درمان وسواس

• خانمم وسواس شدید در آبکشی دارد و میگوید بخاطر استرس دوران عقد است ، اگر سر زندگیمان برویم خوب میشود .آیا این درست است ؟
• ما مشابه همین سوال را در بحث ازدواج داشته ایم و به درد عزیزان مجرد هم میخورد . وسواس یک اختلال اضطرابی است . علل دیگر هم دارد . حتی منشا ژنتیکی هم دارد و منشا آن اضطراب است . اگر این خانم در ابتدای راه وسواس است و نهادینه نشده ، بله این حرف درست است . چون اختلال اضطرابی ، منشا آن اضطراب است و درست میگویند . البته ایشان ، رفتار وسواسی دارند . کامل از بین نمیرود . ولی نیازی به روان پزشک و دارو و درمان ندارند . وارد زندگی بشوند ، اضطراب ها از بین میرود . ولی مشاور هم به آنها کمک بکند . ما برای افرادی که ، در این مرحله هستند ، شیوه هایی برایشان داریم . مثلا گفتمان درمانی . که من اسمش را گذاشته ام با طرف در مورد وسواس و منشا آن صحبت و گفتگو میکنیم و اینکه انسانها دشمن نادانی هایشان هستند وقتی بفهمند مطلب چیست و حتی اینکه قابل درمان است اثر گذار است.گفتگو میکنیم شیوه مذهب درمانی داریم . از مذهب و دین میگوییم. نظر دین را درباره وسواس می گوید و راه کارهایی که ، دین جلوی پایشان گذاشته است . اذکار و آیات و راجع به احکام میگوییم و بعدرفتاردرمانی داریم . حساس زدایی قانونمند داریم که خیلی راه خوب و جدی است . شیوه مواجه و پیشگیری از پاسخ داریم و مراحل خوگیری داریم . بعداً صحبت خواهیم کرد. حالا موردی داریم که خانم یا آقایی میگویند : ما حالا دو تا بچه داریم . حالاچکار کنیم ؟ من راه کارهایی خواهم گفت و خیلی کاربردی عرض خواهم کرد که بتوانیم به آنها کمک کنیم و حتی مشاور می تواند ، شیوه های کسب آرامش و مدی تیشن و ریلکایشن و تنفس عمیق وایجاد آرمیدگی و حتی یوگا را آموزش بدهد تا طرف بتواند آرامش پیدا کند و یکسری خوراکی های آرام بخش که آنها را توصیه میکنیم . این اگر درابتدای راه باشند ، اگر وارد زندگی بشوند ، مشکلمان حل میشود ولی اگر نه از اوایل وسواس گذشته و ساعتهای متمادی را این خانم مشغول آب و آبکشی هستند بحث استحمام طهارت دست ورو شستن لباس شستن و تبدیل به یک اختلال شده باشد این یک معظل پیچیده روان پزشکی است و با اینکه ما برویم سر زندگیمان مشکلمان حل میشود نه . در این مرحله باید درمان بشوند اگر درمان نشوند مشکلاتی در زندگی برای خود شما ایجاد می کند مشکلات فردی و اجتماعی مثلا شما را دچار اضطراب میکند خود وسواس یک اختلال اضطرابی است ولی خودش اختلال اختلال را هم ایجاد میکند ممکن است دچار افسردگی های حاد بشود اعتماد به نفس را از دست میدهید بعد جمع گریزی میشوند چون آنهایی که وسواس دارند در جمع خیلی برایشان سخت است برای خودتان و دیگران که ساعتها مشغول آبکشی است نمیتواند حقوق همسرش را رعایت کند و اختلال وسواس اجبار نام دارد از درون یک نیرویی است که طرف را وادار به تکرار میکند اگر جلوی رفتارش گرفته شود عصبی میشود رفتارهای نامتعادلی از خودش نشان میدهد به همسرش توهین میکند تهدیدمیکندو در اوج آن و مراحل شدید حالت تهاجمی دارد و حتی صدمه بزند چقدر مشکل درست میکند توصیه ما این است که آقا همسر را تشویق کند که دارد درمان روانپزشکی بشوند و بدانیدوسواس درمان داردحتی اگر منشا ژنتیک داشته باشد خیلی ها نمیدانند میگویند مامانم هم این جوری بوده ماد ربزرگمم همین جوری بوده خیر باز درمان دارد حتی روان پزک میتواند ژن را به حالت نهفته اش برگرداند ژن نهفته است و در بعضی ها بروز پیدا میکند به طرف یک شوک وارد میشود و ژن پدیدار میشود معمولا آقایان روانپزشک فلوکستین و فلوکسامین تجویز میکنند که حالت آرام بخش هم دارد و آرام آرام وسواس را درمان میکنند ولی مشکل خیلی از خانم و آقایان که این مشکل را دارند این است که تن به درمان نمیدهند چرا از روانپزشک وحشت میکنند شاید بعضی ها فکر میکنند دارووابستگی ایجاد میکند خیر وابستگی ایجادنمیکند البته عوارضی دارد دهان خشک میشود حالت تهوع ایجاد میکند حالت یبوست یا اسهال ایجاد میکند عضلات درد میکند خواب آلودگی پیش می اید و اختلالی در کارکرد جنسی مدتی ایجاد میکند ما میخواهیم دفع افسد به فاسد بکنیم البته پس از چند هفته بدن معمولا خودش هماهنگ میکند واین عوارض مقدار زیادی از آن از بین میرود ولی قبل از درمان وارد زندگی زناشویی نشوید حالاخانم تن به این کار ندهدو با همین حالت وارد زندگی مشترک بشود این آقاباید دارای ویژگی روحی داشته باشند وقدرت انفعال نداشته باشد و انعطاف پذیر نباشد دچار مشکل میشوند باید مهربان باشند تا مشکل درهمان سطح بماند تهدید و داد و فریاد و برخوردهای فیزیک کار را بدترمیکند مشکل ده برابر مشکل این خانم بیشتر میکندو این را هم دقت کنید اگر میخواهید وارد زندگی رسمی بشوید ببینید چه جور تیپ آدمی هستید میتوانید تحمل کنید یا نه بحث مهمی است و خیلی درگیر هیتند در کل دنیا سه درصد درگیر این مشکل هستد بیشتر نظرم این است که تشویق به درمان کنیم .

