آیا باید به یاد بیاوریم؟
تب‌های اولیه
سلام
این جستار پیرامون سوالاتی حول محور کلمه ذکر و یادآوری در قرآن است.
ذکر و یاد آوری در آیات قرآن به چه معناست؟
ارتباط این یادآوری با فطرت و روز الست چیست؟
(171)وَ اِذ نَـتَقـنَا الـجَـبَـلَ فَوقَـهُم كَـاَنَّـه‚ ظُـلَّـةٌ وَ ظَـنّوا اَنَّـه‚ واقِـعٌ بِـهِم خُـذوا ما آتَيـناكُم بِـقُـوَّةٍ وَ اذكُـروا ما فيـهِ لَـعَـلَّـكُم تَـتَّـقونَ
محتوا را به یاد و خاطر بیاورید ؟
یا محتوایش را بخوانید به صورت مکرر ؟
یا ...
(172)وَ اِذ اَخَـذَ رَبُّـكَ مِن بَـنى آدَمَ مِن ظُـهورِهِم ذُرِّيَّـتَـهُم وَ اَشـهَـدَهُم عَـلىٰ اَنـفُـسِـهِم اَلَسـتُ بِـرَبِّـكُم قالوا بَـلىٰ شَـهِدنا اَن تَـقولوا يَومَ الـقِـيامَـةِ اِنّا كُـنّا عَن هٰـذا غافِـليـنَ
چرا نفرمود اشهدهم علی نفسه ؟
اشهدهم علی انفسهم به چه معناست؟
شهادت در این آیه به چه معناست؟
چرا نفرمود بلی عرفنا ؟
غافل بودن در این آیه به چه معناست؟ به معنای بی خبری و جهل است یا به معنای عدم توجه و عدم یادآوری یک چیز ؟
یعنی وجود روز الست، بهانه ی جهل را نفی میکند یا غفلت را ؟
(173)اَو تَـقولوا اِنَّـما اَشـرَكَ آباؤُنا مِن قَبـلُ وَ كُـنّا ذُرِّيَّـةً مِن بَعـدِهِم اَ فَـتُهـلِـكُـنا بِـما فَـعَـلَ الـمُبـطِـلونَ
سوره اعراف
یعنی انها از روز الست و حقیقتش آگاه بودند و انکار کردند؟
یا آگاهی بالفعل نداشتند و باید به یاد می اوردند و چون به یاد نیاوردند مقصر و مستحق عذاب هستند؟
(63)وَ اِذ اَخَذنا ميـثاقَـكُم وَ رَفَعـنا فَوقَـكُـمُ الطّورَ خُـذوا ما آتَيـناكُم بِـقُـوَّةٍ وَ اذكُـروا ما فيـهِ لَـعَـلَّـكُم تَـتَّـقونَ
بقره
محتوایش را بخوانید یا به یاد آورید؟
واذکروا به چه معناست؟
(41)وَ لَـقَد صَـرَّفـنا فى هٰـذَا الـقُرآنِ لِـيَـذَّكَّـروا وَ ما يَـزيـدُهُم اِلّا نُـفورًا
اسرا
(48)وَ هُـوَ الَّـذى اَرسَـلَ الرِّياحَ بُشـرًا بَيـنَ يَـدَى رَحـمَـتِـه‌ے وَ اَنـزَلـنا مِـنَ السَّـماءِ ماءً طَـهورًا
(49)لِـنُحـيِـىَ بِـه‌ے بَلـدَةً مَيـتًا وَ نُسـقِـيَـه‚ مِـمّا خَـلَقـنا اَنـعامًا وَ اَناسِـىَّ كَـثيـرًا
(50)وَ لَـقَد صَـرَّفـناهُ بَيـنَـهُم لِـيَـذَّكَّـروا فَـاَبىٰ اَكـثَـرُ النّاسِ اِلّا كُـفورًا
(51)وَ لَو شِئـنا لَـبَـعَثـنا فى كُـلِّ قَريَـةٍ نَـذيـرًا
فرقان
تصریف در قرآن برای یاد آوری است یا آگاهی انچه نمیدانیم؟
لیذکروا به چه معناست؟
(67)اَلـمُـنافِـقونَ وَ الـمُـنافِـقاتُ بَعـضُـهُم مِن بَعـضٍ يَأمُـرونَ بِالـمُنـكَـرِ وَ يَنـهَونَ عَـنِ الـمَعـروفِ وَ يَقـبِـضونَ اَيـدِيَـهُم نَـسُوا ا‌للهَ فَـنَـسِـيَـهُم اِنَّ الـمُـنافِـقيـنَ هُـمُ الـفاسِـقونَ
توبه
نسیان منافقان به چه معناست؟
چه چیزی فراموش شد؟
(205)وَ اذكُـر رَبَّـكَ فى نَفـسِـكَ تَـضَـرُّعًا وَ خيـفَـةً وَ دونَ الـجَهـرِ مِـنَ الـقَولِ بِالـغُـدُوِّ وَ الآصالِ وَ لا تَـكُن مِـنَ الـغافِـليـنَ
اعراف
به یاد بیاور و از غافلین مباش !؟
(115)وَ لَـقَد عَـهِدنا اِلىٰ آدَمَ مِن قَبـلُ فَـنَـسِـىَ وَ لَم نَـجِد لَـه‚ عَزمًا
(126)قالَ كَـذٰلِـكَ اَتَتـكَ آياتُـنا فَـنَـسيـتَـها وَ كَـذٰلِـكَ الـيَومَ تُنـسىٰ
طه
(14)فَـذوقوا بِـما نَـسيـتُم لِـقاءَ يَومِـكُم هٰـذا اِنّا نَـسيـناكُم وَ ذوقوا عَـذابَ الـخُلـدِ بِـما كُنـتُم تَعـمَـلونَ
سجده
انسان لقا و دیدار ان روز را نباید فراموش میکرد و به واسطه ی فراموشی به این عاقبت دچار گشت؟
انسان نباید ایات خدا را فراموش میکرد.
ادم نباید عهد خدا را فراموش میکرد.
(34)وَ قيـلَ الـيَومَ نَنـساكُم كَـما نَـسيـتُم لِـقاءَ يَومِـكُم هٰـذا وَ مَأواكُـمُ النّارُ وَ ما لَـكُم مِن ناصِـريـنَ
جاثیه
چرا فراموش میکنید لقا الله را ؟
(6)سَـنُقـرِئُـكَ فَـلا تَنـسىٰ
اعلی
تو آگاهی اما میخوانیم تا ان را فراموش نکنی.
(16)وَ اذكُـر فِى الـكِـتابِ مَريَـمَ اِذِ انـتَـبَـذَت مِن اَهـلِـها مَـكانًا شَرقِـيًّا
ایات دیگری هم هست
به یاد بیاور در کتاب مریم را
به یاد بیاور در کتاب ابراهیم و موسی و اسماعیل و ادریس
و یا ذکری از کتاب نیست و فقط میفرماید به یاد بیاور
(45)وَ اذكُـر عِـبادَنا اِبـراهيـمَ وَ اِسـحاقَ وَ يَعـقوبَ اُولِى الاَيـدى وَ الاَبـصارِ
یا به یاد آور
ایوب و داوود و اسماعیل و ذوالکفل و ...
این یادآوری به چه معناست؟
( من اینطور معنا کردم تا مقصود روشن تر گردد)
گویند در عالم ذر آتشی برافروخته شد و برخی از انسان ها از آن عالم خبر داده اند.
وقتی نظرات برخی دوستان در رابطه با معنای فطرت را خواندم و نیز وقتی این پست ها را پیک کردم
لینکش را بعدا پیک میکنم!
تصمیم به ایجاد این جستار گرفتم تا سوالاتی پیرامون یادآوری در قرآن مطرح کنم.
سلام
این جستار پیرامون سوالاتی حول محور کلمه ذکر و یادآوری در قرآن است.
