کیمیا

سریال کیمیا _که عنوان طولانی‌ترین سریال تاریخ تلویزیون ایران را یدک می کشد_ روایتگر زندگی خانمی به نام کیمیا در چند دوره مختلف پیش از انقلاب تا سال های اخیر است. من به ضعف های کارگردانی یا طراحی صحنه و سوتی های روزانه این سریال کاری ندارم؛ آن قدر صفحات رنگی و نویسندگان بیکاری هستند که بنشینند این ضعف ها را پیدا کنند و سر مردمان ساده‌اندیش را با این مسایل حاشیه‌ای و بی‌ارزش مشغول نمایند!

چیزی که مقصود این نوشتار است، نکته ای است که از نظر بنده بوی تقدس‌زدایی می دهد و بیم آن می رود که در سال های آینده و در سریال های بعدی، این مسایل تکرار و بلکه به مطلبی عادی و روتین بدل شود و آن، رواج «بی‌حجابی» در فیلم ها و سریال های تلویزیون جمهوری اسلامی است! یعنی همان کاری که امثال شبکه های فارسی وان انجام می دهند را تلویزیون ما با نگاه ماکیاولیستی _ مبنی بر اینکه هدف وسیله را توجیه می کند_ انجام دهد و به بهانه ساخت فیلم و سریال‌هایی با درون مایه انقلابی و پیام مذهبی، به خود اجازه دهد که هر حریمی را بشکند و هر کاری که اراده می کند را انجام دهد! مثلا برای نشان دادن بد بودن شاه و درباریانش، از دیالوگ های مستهجن در سریال معمای شاه استفاده کند و یا برای نشان دادن انقلاب مردم و رنج هایی که در این راه متحمل شدند، از مساله حجاب و بی حجابی _به توضیحی که خواهد آمد_ در سریال کیمیا استفاده نماید.

نقش «رها» در سریال کیمیا را خانم گلوریا هاردی بازی می کند. زندگی شخصی این خانم به خودش مربوط است و درباره اش هیچ صحبت و قضاوتی نداریم اما آنچه که حق اظهار نظر داریم، تصویری است که از این خانم در طولانی ترین سریال تلویزیون جمهوری اسلامی نمایش داده می شود! چیزی که تا کنون شاید سابقه نداشته است و آن نمایش بی حجابی و نیمه حجابی این خانم است به توضیحی که خواهد آمد!

البته شاید بتوان فیلم های مختلفی پیدا کرد که خانم بازیگر در خارج از کشور به صورت بی حجاب و در داخل کشور به صورت محجبه نمایش داده شده مثلا در فیلم سینمایی «کتاب قانون» به کارگردانی مازیار میری، خانم دارین حمسه که نقش دختر مسیحی را بازی می کند و بی حجاب است و بعد از ازدواج با مهندس رحمان توانا _با بازی پرویز پرستویی_ مسلمان می شود و با او به ایران می آید و محجبه می گردد و سپس تناقضات رفتاری مسلمانان با قوانین اسلامی، از نگاه او نمایش داده می شود و ادامه ماجرا...

ولی این گونه موارد، هم از نظر ویژگی های بازیگری که نمایش داده می شود متفاوت است و هم اینکه مربوط به فیلم ها یا سریال های بخش خصوصی بوده که بودجه خصوصی و مخاطب محدود دارند، و نه رسانه ملی که با بودجه بیت المال اداره می شود و مخاطبش عموم افراد جامعه هست و به نوعی برای جامعه فرهنگ‌سازی می کند و نبض ضربان فرهنگی جامعه را در دست دارد!

در سریال پرهزینه کیمیا، رها _با بازی گلوریا هاردی_ نقش خانمی است که به فارسی روان سخن می گوید و والدینش ایرانی است. در تصاویر خارج‌نشین، این فرد به صورت بی حجاب نمایش داده می شود و وقتی وارد کشور می شود، روسری‌ای با موهای نیمه باز به سرش کشیده می شود! فردی با چنین مشخصاتی، به راحتی می تواند بیننده عام را با خود همراه نماید [= همذات پنداری بیننده با او]، و این پرسش را در او ایجاد نماید که این آدم در خارج از کشور، بدون حجاب زندگی اش را داشت و به ظاهر هم هیچ مشکلی نداشت، وقتی به ایران آمد با روسری نیمه باز زندگی اش را ادامه داد باز هم بدون هیچ مشکلی! بفرمایید حجاب این فرد در کجای زندگی اش تاثیر دارد؟! این حجاب _که پایبستش شده و او را در قفل و حصارش گرفتار نموده_ قرار است او را از چه چیزی مصون بدارد؟! او که هم در خارج ایران و هم در داخل ایران، همه جا می رود و با همه سخن می گوید و هر ساعتی که دلش بخواهد از خانه خارج و یا به آن داخل می شود، اما هیچ مشکلی ندارد! بیننده خواه ناخواه از خود می پرسد _و حق هم دارد که با دیدن این سریال از خود بپرسد_ که حجاب این فرد، به چه دردی می خورد؟! نقش حجاب این فرد در کجای زندگی اوست؟! اصلا غیر از اینست که این فرد به اجبار قانون کشور جمهوری اسلامی، پارچه ای بر سرش گذاشته؟! اگر این قانون نبود، این فرد هم محجبه نبود و به ظاهر هم هیچ مشکلی نداشت، پس «حجاب به چه دردی می خورد؟!» این، همان سؤال مهم بی‌جوابی است که با دیدن این سریال، در ذهن بیننده شکل گرفته و پروار می شود!

این سؤالات ناخواسته، می تواند زمینه ای برای کارهای بزرگتر بعدی باشد. مهم، قدم اول است که مانع را بشکند و از سر راه بردارد! وقتی برداشته شد، قدم های بعدی آسان‌تر برداشته خواهد شد! البته ادعا نمی کنم این کار با عمد و غرض و مرض انجام شده _شاید بوده و شاید هم نبوده_ اما هر چه هست، به نظرم یک غفلت بدی دارد اتفاق می افتد!

در حکومت های دینی، نمی توان بی حجابی را به یکباره رواج داد بلکه باید به صورت کم‌کم و ملایم این اتفاق را رقم زد! چیزی که در سریال کیمیا _با آن دامنه وسیع نفوذ فرهنگی تلویزیون در سلیقه عمومی جامعه_ رخ می دهد، خواسته یا ناخواسته، از روی آگاهی یا غفلت، گامی در مسیر شکستن قداست حجاب و رواج بی‌حجابی در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیون است.

دوستان خواننده لطفا هر پرسشی درباره حجاب دارید (مثل چرایی حجاب، وجوب، حدود، ریشه های تاریخی و ...)، اینها را در تاپیک های جداگانه و در بخش متناسب پرسش نمایید، اینجا تنها درباره این نکته که «آیا چنین اشتباهی در سریال کیمیال وجود دارد یا نه؟»، بحث می کنیم.

از نظر بنده چنین اشتباهی وجود دارد و تاثیرش هم زیاد است به توضیحی که گذشت. اگر کسی از دوستان ادعای بنده را اشتباه می داند، لطفا به صورت منطقی توضیح دهد. پیشاپیش از توضیحات شما متشکرم.