• در دوران عقد هستیم و فهمیدم شوهرم وسواس فکری دارد نمیدانم می توانم با ایشان زندگی کنم یا نه شدیدا تردید کرده ام ؟ وسواس فکری نوعی دیگر از وسواس اجیار است وسواس اجبار دو قسم میشود وسواس فکری و وسواس عملی و سواس عملی همین که در سوال قبل توضیح دادم ولی وسواس عملی قسم های زیادی دارد یکی نجس و پاکی است برایش مهم است یکی تمیزی برایش مهم است یکی وسواس در بستن قفل های در و..این بحث مربوط به وسواس فکری است وسواس فکری یعنی خطور یکسری افکار بیهوده و گاه شرم آور در مورد مقدسات فرقی در دین هم نداردمسلمان و مسیحی وارد ذهن میشود پیاپی ومکرر و خود شخص هم اختیار ندارد زیرا وسواس اجباراست از درون یک نیروی وادار به پذیرش این افکار میکند و خودش اختیاری ندارد و جلویش را هم نمیتواند بگیرد و آنقدر ذهن را پرمیکند که به مسائل دیگر زندگی نمیتواند فکر کند حالا در جاهی مختلف خودش را نشان میدهد همین مورد قبلی خود آب و آبکش وسواس عملی خانم است خانم کاری راانجام میدهداما فکر به اینکه پاک شدم دستم پاک شد آیا غسلم دست بود یا نبود نکند آب سرایت کند ونکند آن قسمت را نشستم این ها وسواس فکری است که متاسفانه هفتاد درصد هر دو وسواس را با هم دارند هم وسواس فکری و هو وسواس عملی بویژه در همین موردی که عرض کردم مسائل شرعی یک قسمت هم تصور و افکار توهین آمیز مثلا خدا را به اجسامی تشبیه میکند در وجود خدا شک مسکند حالامسیحی ها به واژه گاد حساس میشوند و آنرا برعکس تصور میکنند که معنای خیلی بدی پیدا میکند توی این قسمت شکل دارند بعضی ها احساس خطر نسبت به اطرافیان نشان دارند که یک کسی می خواهد برادرش را خفه ککند یا بکشد یا هول بدهد یا سرش را زیر آب بکند این ها سوءایجاد میکند که نکند می خواهند برای او مشکل ایجاد کنند یا مثلا در مورد قرآن را حفظ می کند و به ذهن می سپرد نام هنرپیشه ها را حفظ میکند این ها مجموعه ای افکار هستند که به ذهن هجوم میآورند و خطور میکنند واین آدم مبتلا به وسواس فکری است خطورپیام و بی اختیار و نمیتواند جلوی آن را بگیرد حالا کسی دوست دارد اسم هنر پیشه ها را حفظ کند آن تعریف مهم است وسواس فکری هم نیاز به درمان داردکه کمی سخت تر از وسواس عملی است و عجیب است عزیزان روان پزشک معتقد هستند که نیاز به درمان دارند کا رمشکل تر است و قابل درمان کامل است ان آقا که این مشکل را دارند مشکل خود را قبل از ورود به زندگی مشترک حل کننند حالا اگر ایشان ذهنشان دائم درگیر افکار بیهوده است به مسائل اصلی و اساسی زندگیشان فکر نمی کند و وقتی ما به مسائل زندگیمان فکر نکنیم دیگر احساس مسئدولیت نمیکنیم و به وظایفمان عمل نمی کنیم تمرکز ندارد و اگر اهل مطالعه باشد نمیتواند مطالعه کند ولی مشکل اصلی و اساسی این است که نمیتواند به وظایفش عمل کند لذا قبل از آن باید درمان بکنند و اگر آقا نمیخواهند درمان یکنند خانم بدانند که کار سخت است و ما وظیفه مان در این برنامه این است که در این برنامه به عزیزان آگاهی بدنیم و در حقیقت راه را روشن کنیم بدانند راه چقدر مشکلات دارد که بتوانند آگاهانه انتخاب کنند.
  