ذکر و یاد آوری در آیات قرآن به چه معناست؟
ارتباط این یادآوری با فطرت و روز الست چیست؟(171)وَ اِذ نَـتَقـنَا الـجَـبَـلَ فَوقَـهُم كَـاَنَّـه‚ ظُـلَّـةٌ وَ ظَـنّوا اَنَّـه‚ واقِـعٌ بِـهِم خُـذوا ما آتَيـناكُم بِـقُـوَّةٍ وَ اذكُـروا ما فيـهِ لَـعَـلَّـكُم تَـتَّـقونَ
محتوا را به یاد و خاطر بیاورید ؟
یا محتوایش را بخوانید به صورت مکرر ؟
یا ...(172)وَ اِذ اَخَـذَ رَبُّـكَ مِن بَـنى آدَمَ مِن ظُـهورِهِم ذُرِّيَّـتَـهُم وَ اَشـهَـدَهُم عَـلىٰ اَنـفُـسِـهِم اَلَسـتُ بِـرَبِّـكُم قالوا بَـلىٰ شَـهِدنا اَن تَـقولوا يَومَ الـقِـيامَـةِ اِنّا كُـنّا عَن هٰـذا غافِـليـنَ
چرا نفرمود اشهدهم علی نفسه ؟
اشهدهم علی انفسهم به چه معناست؟
شهادت در این آیه به چه معناست؟
چرا نفرمود بلی عرفنا ؟
غافل بودن در این آیه به چه معناست؟ به معنای بی خبری و جهل است یا به معنای عدم توجه و عدم یادآوری یک چیز ؟
یعنی وجود روز الست، بهانه ی جهل را نفی میکند یا غفلت را ؟(173)اَو تَـقولوا اِنَّـما اَشـرَكَ آباؤُنا مِن قَبـلُ وَ كُـنّا ذُرِّيَّـةً مِن بَعـدِهِم اَ فَـتُهـلِـكُـنا بِـما فَـعَـلَ الـمُبـطِـلونَ
سوره اعراف
یعنی انها از روز الست و حقیقتش آگاه بودند و انکار کردند؟
یا آگاهی بالفعل نداشتند و باید به یاد می اوردند و چون به یاد نیاوردند مقصر و مستحق عذاب هستند؟(63)وَ اِذ اَخَذنا ميـثاقَـكُم وَ رَفَعـنا فَوقَـكُـمُ الطّورَ خُـذوا ما آتَيـناكُم بِـقُـوَّةٍ وَ اذكُـروا ما فيـهِ لَـعَـلَّـكُم تَـتَّـقونَ
بقره
محتوایش را بخوانید یا به یاد آورید؟
واذکروا به چه معناست؟(41)وَ لَـقَد صَـرَّفـنا فى هٰـذَا الـقُرآنِ لِـيَـذَّكَّـروا وَ ما يَـزيـدُهُم اِلّا نُـفورًا
اسرا(48)وَ هُـوَ الَّـذى اَرسَـلَ الرِّياحَ بُشـرًا بَيـنَ يَـدَى رَحـمَـتِـه‌ے وَ اَنـزَلـنا مِـنَ السَّـماءِ ماءً طَـهورًا
(49)لِـنُحـيِـىَ بِـه‌ے بَلـدَةً مَيـتًا وَ نُسـقِـيَـه‚ مِـمّا خَـلَقـنا اَنـعامًا وَ اَناسِـىَّ كَـثيـرًا
(50)وَ لَـقَد صَـرَّفـناهُ بَيـنَـهُم لِـيَـذَّكَّـروا فَـاَبىٰ اَكـثَـرُ النّاسِ اِلّا كُـفورًا
(51)وَ لَو شِئـنا لَـبَـعَثـنا فى كُـلِّ قَريَـةٍ نَـذيـرًا
فرقانتصریف در قرآن برای یاد آوری است یا آگاهی انچه نمیدانیم؟
لیذکروا به چه معناست؟(67)اَلـمُـنافِـقونَ وَ الـمُـنافِـقاتُ بَعـضُـهُم مِن بَعـضٍ يَأمُـرونَ بِالـمُنـكَـرِ وَ يَنـهَونَ عَـنِ الـمَعـروفِ وَ يَقـبِـضونَ اَيـدِيَـهُم نَـسُوا ا‌للهَ فَـنَـسِـيَـهُم اِنَّ الـمُـنافِـقيـنَ هُـمُ الـفاسِـقونَ
توبه
نسیان منافقان به چه معناست؟
چه چیزی فراموش شد؟(205)وَ اذكُـر رَبَّـكَ فى نَفـسِـكَ تَـضَـرُّعًا وَ خيـفَـةً وَ دونَ الـجَهـرِ مِـنَ الـقَولِ بِالـغُـدُوِّ وَ الآصالِ وَ لا تَـكُن مِـنَ الـغافِـليـنَ
اعراف
به یاد بیاور و از غافلین مباش !؟
(115)وَ لَـقَد عَـهِدنا اِلىٰ آدَمَ مِن قَبـلُ فَـنَـسِـىَ وَ لَم نَـجِد لَـه‚ عَزمًا
(126)قالَ كَـذٰلِـكَ اَتَتـكَ آياتُـنا فَـنَـسيـتَـها وَ كَـذٰلِـكَ الـيَومَ تُنـسىٰ
طه
(14)فَـذوقوا بِـما نَـسيـتُم لِـقاءَ يَومِـكُم هٰـذا اِنّا نَـسيـناكُم وَ ذوقوا عَـذابَ الـخُلـدِ بِـما كُنـتُم تَعـمَـلونَ
سجدهانسان لقا و دیدار ان روز را نباید فراموش میکرد و به واسطه ی فراموشی به این عاقبت دچار گشت؟
انسان نباید ایات خدا را فراموش میکرد.
ادم نباید عهد خدا را فراموش میکرد.(34)وَ قيـلَ الـيَومَ نَنـساكُم كَـما نَـسيـتُم لِـقاءَ يَومِـكُم هٰـذا وَ مَأواكُـمُ النّارُ وَ ما لَـكُم مِن ناصِـريـنَ
جاثیهچرا فراموش میکنید لقا الله را ؟
(6)سَـنُقـرِئُـكَ فَـلا تَنـسىٰ
اعلیتو آگاهی اما میخوانیم تا ان را فراموش نکنی.
(16)وَ اذكُـر فِى الـكِـتابِ مَريَـمَ اِذِ انـتَـبَـذَت مِن اَهـلِـها مَـكانًا شَرقِـيًّا
ایات دیگری هم هست
به یاد بیاور در کتاب مریم را
به یاد بیاور در کتاب ابراهیم و موسی و اسماعیل و ادریسو یا ذکری از کتاب نیست و فقط میفرماید به یاد بیاور
(45)وَ اذكُـر عِـبادَنا اِبـراهيـمَ وَ اِسـحاقَ وَ يَعـقوبَ اُولِى الاَيـدى وَ الاَبـصارِ
یا به یاد آور
ایوب و داوود و اسماعیل و ذوالکفل و ...این یادآوری به چه معناست؟
( من اینطور معنا کردم تا مقصود روشن تر گردد)گویند در عالم ذر آتشی برافروخته شد و برخی از انسان ها از آن عالم خبر داده اند.
وقتی نظرات برخی دوستان در رابطه با معنای فطرت را خواندم و نیز وقتی این پست ها را پیک کردم
لینکش را بعدا پیک میکنم!
تصمیم به ایجاد این جستار گرفتم تا سوالاتی پیرامون یادآوری در قرآن مطرح کنم.
بسیار بسیار سپاسگزارم از پاسخ های دقیق و کامل شما
با توجه به اینکه در رابطه با ذکر و میثاق، ایات و راویاتی داریم
با اجازه برای اینکه به ابعاد موضوع پرداخته شود و موضوع همه جوانبش روشن شود
تنها از باب ایضاح و تبیین مطالبی ذکر خواهم کرد.
مرگ و یادآوری
حتما شنیده اید که در زمان مرگ
گذشته ی انسان به پیش چشمانش می آید؟
اما
آیا این یادآوری محدود به عمر دنیوی شماست؟
در نت به مطلبی برخوردم
که فردی در حالت نزدیک به مرگ
گذشته را به یاد آورده است
دوران پیامبر اسلام ص
دوران موسی و بعد نوح علیهم السلام
در لغتنامه ها ذکر در مقابل غفلت و نسیان امده است.
البته این دلیل نمیشود ذکر در معانی ثانویه استعمال نشود.
(69)قُلـنا يا نارُ كونى بَردًا وَ سَـلامًا عَـلىٰ اِبـراهيـمَ
انبیا
چگونه ابراهیم علیه السلام اهل بیت را شناخت؟
احتمال اول این است که
خداوند او را نسبت به اهل بیت معرفت داد.
مثل داستان حضرت آدم علیه السلام که کلماتی را از خدا دریافت کرد و متوسل به اهل بیت شد. در داستان آدم، ادم درخواست توبه داشت و خداوند کلمات و معرفتی را به او داد و ان معرفت وسیله ی پذیرش توبه شد.
اما در داستان ابراهیم ایا ابراهیم خود را گناه کار میدانست؟! و از خدا طلب نجات داشت یا راضی به رضای حق بود؟ و شهادت برای او شیرین تر از عسل ؟
اگر ابراهیم درخواست نجات داشته است حتما زندگی خود را بهتر از شهادت میدانسته است ؟
پس یا خداوند به او معرفتی داد که متوجه شد زندگی او بهتر از شهادت است
یا ابراهیم خودش به چنین معرفتی دست یافت که میشود احتمال دوم.
احتمال دوم
در هنگامی که ابراهیم به سمت اتش پرتاب شد معارفی از عهد الست و عالم ذر به یاد آورد و ذریه ی او و روندگان در اتش به یادش امد. و این یاد اوری باعث شد متوجه شود زندگی او بهتر از شهادت است.
چرا زندگی ابراهیم بهتر از شهادت بوده است؟
معرفت نسبت به لیقیمو الصلاه و نشر ایین توحید توسط او و نسلش باعث فهم این اولویت حیات طیبه بر شهادت شد.
و تا قبل از این معرفت ابراهیم شهادت را بهتر از حیات میدانست یا راضی به رضای خداوند بوده است.
و حال خود را به خدا واگذارده تا او ولی او باشد.
اما بعد از دریافت و توجه به آن معرفت اولویت حیات را متوجه شده و آن را درخواست کرده است چون همان مرضی خداوند بوده است.
این هم بررسی احتمالات 
با توجه به انچه گفته شد
ما با دو ابراهیم روبرو هستیم
ابراهیم قبل از پرتاب شدن در آتش
ابراهیم بعد از پرتاب شدن در آتش
ابراهیم بعد از پرتاب شدن همان ابراهیم قبلی نبود
او از امتحان سربلند بیرون امد.
او معرفت بیشتری کسب کرد یا به تلقی خدا یا به یاد اوردن عالم ذر و اتش ذر و اولاد خودش.
