که شاخه‌ای از زندگی برزخی است) مورد سؤال قرار می‌گیرد، همانا روح انسان است نه بدن برزخی هر چند عذاب و فشار قبر، شامل هر دو می‌شود. (روح و بدن برزخی)

ـ سؤال دوم شما:
در فاصله میان این دنیا و قیامت، جهان برزخ قرار دارد و جهان برزخ ویژگی‌های خاص خود را داراست که از آن جمله می‌توان به ارتباط خاص مردگان با زندگان دنیا و بدن و قبر خود اشاره نمود. باید توجه داشت این ارتباط مادام که قیامت برقرار نشده و عالم دنیا و عالم برزخ برقرارند می‌تواند وجود داشته باشد و محدود به زمان خاصی نیست.(1)
درباره ارتباط روح مرده با بدن دنیوی خود باید توجه داشت که اولا این گونه نیست که بدن، به کلی از بین برود؛ بلکه مشهور دانشمندان علم کلام اسلامی، قائل هستند بدن از دو نوع ماده تشکیل شده است: مواد اصلی و مواد فرعی. مواد اصلی بدن تا روز قیامت به حال خود باقی می‌ماند هر چند شکل بدن انسانی ندارند.(2) به علاوه اگر بدن هم به کلی نابود شود، این باعث نمی‌شود که ارتباط روح با قبری که بدن در آن دفن شده است قطع شود. از این رو است که در روایات تأکید شده است به زیارت قبور اموات بروید؛ زیرا که ایشان در انتظار شما هستند و از ملاقات شما در محل قبر خود خوشحال می‌شوند.(3) حتی ممکن است محل قبر برای ما ناپدید شود؛ اما این باعث نمی‌شود ارتباط روح با آن محل قطع شود؛ زیرا روایاتی که حاکی از ارتباط روح با محل قبر خود است در این باره عمومیت دارند.

ــــــــــــــــــــــــــــ
(1) کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 3، ص 230.
(2) سبحانی، جعفر، محاضرات فی الإلهیات، ص 414.
(3) کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 3، ص 230.