• درباره وسواس و تعریف آن بیشتر توضیح بدهید . در اینجا وسواس عملی را توضیح می دهم . وسواس یک عملی است که تکرای و پشت سرهم و بی اختیار انجام میشود و گاهی بالاجبار و یک نیروی درونی ما را وادار به تکرار می کند بخاطر همین اسمش را اختلال وسواس اجبار گذاشته اند چون نیرویی از درون وادار می کند . ممکن است این وسواس در طهارت و شست و شو و نظافت و وضو و غسل باشد حتی در بستن در ماشین هم باشد .چک کردن شیرهای آب و گاز . اگر این ها پی در پی و بدون اختیار و تکراری باشد همان اختلال وسواس اجبار است . یک اختلال عصبی است . درمان هم دارد . درجه ای هم هست . ممکن است با مشاوره درمان شود و اگر وسواس بیشتر باشد ، احتیاج به روان پزشک و درمان دارد . چرا ما اصرار می کنیم که این را بپرسید . چون این اختلال شخصی است و پرش دیگران را می گیرد . شخص وسواسی یکسری محدودیت هایی در خانه ایجاد می کند . اگر جلوی رفتارش گرفته شود ، عصبی میشود . رفتارهای غیر متعادل از او سر می زند . سر فرزند و شوهرش داد و فریاد میزند چون تحت فشار است . و ممکن است آنها را به خانه راه ندهد . تا لباس ها تعویض شود و یا استحمام کنند و بعد وارد منزل شوند . یا مثلا غریبه ای وارد آشپزخانه بشود و دست به وسایل بزند و جلوی خود او وسایل را بشوید . اگر رسیدید که طرف وسواس دارد ، می توانید درمان کنید یا اگر روحیه این را دارید با او وارد زندگی بشوید و بعد با کمک دیگران این بیماری را درمان کنید زیرا این بیماری به کمک دیگران نیاز دارد . حتما باید کسی باشد که بتواند تحمل کند .
  