(124)وَ اِذِ ابـتَـلىٰ اِبـراهيـمَ رَبُّـه‚ بِـكَـلِـماتٍ فَـاَتَـمَّـهُـنَّ قالَ اِنّى جاعِـلُـكَ لِلـنّاسِ اِمامًا قالَ وَ مِن ذُرِّيَّتى قالَ لا يَـنالُ عَهـدِى الظّالِـميـنَ
(37)فَـتَـلَـقّىٰ آدَمُ مِن رَبِّـه‌ے كَـلِـماتٍ فَـتابَ عَـلَيـهِ اِنَّـه‚ هُـوَ التَّـوّابُ الرَّحيـمُ
(12)وَ مَريَـمَ ابـنَـةَ عِمـرانَ اَلَّـتى اَحـصَـنَت فَرجَـها فَـنَـفَخـنا فيـهِ مِن روحِـنا وَ صَـدَّقَت بِـكَـلِـماتِ رَبِّـها وَ كُـتُـبِـه‌ے وَ كانَت مِـنَ الـقانِـتيـنَ
(45)اِذ قالَـتِ الـمَـلائِـكَـةُ يا مَريَـمُ اِنَّ ا‌للهَ يُـبَـشِّـرُكِ بِـكَـلِـمَـةٍ مِنـهُ اِسـمُـهُ الـمَـسيـحُ عيـسَى ابـنُ مَريَـمَ وَجيـهًا فِى الدُّنـيا وَ الآخِـرَةِ وَ مِـنَ الـمُـقَـرَّبيـنَ
(172)وَ اِذ اَخَـذَ رَبُّـكَ مِن بَـنى آدَمَ مِن ظُـهورِهِم ذُرِّيَّـتَـهُم وَ اَشـهَـدَهُم عَـلىٰ اَنـفُـسِـهِم اَلَسـتُ بِـرَبِّـكُم قالوا بَـلىٰ شَـهِدنا اَن تَـقولوا يَومَ الـقِـيامَـةِ اِنّا كُـنّا عَن هٰـذا غافِـليـنَ
(37)رَبَّـنا اِنّى اَسـكَنـتُ مِن ذُرِّيَّـتى بِـوادٍ غَيـرِ ذى زَرعٍ عِنـدَ بَيـتِـكَ الـمُـحَـرَّمِ رَبَّـنا لِـيُـقيـمُوا الصَّـلاةَ فَاجـعَل اَفـئِـدَةً مِـنَ النّاسِ تَهـوى اِلَيـهِم وَ ارزُقـهُم مِـنَ الثَّـمَـراتِ لَـعَـلَّـهُم يَشـكُـرونَ
در داستان موسی و اتش در وادی مقدس
به کلید واژه اتش بر میخوریم.
این اتش در ادیان و عرفان قابل بررسی است.
(168)لَو اَنَّ عِنـدَنا ذِكـرًا مِـنَ الاَوَّليـنَ
(169)لَـكُـنّا عِـبادَ ا‌للهِ الـمُخـلَـصيـنَ
(170)فَـكَـفَـروا بِـه‌ے فَـسَوفَ يَعـلَـمونَ
صافات
اگر برای ما از اولین خاطره ای بود و انها را به یاد میاوردیم
ما نیز بنده مخلص ( به فتح ) میشدیم.
پس به ذکر و یاداوری و مخلصین کافر شدند
پس به زودی خواهند دانست.
البته میتوان فرض کرد ذکر یعنی کتاب
بر این اساس انها مدعی بودند کتابی الهی از گذشتکان به دستشان نرسیده و الا از بندگان مخلص میشدند.
اگر ذکر را به معنای رسول بدانیم یعنی تقاضا داشتند رسولی از گذشتگان نزد انها بیاید
(38)قُلـنَا اهـبِـطوا مِنـها جَـميـعًا فَـاِمّا يَأتِـيَـنَّـكُم مِـنّى هُـدًى فَـمَن تَـبِـعَ هُـداىَ فَـلا خَوفٌ عَـلَيـهِم وَ لا هُم يَحـزَنونَ
بقره
چرا بنی ادم اینها را فراموش کرده اند؟
بر اساس این ایه انسان باید خدا و رسول و ارتباطشان را بشناسد ایا این طور نیست؟
(81)وَ اِذ اَخَـذَ ا‌للهُ ميـثاقَ النَّـبِـيّيـنَ لَـما آتَيـتُـكُم مِن كِـتابٍ وَ حِكـمَـةٍ ثُـمَّ جاءَكُم رَسولٌ مُـصَـدِّقٌ لِـما مَـعَـكُم لَـتُؤمِـنُـنَّ بِـه‌ے وَ لَـتَنـصُـرُنَّـه‚ قالَ اَ اَقـرَرتُم وَ اَخَذتُم عَـلىٰ ذٰلِـكُم اِصـرى قالوا اَقـرَرنا قالَ فَاشـهَـدوا وَ اَنَا مَـعَـكُم مِـنَ الشّاهِـديـنَ
ال عمران
در یوم الست خداوند از پیامبران میثاق گرفت که هر زمان در زمین به شما کتاب و حکمت دادم سپس قبل یا بعد از فوتتان، رسولی نزد شما امد باید به او ایمان بیاورید و یاریش کنید.
ایا اقرار میکنید؟
بله
نتیجه :
خداوند از پیامبران پیمان خاص گرفته است
در یوم الست خداوند از مردم پیمان گرفت که هر زمان در زمین به شما کتاب و حکمت دادم و بعد از ان رسولی نزد شما امد در حیات یا ممات، باید به او ایمان بیاورید و یاریش کنید
ایا اقرار میکنید؟
بلی
نتیجه :
خداوند از مردم پیمان عام گرفته است.
فعلا قضاوت و تحلیل نمیکنم.
فعلا در مقام جمعه و قرآنه هستم.
(19)اَفَـمَن يَعـلَـمُ اَنَّـما اُنـزِلَ اِلَيـكَ مِن رَبِّـكَ الـحَـقُّ كَـمَن هُـوَ اَعـمىٰ اِنَّـما يَـتَـذَكَّـرُ اُولُوا الاَلـبابِ
(20)اَلَّـذيـنَ يوفونَ بِـعَهـدِ ا‌للهِ وَ لا يَنـقُـضونَ الـميـثاقَ
رعد
ایا کسی که میداند انچه از سوی خدا نازل شده، حق است همچون کسی است که کور است؟
در این ایه چه چیزی برای انها مجهول مانده است؟
ایا نمیدانند قران از جانب خداست؟
یا میدانند از جانب خداست اما حق بودن ان را درک نمیکنند و با محتوایش مشکل دارند و محتوای کتاب برایشان قابل هضم نیست؟ و قصد نقض عهد دارد؟
ایا تنها اولی الالباب متذکر میشوند؟
ایا تنها اولی الالباب به یاد می اورند؟
تکلیف غیر اولی الالباب این وسط چه میشود؟
(7)وَ اِذ اَخَذنا مِـنَ النَّـبِـيّيـنَ ميـثاقَـهُم وَ مِنـكَ وَ مِن نوحٍ وَ اِبـراهيـمَ وَ موسىٰ وَ عيـسَى ابـنِ مَريَـمَ وَ اَخَذنا مِنـهُم ميـثاقًا غَـليـظًا
(8)لِـيَسـاَلَ الصّادِقيـنَ عَن صِدقِـهِم وَ اَعَـدَّ لِلـكافِـريـنَ عَـذابًا اَليـمًا
احزاب
در یوم الست
از پیامبران میثاقی گرفته شد
(28)وَ اصـبِر نَفـسَـكَ مَـعَ الَّـذيـنَ يَدعونَ رَبَّـهُم بِالـغَـداةِ وَ الـعَـشِـىِّ يُـريـدونَ وَجـهَـه‚ وَ لا تَعـدُ عَيـناكَ عَنـهُم تُـريـدُ زيـنَـةَ الـحَـياةِ الدُّنـيا وَ لا تُـطِع مَن اَغـفَلـنا قَلـبَـه‚ عَن ذِكـرِنا وَ اتَّـبَـعَ هَـواهُ وَ كانَ اَمـرُه‚ فُـرُطًا
(30)فَـاَقِم وَجـهَـكَ لِلـدّيـنِ حَـنيـفًا فِطـرَةَ ا‌للهِ الَّـتى فَـطَـرَ النّاسَ عَـلَيـها لا تَبـديـلَ لِـخَلـقِ ا‌للهِ ذٰلِـكَ الدّيـنُ الـقَـيِّـمُ وَ لٰـكِـنَّ اَكـثَـرَ النّاسِ لا يَعـلَـمونَ
روم
چرا اکثر مردم نمیدانند؟
(97)وَ اقـتَـرَبَ الـوَعـدُ الـحَـقُّ فَـاِذا هِـىَ شاخِـصَـةٌ اَبـصارُ الَّـذيـنَ كَـفَـروا يا وَيـلَـنا قَد كُـنّا فى غَفـلَـةٍ مِن هٰـذا بَل كُـنّا ظالِـميـنَ
انبیا
ابتدا میگویند ما غافل بودیم ( یا به معنای اینکه جاهل بودیم یا به معنای فراموشی)
بعد میگویند بلکه ظالم بودیم. ایا این بدان معناست که سعی دارند دروغ بگویند ؟
(22)لَـقَد كُنـتَ فى غَفـلَـةٍ مِن هٰـذا فَـكَـشَفـنا عَنـكَ غِـطاءَكَ فَـبَـصَـرُكَ الـيَومَ حَـديـدٌ
ق
(3)نَحـنُ نَـقُـصُّ عَـلَيـكَ اَحـسَـنَ الـقَـصَـصِ بِـما اَوحَيـنا اِلَيـكَ هٰـذَا الـقُرآنَ وَ اِن كُنـتَ مِن قَبـلِـه‌ے لَـمِـنَ الـغافِـليـنَ
یوسف
پیامبر نسبت به تاریخ انبیا و قران نا اگاه بود یا توجه نداشت و به یاد نداشت؟
(179)وَ لَـقَد ذَرَأنا لِـجَـهَـنَّـمَ كَـثيـرًا مِـنَ الـجِـنِّ وَ الاِنـسِ لَـهُم قُـلوبٌ لا يَفـقَـهونَ بِـها وَ لَـهُم اَعـيُـنٌ لا يُبـصِـرونَ بِـها وَ لَـهُم آذانٌ لا يَسـمَـعونَ بِـها اُولٰـئِـكَ كَالاَنـعامِ بَل هُم اَضَـلُّ اُولٰـئِـكَ هُـمُ الـغافِـلونَ
اعراف
(8)فَـاَلـهَـمَـها فُـجورَها وَ تَقـواها
شمس
ایا انسان به صورت بالقوه یا بالفعل خوب و بدهای خودش را میشناسد؟
(56)قالَ بَل رَبُّـكُم رَبُّ السَّـماواتِ وَ الاَرضِ اَلَّـذى فَـطَـرَهُـنَّ وَ اَنَا عَـلىٰ ذٰلِـكُم مِـنَ الشّاهِـديـنَ
انبیا
ابراهیم از شاهدان است
شاهد رب بودن و فاطر بودن خدا اسمانها و زمین را
یعنی همان واسطه ی فیض
یا بگوییم ابراهیم از شاهدان روز الست و میثاق است؟
سلام و عرض ادب
منظورم از اینکه پرسیدم چرا نفرمود اشهدهم علی نفسه این بود :
مثلا کسی بگوید
اشهدهم علی خلقه السماوات و الارض
اشهد عمرو و بکر، علی هذا الامر
یعنی چرا انها را شاهد بر خودش نگرفت و نفرمود
اشهدهم علی نفسه ( یعنی علی الله )
ایا اصلا این تعبیر میتواند درست باشد ؟ یعنی باید خدا را شناخته باشد بالجمله یا فی الجمله، تا بتوان چنین تعبیری به کار برد و گفت : اشهدهم علی نفسه ( ای علی الله )
شاید تعبیر به اشهدهم علی انفسهم
به این معناست که خودتان با نفس خود،قضاوت کنید، یعنی خودتان قاضی باشید بر اساس وسع نفس خودتان
ایا من رب شما هستم؟
و انها گفتند بلی
و شاید اگر میفرمود اشهدهم علی نفسه
این شبهه بود که خود انها به تنهایی نمیتوانند رب را بشناسند و این معرفت عارضی بوده است؟
:Gig:
ممکن است این سوال پیش اید که
ایا راه خداشناسی تنها تلاش کردن برای یاداوری است؟
یا چنگ زدن به کسانی که ان را به یاد اورده اند؟
نقش عقل چه میشود؟ ایا عقل امروزی میتواند برهانی در عرض فطرت باشد؟
ایا عقل ابزار یاداوری و توجه است؟ یا ابزار شناخت خدا و ربی که نمیدانستیم؟
ایا باید به یاد اورد؟
ایا نماز و عبادات واجب و لازم اند تا به یاد اوریم
ایا دوری از تعلقات و تهذیب نفس در همین راستاست
(13)وَ لَو شِئـنا لَآتَيـنا كُـلَّ نَفـسٍ هُـداها وَ لٰـكِن حَـقَّ الـقَولُ مِـنّى لَاَمـلَاَنَّ جَـهَـنَّـمَ مِـنَ الـجِـنَّـةِ وَ النّاسِ اَجـمَـعيـنَ
(14)فَـذوقوا بِـما نَـسيـتُم لِـقاءَ يَومِـكُم هٰـذا اِنّا نَـسيـناكُم وَ ذوقوا عَـذابَ الـخُلـدِ بِـما كُنـتُم تَعـمَـلونَ
سجده
(7)وَ نَفـسٍ وَ ما سواها
(8)فَـاَلـهَـمَـها فُـجورَها وَ تَقـواها
شمس
ایا انسان هدایت را میداند یا نمیداند؟!
ایا نفس در سوره شمس نفس خاصی است؟
۵-أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ الْعَبَّاسِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَي عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْخَالِقِ وَ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ عِنْدَنَا وَ اللَّهِ سِرّاً مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ عِلْماً مِنْ عِلْمِ اللَّهِ وَ اللَّهِ مَا يَحْتَمِلُهُ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ لَا نَبِيٌّ مُرْسَلٌ وَ لَا مُؤْمِنٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ وَ اللَّهِ مَا كَلَّفَ اللَّهُ ذَلِكَ أَحَداً غَيْرَنَا وَ لَا اسْتَعْبَدَ بِذَلِكَ أَحَداً غَيْرَنَا وَ إِنَّ عِنْدَنَا سِرّاً مِنْ سِرِّ اللَّهِ وَ عِلْماً مِنْ عِلْمِ اللَّهِ أَمَرَنَا اللَّهُ بِتَبْلِيغِهِ فَبَلَّغْنَا عَنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَا أَمَرَنَا بِتَبْلِيغِهِ فَلَمْ نَجِدْ لَهُ مَوْضِعاً وَ لَا أَهْلًا وَ لَا حَمَّالَةً يَحْتَمِلُونَهُ حَتَّي خَلَقَ اللَّهُ لِذَلِكَ أَقْوَاماً خُلِقُوا مِنْ طِينَةٍ خُلِقَ مِنْهَا مُحَمَّدٌ وَ آلُهُ وَ ذُرِّيَّتُهُ ع وَ مِنْ نُورٍ خَلَقَ اللَّهُ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ ذُرِّيَّتَهُ وَ صَنَعَهُمْ بِفَضْلِ رَحْمَتِهِ الَّتِي صَنَعَ مِنْهَا مُحَمَّداً وَ ذُرِّيَّتَهُ فَبَلَّغْنَا عَنِ اللَّهِ مَا أَمَرَنَا بِتَبْلِيغِهِ فَقَبِلُوهُ وَ احْتَمَلُوا ذَلِكَ فَبَلَغَهُمْ ذَلِكَ عَنَّا فَقَبِلُوهُ وَ احْتَمَلُوهُ وَ بَلَغَهُمْ ذِكْرُنَا فَمَالَتْ قُلُوبُهُمْ إِلَي مَعْرِفَتِنَا وَ حَدِيثِنَا فَلَوْ لَا أَنَّهُمْ خُلِقُوا مِنْ هَذَا لَمَا كَانُوا كَذَلِكَ لَا وَ اللَّهِ مَا احْتَمَلُوهُ ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ أَقْوَاماً لِجَهَنَّمَ وَ النَّارِ فَأَمَرَنَا أَنْ نُبَلِّغَهُمْ كَمَا بَلَّغْنَاهُمْ وَ اشْمَأَزُّوا مِنْ ذَلِكَ وَ نَفَرَتْ قُلُوبُهُمْ وَ رَدُّوهُ عَلَيْنَا وَ لَمْ يَحْتَمِلُوهُ وَ كَذَّبُوا بِهِ وَ قَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ فَطَبَعَ اللَّهُ عَلَي قُلُوبِهِمْ وَ أَنْسَاهُمْ ذَلِكَ ثُمَّ أَطْلَقَ اللَّهُ لِسَانَهُمْ بِبَعْضِ الْحَقِّ فَهُمْ يَنْطِقُونَ بِهِ وَ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ لِيَكُونَ ذَلِكَ دَفْعاً عَنْ أَوْلِيَائِهِ وَ أَهْلِ طَاعَتِهِ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ مَا عُبِدَ اللَّهُ فِي أَرْضِهِ فَأَمَرَنَا بِالْكَفِّ عَنْهُمْ وَ السَّتْرِ وَ الْكِتْمَانِ فَاكْتُمُوا عَمَّنْ أَمَرَ اللَّهُ بِالْكَفِّ عَنْهُ وَ اسْتُرُوا عَمَّنْ أَمَرَ اللَّهُ بِالسَّتْرِ وَ الْكِتْمَانِ عَنْهُ قَالَ ثُمَّ رَفَعَ يَدَهُ وَ بَكَي وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّ هَؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ فَاجْعَلْ مَحْيَانَا مَحْيَاهُمْ وَ مَمَاتَنَا مَمَاتَهُمْ وَ لَا تُسَلِّطْ عَلَيْهِمْ عَدُوّاً لَكَ فَتُفْجِعَنَا بِهِمْ فَإِنَّكَ إِنْ أَفْجَعْتَنَا بِهِمْ لَمْ تُعْبَدْ أَبَداً فِي أَرْضِكَ وَ صَلَّي اللَّهُ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ تَسْلِيماً
کافی جلد یک
15-چرا پیمان خود را در عالم ذر به یاد نداریم؟
این یکی از اشکال های بسیار مهمی است که در کتاب های تفسیری و حدیثی مورد بحث قرار گرفته است و اشکال کنندگان و پاسخ دهندگان، بدون در نظر گرفتن مفاد روایات که خداوند ماجرای عالم ذر را از یاد انسان برد به آن پرداخته اند. اما همان گونه که بیان گردید فراموشی پیمان سپاری انسان در عالم ذر از سوی او نبود که اشکال های مطرح شده وارد باشد بلکه خداوند آن را از یاد او برد چه اینکه امام صادق (علیه السلام)فرمود:
انساهم الله ذلک الموقف(33)خداوند این موقف (پیمان سپاری)را از یاد آنها برد.
اما اینکه چرا خداوند آن را از یاد ما برد احتمال هایی می تواند مطرح باشد که ما در فصل ویژگی های عالم ذر و در بحث فلسفه فراموشی به آنها اشاره خواهیم کرد. حال اگر چه این اشکال از اساس منتفی است اما به فرض که خداوند آن را از یاد ما نمی برد و ما خود آن را فراموش می کردیم باز هم راه هایی برای پاسخگویی به این سوال ها وجود دارد. در اینجا اصل اشکال را مطرح کرده و سپس به آن پاسخ می دهیم. در تفسیر مجمع البیان آمده است:
این فرزندان آدم که از پشت او خارج شدند از دو حالت خارج نیستند: یا خداوند آنها را عاقل قرار داد و یا عاقل قرار نداد اگر آنها را عاقل قرار نداد صحیح نیست که بتوانند توحید را بشناسند و خطاب خدای متعال را بفهمند واگر آنها را عاقل قرار داد و از آنان پیمان گرفت باید آن را به یاد داشته باشند و فراموش نکنند زیرا گرفتن پیمان بر کسی که پیمان داده است حجت نیست مگر اینکه آن را به یاد داشته باشد. پس ما باید پیمان را به یاد داشته باشیم و نمی شود جمع زیاد و گروه فراوانی از عقلا چیزی را که شناخته بودند فراموش کنند و حتی یک نفر هم آن را به یاد نداشته باشد اگر چه زمان زیادی از آن گذشته باشد. آیا نمی بینی که اهل آخرت بسیاری از احوال خود را در دنیا می دانند به گونه ای که حتی اهل بهشت به اهل جهنم می گویند آنچه را که پروردگارمان وعده داده بود یافتیم.(34)
و در تفسیرنمونه آمده است:
اگر این پیمان با خود آگاهی کافی و شعور گرفته شده چگونه همگان آن را فراموش کرده اند و هیچ کس آن را به خاطر نمی آورد در حالی که فاصله آن نسبت به زمان ما، بیش از فاصله این جهان با جهان دیگر و رستاخیز نیست؟ و با اینکه در آیات متعددی از قرآن می خوانیم که افراد انسان در قیامت سرگذشت های دنیا را فراموش نکرده و به خوبی به یاد دارند.(35)
برخی در پاسخ به این اشکال گفته اند فراموشی آن عالم به خاطر این بود که زمان آن کوتاه بود و چون زمان دنیا بلندتر از زمان عالم ذر است در قیامت فراموش نمی شود.