• http://ch3.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=123:1390-05-15-13-53-13&catid=17:2011-08-06-11-40-26

براي معالجة وسواس فكري كه نيرو و توان بنده را خيلي كم و ضعيف كرده چه توصيه‌هايي به بنده داريد؟

وسواس يكي از اختلالات عصبي انسان قرن‌هاست كه نه تنها در جامعه ما بلكه در همه جوامع بشري از مذهبي و غير مذهبي به صورت آشكار و نهان وجود دارد. بنابراين، تنها شما به اين مشكل گرفتار نيستيد، عده‌اي زيادي از مشكل وسواس رنج مي‌برند. آنچه مهم است و بايد توجه داشته باشيد برنامه ريزي در جهت رفع آن است. بد نيست قبل از پرداختن به روش‌هاي درمان وسواس دربارة ماهيت وسواس اشاره كنم.
وسواس همان گونه كه از نامش پيداست حالتي است در انسان كه باعث وسوسه انگيزي مي‌شود. در اصطلاح اهل لغت، حديث نفس است، ‌يعني كلامي كه در باطن انسان است و نيروي بي‌ريشه ولي قوي است كه به واداشتن انسان به ارتكاب عملي و يا بازداشتن او از انجام دادن امري مي‌پردازد.[1]
وسواس از نظر روان شناسان، فكر، كلمه يا تصويري است كه به رغم ارادة انسان به هوشياري وي هجوم مي‌آورد، سازمان رواني را تحت سيطرة خود قرار مي‌دهد و اضطراب گسترده‌اي را در فرد بر مي‌انگيزد.»[2] بيشترين جلوة وسواس عملي در خانم‌ها در مورد شستشو است. مثلاً ظرف و يا پارچه‌اي را چند بار مي‌شويد و در عين حال احساس دارد كه آن پاك يا تميز نشده است. شكي نيست كه اصل نظافت چيز خوبي است ولي اين نوع پاكيزگي زيان بخش است و انسان را از كار و تلاش باز داشته و باعث رنج و افسردگي فرد مي‌شود. براي وسواس يك سري نشانه‌هايي نيز ذكر شده است كه شما مي‌توانيد به كتابهاي معتبر مراجعه نماييد و ببينيد كه آن ويژگي‌ها و نشانه‌ها در شما وجود دارد يا خير.[3]
براي درمان وسواس علاوه بر شناخت نشانه‌ها و آثار آن لازم است كه علل و زمينه‌هاي وسواس را نيز بشناسيد.
مهم ترين عاملي كه در ايجاد وسواس مي‌تواند نقش داشته باشد، تربيت و نحوة رفتار والدين در دوران كودكي است. اعتقاد گروهي از محققان اين است كه 50 درصد وسواس‌هاي افراد ناشي از شيوة تربيت و آموزش‌هاي تحميلي دوران كودكي است. مادران سعي مي‌كنند فرزندان خود را خوب تربيت كنند تا به وظايف خود به دقت عمل نمايند. لذا در انجام يكسري وظايف سخت‌گيري مي‌كنند. والديني كه رفتار كودك را بر اساس ضابطة خود به صورت دقيق مي‌خواهند و انعطاف‌پذيري كمتري دارند، در اين رابطه مقصرّند.