این پاسخ پذیرفته نیست زیرا اگر چه زمان دنیا بلندتر از زمان عالم ذر است اما برخی از اعمالی را که انسان ها در قیامت از آن یاد می کنند در مدت بسیار کوتاهی انجام گرفته است ودر همه عمر آنها استمرار نداشته است.
اما پاسخ ما این است که فراموشی انسان امری عادی است بسیارند کسانی که چند سال در زمان طفولیت در شهری زندگی می کنند و سپس از آنجا مهاجرت کرده و پس از گذشت دو دهه از محل قبلی خود چیزی به یاد ندارند هر چند به آنها گفته شود تو در آن شهر بودی و اینها علائم و نشانه های سکونت تو در آنجاست. و بسیارند کسان دیگری که با رسیدن به سن پیری گذشته خود را فراموش می کنند و یا برخی سوانح تمام خاطره های انسان را از یاد او می برند و بلکه بسیار اتفاق می افتد که انسان اعمال و سخنان یک سال پیش و بلکه یک ماه گذشته خود را به کلی فراموش می کند و قول انجام کاری را می دهد و روز بعد آن را به فراموشی می سپارد.
پس با توجه به اینکه فراموشی از خصایص انسان است، از یاد بردن ماجرای عالم ذر امری عادی است و امتناعی ندارد. بله می شود کسی استبعاد کند که بعید است چنین ماجرایی فراموش شود اما صرف استبعاد دلیل نخواهد بود و بسیاری از امور که خیلی بعید به نظر می رسند تحقق می یابند.
البته همان گونه که بیان شد و روایات آن در مواضع مختلف این کتاب آمده است این اراده خداوند بود که ماجرای عالم ذر را از یاد انسان ببرد و در این صورت طرح اشکال فراموشی منتفی خواهد بود و ما علاوه بر طرح این بحث در اینجا در فصل ویژگی های عالم ذر و هم چنین فلسفه و فواید عالم ذر مباحثی را درباره فراموشی مطرح کرده ایم.
یکی از محققان معاصر در دروس تفسیری خود ذیل آیه (172)سوره اعراف این گونه اشکال را مطرح کرده است:
یک موطنی هست که همه در آن قبول کردند و «قالوا بلی» گفتند پس موطن استدلال و وحی و نبوت نیست (زیرا در موطن عقل همه عقلا ربوبیت را نپذیرفتند و در موطن وحی نیز همه از انبیاء قبول نکردند) یک جای دیگر است و این جای دیگر قبل از این عالم نیست زیرا اگر قبل از این عالم بود اشکالات سیدنا الاستاد و دیگران وارد است که اگر قبل از این عالم بود، وقتی این ارواح از آن بدن ها جدا شدند و ذرات ریز به صلب بازگشتند پیمان یادشان رفته و وقتی میثاق یادشان رفته احتجاج تمام نیست. اگر گفته شود الان اگر فکر کنند می فهمند هر چند آن اشهاد و آن تکلیم و آن اخذ میثاق مقدمه بود و یادشان رفته، این سوال مطرح است که اگر آنها در احتجاج دخالت داشت، که الان یادشان نیست و اگر دخالتی نداشت و مقدمه احتجاج بود اخذ میثاق لغو خواهد بود برای اینکه اگر معرفت به برهان عقلی کافی است همین جا کافی است پس آن موطن در عالم قبل نیست.
از آنچه نقل گردید چهار نکته به دست می آید که به صورت مستقل مطرح و پاسخ آنها را جداگانه ارائه می کنیم.
1-عالم میثاق موطن استدلال ووحی و نبوت نیست.
2-با بازگشت آن ذرات به صلب آدم آن پیمان را فراموش کردند و دیگر آن پیمان برای احتجاج خداوند بر انسان در روز قیامت کافی نیست.
3-اگر آن به شهادت گرفتن و سخن گفتن و پیمان گرفتن در احتجاج خداوند دخالت داشت که الان یادشان نیست (و در نتیجه احتجاج تمام نیست)و اگر آن ها در احتجاج خداوند بر انسان در قیامت، دخالت نداشت و مقدمه آن بود گرفتن پیمان لغو بود زیرا معرفت به ربوبیت بدون عالم ذر به وسیله عقل انسان در دنیا حاصل می شود و کافی است.
4-موطن میثاق در عالم قبل نیست.
و پاسخ این اشکالات این است که:
1-اگر چه عالم میثاق، عالم جداگانه خاص خود است اما نه در برابر استدلال و وحی و نبوت، زیرا وحی و نبوت عالم و موطن نیستند وحی حقیقتی است که در برخی عوالم تجلی کرده است و اطلاق عالم اصطلاحی بر وحی و نبوت که در بیانات محقق مذکور بسیار تکرار شده است صحیح نخواهد بود. عقل انسان که با آن استدلال می کند عالم و موطن اصطلاحی نیست بلکه قوه ای است که انسان با آن می اندیشد و صلاح و فساد خود را تشخیص می دهد و همین قوه در عالم میثاق مورد استفاده قرار گرفت.
2-اگر پیمان انسان در عالم ذر، مورد فراموشی قرار گیرد برای احتجاج کافی نیست اما اگر توسط وحی و نبوت به او اعلام گردد که چنین پیمانی سپرده است برای احتجاج کافی است و خداوند سپردن این پیمان انسان را به او اعلام کرده چنان که در سوره اعراف به آن اشاره شده است. -بدون شک به شهادت گرفتن و سخن گفتن و پیمان گرفتن در احتجاج دخالت دارد و فراموشی آنها هم با اعلام خداوند منتفی گشته و حجت تمام است.
4-کلمه «اذ» که در صدر آیه ذکر شده است برای زمان ماضی به کار می رود و در نتیجه عالم ذر در گذشته واقع شده است. حل اشکال فراموشی به این نیست که آیه بر خلاف مفاد آن معنا شود بلکه راه حل دیگری دارد که بحث آن گذشت و وقوع عالم ذر در گذشته از بدیهیات است چه آنکه محقق مذکور در موارد فراوانی از سخنان خود به آن تصریح کرده و تنها در این موضع است که برخلاف آنها نظر داده و توضیح بیشتر بحث در فصل «عالم ذر از نگاه وحی» مطرح شده است.
16-عالم ذر مستلزم قطع تعلق نفس از جسم است که امکان ندارد.
برخی عالم ذر را از این زاویه مورد اشکال قرار داده اند که حقیقت نفس به گونه ای است که نمی تواند بدون تعلق به بدن موجود باشد در حالی که نفس بعد از مردن انسان ها در عالم ذر تا زمان موجودیت او در این مقطع دنیا بدون تعلق لحاظ شده است.
و پاسخ آن این است که همان گونه که نفس آدمی بعد از مرگ بدن او در مقطع کنونی دنیا، باقی خواهد ماند تا دوباره به آن تعلق گیرد در عالم ذر هم چنین خواهد بود و هر توجیهی که برای بقای نفس در این مقطع داریم برای آن مقطع هم داشته باشیم.
روح انسان یک موجود مجرد است و در موجودیت خود از استقلال برخوردار می باشد چه این که در عالم ارواح بدون آن که تعلق به جسمی داشته باشد وجود داشت تا آن که در عالم ذر به جسم معین خود تعلق گرفت و پس از آن حیات تعلق خود را مثل گذشته ادامه می دهد تا بار دیگر در یکی از مقاطع زمانی دنیا به جسم دنیوی خود تعلق گیرد و پس از مرگ بدن به تجرد از جسم دنیوی خود باز گردد. بنابراین بدن انسان نیازمند جسم و تعلق به آن نیست بلکه نسبت او به جسم نسبت راکب و مرکب است و هیچگاه کسی که بر مرکب سوار است در موجودیت و استمرار حیات خود نیازمند تعلق به مرکب خود نیست. این مرکب است که باید با تدبیر راکب خود حرکت کند. بله زمانی که جسم در اختیار روح قرار دارد این امکان را برای او فراهم می آورد که اعمالی را به وسیله آن انجام دهد و اگر این ابزار در اختیار او نباشد قادر نیست اعمالی را که انجام آنها نیازمند جسم است انجام دهد.
از آنچه بیان شد معلوم گردید روح نیازمند تعلق به جسم نیست و عدم تعلق آن از زمان عالم ذر تا تولد جسم مورد تعلق او اشکالی ندارد.
بله آن چیزی که بدون تعلق به جسم نمی تواند دوام داشته باشد جان است که به آن نفس نباتی یا حیوانی می گوییم و عامل حیات گیاهان و حیوانات می باشد و چون از بدن هر موجود زنده ای از جمله انسان جدا گردد بدن، زنده بودن خود را از دست داده و آن جان نیز از بین خواهد رفت و به هنگام لزوم، خداوند دوباره به بدن جان تازه ای خواهد داد اما این نکته از موضوع بحث، خارج است و بعید نیست که اشکال این بحث از خلط نفس ناطقه که همان روح الهی آدمی است با نفس حیوانی نشأت گرفته باشد.
17-چرا اکثر انسان ها بر پذیرش حق پیمان نبستند؟
عدم گرایش به حق خاص عالم ذر نبوده و در مقطع کنونی دنیا هم وجود دارد و هم به همان دلایلی که انسان ها در این مقطع بر پذیرش حق پیمان نمی بندند و از اهل توحید، نبوت و ولایت نمی گردند در آن عالم نیز نگردیدند.
اما چرا در این مقطع حق پذیری ندارند عوامل متعددی وجود دارد که عدم اندیشه، تعصب های کورکورانه، وسوسه های نفسانی و شیطانی، غفلت، لجاجت، تقلید از پدران مشرک، جهالت، عناد و عدم دست یابی به تعلیمات انبیاء از جمله آنهاست.
اگر چه همه این عوامل در عالم ذر وجود نداشت اما بخشی از آنها نظیر: عدم اندیشه، سرکشی، لجاجت، عناد و غلبه هوای نفس بر عقل وجود داشت که می توانست به گمراهی آنها بیانجامد.
اگر گفته شود یکی از زمینه های عدم پذیرش حق از سوی انسان در این مقطع دنیا، تعصب بر انتخاب گذشته و زمینه سوئی است که در عالم ذر برای خود به وجود آورد، حال آیا عدم پذیرش آنها در عالم ذر نیز از سابقه سوء قبلی برخوردار نبوده است؟
در پاسخ این سوال باید گفت: انحراف انسان در عالم ذر می تواند به عواملی که ذکر گردید مربوط شود و ریشه ای هم در گذشته پیش از آن عالم نداشته باشد؛ اگر چه عالم ارواح که آن هم عاملی بود که ارواح انسان ها مورد آزمایش قرار گرفت و به گرایش های ارزشی و غیرارزشی خود دست یافتند می تواند برای گرایش های عالم ذر ایجاد زمینه کند. با توضیحی که داده شد این سوال نیز مطرح می شود که آیا قبل از عالم ارواح، زمینه سازی هایی برای گرایش های انسان صورت نگرفته بود؟
و پاسخ آن این است که چون آفرینش انسان ها با خلق ارواح آنها در عالم ارواح آغاز گردید، پیش زمینه ای وجود نداشت و هر چه بود به انتخاب آنها در همان عالم مربوط می گردید؛ یعنی هر روحی، از قوه عقل و شهوت و غضب برخوردار بود و می توانست با حاکمیت عقل و یا غلبه نفسانیت خود بر عقل، دست به انتخاب زند و به باورهای مثبت یا منفی دست یابد.
همان گونه که از روایات استفاده می شود در عالم ارواح نیز مانند عالم ذر و عالم کنونی، اکثریت از پذیرش حق سرباز زدند اما چرا این گونه بود و جز عده کمی از آنها بقیه به گمراهی کشیده شدند، علت آن شدت گرایش های نفسانی بر گرایش های عقلانی بود زیرا همان گونه که در سوره یوسف آمده است (ان النفس لاماره بالسوء)این آیه از تأکیدهای قابل توجهی برخوردار است زیرا «ان» از حروف تأکید است و جمله، جمله اسمیه است که نوعی تأکید را به همراه دارد و لام تأکید هم که بر سر کلمه «اماره» آمده است و لفظ اماره هم صیغه مبالغه است.
این نفس در عالم ارواح هم با همین ویژگی ها وجود داشت. البته عقل هم وجود داشت و عقل قوه ای است که خوب و بد را از یکدیگر تشخیص داده و امر به خوبی و نهی از بدی می کند و به لسان عربی «قوه العقل آمره بالحسن و ناهیه عن القبح».
تفاوت «ان النفس لاماره بالسوء»و «العقل آمره بالحسن...» در تأکیدهایی است که به همراه صیغه مبالغه درباره نفس وارد شده است و نشان می دهد. بسیار فعال است به گونه ای که اگر کسی در به کارگیری عقل خود مسامحه کند از گرایش به حق باز می ماند و چون اکثر مردم دارای چنین مسامحه ای هستند و به تعبیر قرآن «اکثرهم لا یعقلون»(36)می باشند و «فلایومنون الا قلیلا» (37)می گردند و اکثر آنها گمراه می شوند، این گمراهی در هر یک از سه عالم ارواح، عالم ذر و عالم کنونی مطرح است.
https://rasekhoon.net/article/print/696848/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%B0%D8%B1(4)/
ﻋﻦ ﻋﻤﺎﺭﺓ ﺑﻦ ﺟﻮﻳﻦ ﻗﺎﻝ: ﺩﺧﻠﺖ ﻋﻠﻰ ﺍﺑﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻓﻰ ﺍﻟﻴﻮﻡ ﺍﻟﺜﺎﻣﻦ ﻋﺸﺮ ﻣﻦ ﺫﻯ ﺍﻟﺤﺠﺔ ﻓﻮﺟﺪﺗﻪ ﺻﺎﺋﻤﺎ ﻓﻘﺎﻝ: ﺍﻥ ﻫﺬﺍ ﺍﻟﻴﻮﻡ، ﻳﻮﻡ ﻋﻈﻢ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﺣﺮﻣﺘﻪ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﺍﺫ ﺍﻛﻤﻞ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﻟﻬﻢ ﻓﻴﻪ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭ ﺗﻤﻢ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ ﻭﺟﺪﺩ ﻟﻬﻢ ﻣﺎ ﺍﺧﺬ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻭ ﺍﻟﻌﻬﺪ ﻓﻰ ﺍﻟﺨﻠﻖ ﺍﻟﺎﻭﻝ ﺍﺫ ﺍﻧﺴﺎﻫﻢ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﺫﻟﻚ ﺍﻟﻤﻮﻗﻒ ﻭ ﻭﻓﻘﻬﻢ ﻟﻠﻘﺒﻮﻝ ﻣﻨﻪ ﻭﻟﻢ ﻳﺠﻌﻠﻬﻢ ﻣﻦ ﺍﻫﻞ ﺍﻟﺎﻧﻜﺎﺭ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺣﺠﺪﻭﺍ.
ﻋﻦ ﻋﻠﻰ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﻋﻦ ﺍﻟﺼﺎﺩﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻓﻰ ﺍﻟﺪﻋﺎﺀ ﺑﻌﺪ ﺻﻠﻮﺓ ﺍﻟﻐﺪﻳﺮ... ﻭ ﻣﻨﻨﺖ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺑﺸﻬﺎﺩﺓ ﺍﻟﺎﺧﻠﺎﺹ ﻟﻚ ﺑﻤﻮﺍﻟﺎﺓ ﺍﻭﻟﻴﺎﺋﻚ ﺍﻟﻬﺪﺍﺓ ﺍﻟﻤﻬﺪﻳﻴﻦ ﻣﻦ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﻨﺬﻳﺮ ﺍﻟﻤﻨﺬﺭ ﻭﺍﻟﺴﺮﺍﺝ ﺍﻟﻤﻨﻴﺮ. ﻭ ﺍﻛﻤﻠﺖ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺑﻤﻮﺍﻟﺎﺗﻬﻢ ﻭ ﺍﻟﺒﺮﺍﺋﺔ ﻣﻦ ﻋﺪﻭﻫﻢ ﻭ ﺍﺗﻤﻤﺖ ﻋﻠﻴﻨﺎ ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ ﺍﻟﺘﻰ ﺟﺪﺩﺕ ﻟﻨﺎ ﻋﻬﺪﻙ، ﻭ ﺫﻛﺮﺗﻨﺎ ﻣﻴﺜﺎﻗﻚ ﺍﻟﻤﺄﺧﻮﺫ ﻣﻨﺎ ﻓﻰ ﻣﺒﺪﺀ ﺧﻠﻘﻚ ﺍﻳﺎﻧﺎ، ﻭ ﺟﻌﻠﺘﻨﺎ ﻣﻦ ﺍﻫﻞ ﺍﻟﺎﺟﺎﺑﺔ، ﻭ ﺫﻛﺮﺗﻨﺎ ﺍﻟﻌﻬﺪ ﻭ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻭ ﻟﻢ ﺗﻨﺴﻨﺎ ﺫﻛﺮﻙ، ﻓﺎﻧﻚ ﻗﻠﺖ: «ﻭ ﺍﺫ ﺍﺧﺬ ﺭﺑﻚ ﻣﻦ ﺑﻨﻰ ﺁﺩﻡ ﻣﻦ ﻇﻬﻮﺭﻫﻢ ﺫﺭّﻳﺘﻬﻢ ﻭﺍﺷﻬﺪﻫﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻧﻔﺴﻬﻢ ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ ﻗﺎﻟﻮﺍ ﺑﻠﻰ» ﺷﻬﺪﻧﺎ ﺑﻤﻨّﻚ ﻭ ﻟﻄﻔﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﺍﻧﺖ ﺍﻟﻠﱠﱠﻪ ﻟﺎ ﺍﻟﻪ ﺍﻟﺎ ﺍﻧﺖ ﺭﺑّﻨﺎ، ﻭ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﻙ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﻚ ﻧﺒﻴﻨﺎ ﻭ ﻋﻠﻰ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻭ ﺍﻟﺤﺠﺔ ﺍﻟﻌﻈﻤﻰ ﻭ ﺁﻳﺘﻚ ﺍﻟﻜﺒﺮﻯ ﻭ ﺍﻟﻨﺒﺄ ﺍﻟﻌﻈﻴﻢ ﺍﻟﺬﻯ ﻫﻢ ﻓﻴﻪ ﻣﺨﺘﻠﻔﻮﻥ.
در برخی روایات نسیان به اراده ی خدا بوده
و در برخی روایات فراموشی به انسان برمیگردد.
و سخن از توفیق الهی و یاداوری شده است.