روش‌هاي درمان وسواس
براي درمان وسواس روش‌هاي متعددي وجود دارد كه بسياري از آنها توسط روان شناس و روان پزشك اجرا مي‌شود. مانند روش‌هاي رفتار درماني، شناخت درماني، الكترو شوك و دارو درماني.[4] در مرحله كنوني شما نيازمند مراجعه به يك روان شناس باليني ماهر و متدين هستيد و در صورت تشخيص ايشان از دارو درماني (كمک از روان پزشك) نيز استفاده فرماييد.
علاوه بر اين يكسري روش‌هاي ديگري نيز وجود دارد كه از آن به «روش‌هاي خودياري» ياد مي‌شود و فرد بدون آن كه به درمان‌گر مراجعه كند، مي‌تواند آثار وسواس را در خود كاهش دهد، شما مي‌توانيد از اين روش‌ها نيز استفاده كنيد:

1. روشهاي زجر آور
روش‌هاي زجر آور بر اين اصل بنا شده‌اند كه هر گاه بلافاصله پس از بروز رفتار خاصي، حادثة دردناكي اتفاق بيفتد، رفتار مزبور سركوب خواهد شد. يكي از اين قبيل روش‌ها كه شما مي‌توانيد اجرا كنيد، ‌اين است كه حلقة لاستيكي نازكي دور مچ دستتان بپيچيد و هر گاه افكار وسواسي به ذهن شما آمد يا خواستيد رفتاري را به صورت وسواس انجام دهيد، حلقة لاستيكي را محكم كشيده و رها مي‌كنيد. اين عمل باعث مي‌شود كه تنبيه شويد و از افكار و رفتار وسواسي منصرف گرديد. اگر مدتي به صورت جدي اين روش را اجرا كنيد، قطعاً موثر است و مي‌تواند علائم وسواس را سركوب كند.

2. روش حساسيت‌زدايي منظم (systematic Desensitization)
هدف از بكارگيري اين روش تقليل اضطراب ناشي از افكار وسواسي است. در اين روش فرد سعي مي‌كند، خودش را با موقعيت‌هاي اضطراب برانگيز به صورت واقعي يا خيالي مواجه سازد. به تدريج كه با استفاده از اين روش، اضطراب آميخته با افكار وسواسي كاهش پيدا مي‌كند، ‌رفتار وسواسي هم خود به خود دچار خاموشي مي‌شود و از بين مي‌رود زيرا ديگر احتياجي به رفتار وسواسي و خصوصيات اضطراب‌زداي آن نيست.[5]

3. روان درماني شناختي
روان درماني شناختي بر اساس اين فرضيه استوار است كه افكار و باورها در تعيين عواطف و رفتار فرد داراي نقش تعيين كننده است. مداخلات درماني شناختي معرّف كوشش‌هايي جهت تغيير دادن و اصلاح افكار، نظام اعتقادات و تصورات غير منطقي هستند. شما مي‌توانيد از اين روش استفاده كنيد، يعني در زمينة وسواس و آثار و پيامدهاي آن بيشتر مطالعه كنيد و ببينيد كه آيا اين رفتارهاي شما منطقي هستند و با مباني اعتقادي شما سازگاري دارند يا نه. شما مي‌توانيد خودتان را با افراد عادي مقايسه كنيد. ببينيد آنها چقدر از زندگي‌شان لذت مي‌برند و از اين جهت هيچ ناراحتي را در خود احساس نمي‌كنند.

درمان مذهبي
وسواس از طريق مذهب كاملاً قابل درمان است، و اين خود نوعي از درمانهاي شناختي وسواس محسوب مي‌شود. گاهي جهل و بي‌توجهي به احكام و معارف اسلامي باعث وسواس مي‌شود. آموختن اين نكته كه مثلاً شستن دست نجس با دو بار پاك مي‌شود و اضافه بر آن جزء مذهب نيست و اگر با نيت انجام شود، نوعي بدعت در مذهب است، مي‌تواند در جلوگيري از وسواس مؤثر باشد. در اين مورد شما بايد كتابهايي مانند رسالة عمليه و احكام و معارف اسلامي را مطالعه كنيد تا براي شما روشن شود كه انجام هر كاري بيش از حدّ لازم مي‌تواند مضرّ باشد. علاوه بر مطالعة كتاب و افزايش سطح دانش در زمينة احكام اسلامي، مطالعة آيات و روايات و به طور كلي ديدگاه اسلام در مورد وسواس نيز مي‌تواند بسيار مؤثر باشد.