ﻋﻦ ﺯﺭﺍﺭﺓ ﺑﻦ ﺍﻋﻴﻦ ﻗﺎﻝ ﺳﻤﻌﺖ ﺍﺑﺎﺟﻌﻔﺮﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻳﻘﻮﻝ: ﺍﺫﺍ ﻭﻗﻌﺖ ﺍﻟﻨﻄﻘﺔ ﻓﻰ ﺍﻟﺮﺣﻢ ﺍﺳﺘﻘﺮّﺕ ﻓﻴﻬﺎ ﺍﺭﺑﻌﻴﻦ ﻳﻮﻣﺎً ﻭ ﺗﻜﻮﻥ ﻋﻠﻘﺔ ﺍﺭﺑﻌﻴﻦ ﻳﻮﻣﺎ ﻭ ﺗﻜﻮﻥ ﻣﻀﻐﺔ ﺍﺭﺑﻌﻴﻦ ﻳﻮﻣﺎً ﺛﻢ ﻳﺒﻌﺚ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﻠﻜﻴﻦ ﺧﻠﺎﻗﻴﻦ ﻓﻴﻘﺎﻝ ﻟﻬﺎ: ﺍﺧﻠﻘﺎ ﻛﻤﺎﻳﺮﻳﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺫﻛﺮﺍً ﺍﻭ ﺃﻧﺜﻰ، ﺻﻮّﺭﺍﻩ ﻭ ﺍﻛﺘﺒﺎ ﺍﺟﻠﻪ ﻭ ﺭﺯﻗﻪ ﻭ ﻣﻨﻴﺘﻪ، ﻭ ﺷﻘﻴّﺎً ﺍﻭ ﺳﻌﻴﺪﺍً، ﻭ ﺍﻛﺘﺒﺎ ﻟلله ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﺍﻟﺬﻯ ﺍﺧﺬﻩ ﻓﻰ ﺍﻟﺬﺭّ ﺑﻴﻦ ﻋﻴﻨﻴﻪ، ﻓﺎﺫﺍ ﺩﻧﺎ ﺧﺮﻭﺟﻪ ﻣﻦ ﺑﻄﻦ ﺍﻣﻪ ﺑﻌﺚ ﺍﻟلﻪ ﺍﻟﻴﻪ ﻣﻠﻜﺎً ﻳﻘﺎﻝ ﻟﻪ «ﺯﺍﺟﺮ» ﻓﻴﺰﺟﺮﻩ ﻓﻴﻔﺰﻉ ﻓﺰﻋﺎ، ﻓﻴﻨﺴﻰ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻭ ﻳﻘﻊ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﺎﺭﺽ ﻭ ﻳﺒﻜﻰ ﻣﻦ ﺯﺟﺮﺓ ﺍﻟﻤﻠﻚ.
ﻋﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﺳﻨﺎﻥ ﻗﺎﻝ: ﺑﻴﻨﺎ ﻧﺤﻦ ﻓﻰ ﺍﻟﻄﻮﺍﻑ ﺍﺫ ﻣﺮّ ﺭﺟﻞ ﻣﻦ ﺁﻝ ﻋﻤﺮ ﻓﺎﺧﺬ ﺑﻴﺪﻩ ﺭﺟﻞ ﻓﺎﺳﺘﻠﻢ ﺍﻟﺤﺠﺮ ﻓﺎﻧﺘﻬﺮﻩ ﻭﺍﻏﻠﻆ ﻟﻪ، ﻭ ﻗﺎﻝ ﻟﻪ: ﺑﻄﻞ ﺣﺠﻚ ﺍﻥ ﺍﻟﺬﻯ ﺗﺴﺘﻠﻤﻪ ﺣﺠﺮ ﻟﺎﻳﻀﺮّ ﻭ ﻟﺎﻳﻨﻔﻊ. ﻓﻘﻠﺖ ﻟﺎﺑﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺟﻌﻠّﺖ ﻓﺪﺍﻙ ﺍﻣّﺎ ﺳﻤﻌﺖ ﻗﻮﻝ ﺍﻟﻌﻤﺮﻯ ﻟﻬﺬﺍ ﺍﻟﺬﻯ ﺍﺳﺘﻠﻢ ﺍﻟﺤﺠﺮ ﻓﺎﺻﺎﺑﻪ ﻣﺎﺍﺻﺎﺑﻪ؟ ﻓﻘﺎﻝ: ﻭ ﻣﺎﺍﻟﺬﻯ ﻗﺎﻝ؟ ﻗﻠﺖ ﻟﻪ: ﻗﺎﻝ: ﻳﺎ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻄﻞ ﺣﺠﻚ ﺍﻧﻤﺎ ﻫﻮ ﺣﺠﺮ ﻟﺎﻳﻀﺮّ ﻭ ﻟﺎﻳﻨﻒ! ﻓﻘﺎﻝ ﺍﺑﻮﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ: ﻛﺬﺏ، ﺛﻢ ﻛﺬﺏ، ﺛﻢ ﻛﺬﺏ. ﺍﻥ ﻟﻠﺤﺠﺮ ﻟﺴﺎﻧﺎ ﺫﻟﻘﺎ ﻳﻮﻡ ﺍﻟﻘﻴﺎﻣﺔ، ﻳﺸﻬﺪ ﻟﻤﻦ ﻭﺍﻓﺎﻩ ﺑﺎﻟﻮﺍﻓﺎﺓ، ﺛﻢ ﻗﺎﻝ: ﺍﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻟﻤّﺎ ﺧﻠﻖ ﺍﻟﺴﻤﺎﻭﺍﺕ ﻭ ﺍﻟﺎﺭﺽ ﺧﻠﻖ ﺑﺤﺮﻳﻦ: ﺑﺤﺮﺍ ﻋﺬﺑﺎ ﻭ ﺑﺤﺮﺍً ﺍﺟﺎﺟﺎً، ﻓﺨﻠﻖ ﺗﺮﺑﺔ ﺁﺩﻡ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻟﻌﺬﺏ، ﻭ ﺷﻦّ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﺒﺤﺮ ﺍﻟﺎﺟﺎﺝ. ﺛﻢ ﺟﺒﻞ ﺁﺩﻡ ﻓﻌﺮﻙ ﻋﺮﻙ ﺍﻟﺎﺩﻳﻢ ﻓﺘﺮﻛﻪ ﻣﺎﺷﺎﺀﺍﻟﻠﻪ ﻓﻠﻤّﺎ ﺍﺭﺍﺩ ﺍﻥ ﻳﻨﻔﺦ ﻓﻴﻪ ﺍﻟﺮﻭﺡ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺷﺒﺤﺎ ﻓﻘﺒﺾ ﻗﺒﻀﺔ ﻣﻦ ﻛﺘﻔﻪ ﺍﻟﺎﻳﻤﻦ ﻓﺨﺮﺟﻮﺍ ﻛﺎﻟﺬﺭّ ﻓﻘﺎﻝ ﻫﺆﻟﺎﺀ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﺠﻨّﺔ ﻭ ﻗﺒﺾ ﻗﺒﻀﺔ ﻣﻦ ﻛﺘﻔﻪ ﺍﻟﺎﻳﺴﺮ ﻭ ﻗﺎﻝ: ﻫﺆﻟﺎﺀ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﻨّﺎﺭ. ﻓﺎﻧﻄﻖ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﻴﻤﻴﻦ ﻭ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﻴﺴﺎﺭ، ﻓﻘﺎﻝ ﺍﻫﻞ ﺍﻟﻴﺴﺎﺭ: ﻳﺎﺭﺏّ ﻟﻢ ﺧﻠﻘﺖ ﻟﻨﺎ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﻭ ﻟﻢ ﺗﺒﻴّﻦ ﻟﻨﺎ ﻭ ﻟﻢ ﺗﺒﻌﺚ ﺍﻟﻴﻨﺎ ﺭﺳﻮﻟﺎ؟ ﻓﻘﺎﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﻟﻬﻢ: ﺫﻟﻚ ﻟﻌﻠﻤﻰ ﺑﻤﺎ ﺍﻧﺘﻢ ﺻﺎﺋﺮﻭﻥ ﺍﻟﻴﻪ، ﻭ ﺍﻧّﻰ ﺳﺄﺑﺘﻠﻴﻜﻢ، ﻓﺎﻣﺮ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﻓﺎﺳﻌﺮﺕ، ﺛﻢ ﻗﺎﻝ ﻟﻬﻢ: ﺗﻘﺤّﻤﻮﺍ ﺟﻤﻴﻌﺎ ﻓﻰ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﻓﺎﻧّﻰ ﺍﺟﻌﻠﻬﺎ ﻋﻠﻴﻜﻢ ﺑﺮﺩﺍ ﻭ ﺳﻠﺎﻣﺎ، ﻓﻘﺎﻟﻮﺍ: ﻳﺎﺭﺏّ ﺍﻧّﻤﺎ ﺳﺄﻟﻨﺎﻙ ﻟﺎﻯّ ﺷﻰ ﺀ ﺟﻌﻠﺘﻬﺎ ﻟﻨﺎ ﻫﺮﺑﺎً ﻣﻨﻬﺎ ﻭ ﻟﻮ ﺍﻣﺮﺕ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﻴﻤﻴﻦ ﻣﺎﺩﺧﻠﻮﺍ، ﻓﺎﻣﺮﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺍﻟﻨّﺎﺭ ﻓﺎﺳﻌﺮﺕ ﺛﻢ ﻗﺎﻝ ﻟﺎﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﻴﻤﻴﻦ: ﺗﻘﺤّﻤﻮﺍ ﺟﻤﻴﻌﺎً ﻓﻰ ﺍﻟﻨﺎﺭ، ﻓﺘﻘﺤّﻤﻮﺍ ﺟﻤﻴﻌﺎً ﻓﻜﺎﻧﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺮﺩﺍً ﻭ ﺳﻠﺎﻣﺎ ﻓﻘﺎﻝ ﻟﻬﻢ: ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ؟ ﻗﺎﻝ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﻴﻤﻴﻦ ﺑﻠﻰ ﻃﻮﻋﺎ ﻭ ﻗﺎﻝ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻟﺸﻤﺎﻝ: ﺑﻠﻰ ﻛﺮﻫﺎ. ﻓﺄﺧﺬ ﻣﻨﻬﻢ ﺟﻤﻴﻌﺎ ﻣﻴﺜﺎﻗﻬﻢ، ﻭﺍﺷﻬﺪﻫﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻧﻔﺴﻬﻢ. ﻗﺎﻝ: ﻭ ﻛﺎﻥ ﺍﻟﺤﺠﺮ ﻓﻰ ﺍﻟﺠﻨّﺔ ﻓﺎﺧﺮﺟﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﻓﺎﻟﺘﻘﻢ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻣﻦ ﺍﻟﺨﻠﻖ ﻛﻠﻬﻢ. ﻓﺬﻟﻚ ﻗﻮﻟﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ: ﻭ ﻟﻪ ﺍﺳﻠﻢ ﻣﻦ ﻓﻰ ﺍﻟﺴﻤﻮﺍﺕ ﻭ ﺍﻟﺎﺭﺽ ﻃﻮﻋﺎ ﻭ ﻛﺮﻫﺎ ﻭ ﺍﻟﻴﻪ ﺗﺮﺟﻌﻮﻥ» ﻓﻠﻤّﺎ ﺍﺳﻜﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺁﺩﻡ ﺍﻟﺠﻨّﺔ ﻭ ﻋﺼﻰ ﺍﻫﺒﻂ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺍﻟﺤﺠﺮ ﻭ ﺟﻌﻠﻪ ﻓﻰ ﺭﻛﻦ ﺑﻴﺘﻪ ﻭﺍﻫﺒﻂ ﺁﺩﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺼﻔﺎ ﻓﻤﻜﺚ ﻣﺎﺷﺎﺀﺍﻟﻠﻪ ﺛﻢ ﺭﺁﻩ ﻓﻰ ﺍﻟﺒﻴﺖ ﻓﻌﺮﻓﻪ ﻭ ﻋﺮﻑ ﻣﻴﺜﺎﻗﻪ ﻭ ﺫﻛﺮﻩ ﻓﺠﺎﺀ ﺍﻟﻴﻪ ﻣﺴﺮﻋﺎ ﻓﺎﻛﺐّ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺑﻜﻰ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﺭﺑﻌﻴﻦ ﺻﺒﺎﺣﺎ ﺗﺎﺋﺒﺎً ﻣﻦ ﺧﻄﻴﺌﺘﻪ ﻭ ﻧﺎﺩﻣﺎ ﻋﻠﻰ ﻧﻘﻀﻪ ﻣﻴﺜﺎﻗﻪ، ﻗﺎﻝ: ﻓﻤﻦ ﺍﺟﻞ ﺫﻟﻚ ﺃﻣﺮﺗﻢ ﺍﻥ ﺗﻘﻮﻟﻮﺍ ﺍﺫ ﺍﺳﺘﻠﻤﺘﻢ ﺍﻟﺤﺠﺮ: ﺃﻣﺎﻧﺘﻰ ﺍﺩّﻳﺘﻬﺎ ﻭ ﻣﻴﺜﺎﻗﻰ ﺗﻌﺎﻫﺪﺗﻪ ﻟﺘﺸﻬﺪﻟﻰ ﺑﺎﻟﻤﻮﺍﻓﺎﺓ ﻳﻮﻡ ﺍﻟﻘﻴﺎﻣﺔ.