شيطان و وسواس
از نظر اسلام برخي از وسواس ها برخواسته از فريب شيطان است. شيطان باعث مي‌شود در افكار و رفتار ما وسواس ايجاد كند و ما را به وسواس مبتلا سازد.[6]
امام صادق ـ عليه السّلام ـ نيز در روايتي وسواس را ناشي از سلطة شيطان بر انسان مي‌داند. عبدالله سنان مي‌گويد: خدمت امام صادق ـ عليه السّلام ـ بودم، از شخصي ياد كردم كه در وضو و نمازش گرفتار وسواس بود، و گفتم كه او مرد عاقل و خردمندي است. امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود: چه عقلي دارد، ‌در حالي كه اطاعت از شيطان مي‌كند؟ عرض كردم چگونه از شيطان اطاعت مي‌كند؟ فرمود: از او بپرس اين وسوسه‌اي كه عارضش مي‌شود از كجا مي‌آيد؟ در پاسخ تو خواهد گفت: ازكارهاي شيطان است.[7] زيرا اگر شيطان او را وسوسه نمي‌كرد،‌ مانند ساير مردم اعمالش را انجام مي‌داد. رواياتي ديگر نيز در اين زمينه وجود دارد كه وسواس را ناشي از نفوذ شيطان دانسته و به شدت محكوم كرده است. اميد است مطالعه و توجه به آنها بتواند شما را در جلوگيري از افكار و رفتار وسواس كمك نمايد.

معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. جمشيد احمدي، وسواس و درمان آن، انتشارات نويد، چ اول، 1365.
2. پريرخ دادستان، روان شناسي مرضي تحولي از كودكي تا بزرگسالي، سمت، ج 1، 1376.
--------------------------

[1]. دهخدا، لغتنامه، واژة وسواس.

[2]. دادستان، پريرخ، روان شناسي مرضي تحولي از كودكي تا بزرگسالي، سمت، ج 1، ص 147.

[3]. مراجعه شود به: گال اِس استكني، روشهاي درمان اختلال وسواس فكري و عملي، ترجمه حسن تورانده جاني، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1377، فصل دوم.

[4]. گال اِس استكني، روشهاي درمان اختلال وسواس فكري و عملي، آستان قدس رضوي، چاپ اول، 1377.

[5]. براي مطالعه بيشتر ر.ك: جاناتان گريسون، وسواس، ترجمه مير هوشنگ، رشد، چاپ اول، 1373، ص 31 ـ 34.

[6]. اعراف/20؛ طه/120؛ ناس/1 ـ 6.

[7]. حر عاملي، وسايل الشيعه، ج 1، ص 46.

منبع سایت اندیشه قم

:Mohabbat:
احكام طهارت و نجاست همان است كه در رساله هاي عمليه ذكرشده است. ازنظرشرعي همه اشيامحكوم به طهارت هستند، مگر مواردي كه شارع حكم به نجاست آنها كرده و براي انسان هم يقين به آن حاصل شده است. در اين صورت رهايي از بيماري وسواس احتياج به رؤيا و معجزه ندارد، بلكه بايد مكلف ذوق و سليقه شخصي خود را كنار گذاشته و متعبد و مؤمن به دستورات شرع مقدس باشد و چيزي را كه يقين به نجس بودن آن ندارد، نجس نداند، زيرا شما از كجا به نجاست در و ديوار و سجاده ساير اشيايي كه استفاده مي‌كنيد يقين پيدا كرده‌ايد؟ چگونه يقين پيدا كرده‌ايد كه پرزهاي سجاده‌اي كه بر روي آن راه مي‌رويد يا مي‌نشنيد نجس هستند و نجاست آنها به جوراب و لباس وبدن شما سرايت مي‌كند؟ لذا در اين صورت اعتنا به وسواس براي شما جايز نيست. مقداري عدم توجه به وسوسه نجاست وتمرين عدم اعتنا به شما كمك خواهد كرد تا به خواست وتوفيق خداوند خود را از وسواس نجات دهيد.