ﻋﻦ ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻜﺎﻥ ﻋﻦ ﺍﺑﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻓﻰ ﻗﻮﻟﻪ «ﻭ ﺍﺫ ﺍﺧﺬ ﺭﺑﻚ ﻣﻦ ﺑﻨﻰ ﺁﺩﻡ ﻣﻦ ﻇﻬﻮﺭﻫﻢ ﺫﺭّﻳﺘﻬﻢ ﻭ ﺍﺷﻬﺪﻫﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻧﻔﺴﻬﻢ ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ ﻗﺎﻟﻮﺍ ﺑﻠﻰ» ﻗﻠﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺔ ﻛﺎﻥ ﻫﺬﺍ؟ ﻗﺎﻝ: ﻧﻌﻢ ﻓﺜﺒﺘﺖ ﺍﻟﻤﻌﺮﻓﺔ ﻭ ﻧﺴﻮﺍ ﺍﻟﻤﻮﻗﻒ ﻭﺳﻴﺬﻛﺮﻭﻧﻪ ﻭ ﻟﻮﻟﺎ ﺫﻟﻚ ﻟﻢ ﻳﺪﺭ ﺍﺣﺪ ﻣﻦ ﺧﺎﻟﻘﻪ ﻭ ﺭﺍﺯﻗﻪ ﻓﻤﻨﻬﻢ ﻣﻦ ﺍﻗﺮّ ﺑﻠﺴﺎﻧﻪ ﻓﻰ ﺍﻟﺬﺭّ ﻭ ﻟﻢ ﻳﺆﻣﻦ ﺑﻘﻠﺒﻪ ﻓﻘﺎﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ «ﻓﻤﺎ ﻛﺎﻧﻮﺍ ﻟﻴﺆﻣﻨﻮﺍ ﺑﻤﺎ ﻛﺬّﺑﻮﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻞ.
جالب است که در این روایت برخی اقرار به زبان داشته اند اما با قلب ایمان نیاورده اند.
لذا سوال میشود که ایا اقرار زوری بوده است؟ چنانکه در داستان بلند شدن کوه طور بر بالای سر بنی اسرائیل چنین اجباری برداشت میشود ؟
و اگر حقیقت را شناخته اند و قلب ایمان نیاورده است به این معناست که قلب دو فعل دارد شناخت و ایمان
لذا قلب میتواند بشناسد اما ایمان نیاورد
یا شناخت انها با قلب نبوده است؟
ﻋﻦ ﺣﺒﻴﺐ ﻋﻤﻦ ﺭﻭﺍﻩ ﻋﻦ ﺍﺑﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺍﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ ﺍﺧﺬ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩ ﻣﻴﺜﺎﻗﻬﻢ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻇﻠّﺔ ﻗﺒﻞ ﺍﻟﻤﻴﻠﺎﺩ، ﻭ ﻫﻮ ﻗﻮﻟﻪ ﻋﺰّ ﻭ ﺟﻞّ: «ﻭ ﺍﺫ ﺍﺧﺬ ﺭﺑﻚ ﻣﻦ ﺑﻨﻰ ﺁﺩﻡ ﻣﻦ ﻇﻬﻮﺭﻫﻢ ﺫﺭّﻳﺘﻬﻢ ﻭ ﺍﺷﻬﺪﻫﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻧﻔﺴﻬﻢ ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ ﻗﺎﻟﻮﺍ ﺑﻠﻰ» ﻓﻤﻦ ﺍﻗﺮّ ﻟﻪ ﻳﻮﻣﺌﺬٍ ﺟﺎﺀﺕ ﺍﻟﻔﺘﻪ ﻫﻬﻨﺎ ﻭ ﻣﻦ ﺍﻧﻜﺮﻩ ﻳﻮﻣﺌﺬٍ ﺟﺎﺀ ﺧﻠﺎﻓﻪ ﻫﻬﻨﺎ.
ﻗﺎﻝ ﺍﺑﻮﺑﺼﻴﺮ: ﻗﻠﺖ ﻟﺎﺑﻰ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ: ﺍﺧﺒﺮﻧﻰ ﻋﻦ ﺍﻟﺬﺭّ ﻭ ﺣﻴﺚ «ﺍﺷﻬﺪﻫﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻧﻔﺴﻬﻢ ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ ﻗﺎﻟﻮﺍ ﺑﻠﻰ» ﻭ ﺍﺳﺮّ ﺑﻌﻀﻬﻢ ﺧﻠﺎﻑ ﻣﺎ ﺍﻇﻬﺮ، ﻗﻠﺖ: ﻛﻴﻒ ﻋﻠﻤﻮﺍ ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺣﻴﺚ ﻗﻴﻞ ﻟﻬﻢ: ﺃﻟﺴﺖ ﺑﺮﺑﻜﻢ؟ ﻗﺎﻝ: ﺍﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﺟﻌﻞ ﻓﻴﻬﻢ ﻣﺎ ﺍﺫﺍ ﺳﺄﻟﻬﻢ ﺍﺟﺎﺑﻮﻩ.
ﻋﻦ ﺯﺭﺍﻩ ﻗﺎﻝ: ﻗﻠﺖ ﻟﺎﺑﻰ ﺟﻌﻔﺮﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺍﺭﺃﻳﺖ ﺣﻴﻦ ﺍﺧﺬ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﻴﺜﺎﻕ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺬﺭّ ﻓﻰ ﺻﻠﺐ ﺁﺩﻡ ﻓﻌﺮﺿﻬﻢ ﻋﻠﻰ ﻧﻔﺴﻪ ﻛﺎﻧﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺔ ﻣﻨﻬﻢ ﻟﻪ؟ ﻗﺎﻝ: ﻧﻌﻢ ﻳﺎ ﺯﺭﺍﺭﺓ ﻭ ﻫﻢ ﺫﺭّ ﺑﻴﻦ ﻳﺪﻳﻪ ﻭ ﺍﺧﺬ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺬﻟﻚ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﺑﺎﻟﺮﺑﻮﺑﻴﻪ ﻟﻪ ﻭ ﻟﻤﺤﻤﺪﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﺑﺎﻟﻨﺒﻮﺓ ﺛﻢ ﻛﻔّﻞ ﻟﻬﻢ ﺑﺎﻟﺎﺭﺯﺍﻕ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻫﻢ ﺭﺅﻳﺘﻪ ﻭ ﺍﺛﺒﺖ ﻓﻰ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﻣﻌﺮﻓﺘﻪ، ﻓﻠﺎﺑﺪ ﻣﻦ ﺍﻥ ﻳﺨﺮﺝ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ ﻛﻞ ﻣﻦ ﺍﺧﺬ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ، ﻓﻤﻦ ﺟﺤﺪ ﻣﺎ ﺃُﺧﺬ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻟﻤﺤﻤﺪﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﻟﻢ ﻳﻨﻔﻌﻪ ﺍﻗﺮﺍﺭﻩ ﻟﺮﺑﻪ ﺑﺎﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻭ ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﺠﺤﺪ ﻣﻴﺜﺎﻕ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻔﻌﻪ ﺍﻟﻤﻴﺜﺎﻕ ﻟﺮﺑّﻪ.
در یک روایت گفته شده
ان الله جعل فیهم
یا مثلا گفته شده اگر ان نبود
کسی خالق و رازق را نمیشناخت
گویی کسی واقعا نمیشناسد بلکه داده های از پیش تعیین شده ای وجود دارد و لزوما نوعی شناخت نیست.
در برخی روایات سخن از شناخت خدا و رویت قلبی اوست گویی واقعا شناخته اند نه اینکه صرفا اطلاعات پیش فرضی در انسان گذاشته باشند.
لقاء الله امکان دارد؟
یا لقا الله دیدار مظاهر و جلوه های خداست؟
ایا همه به لقا الله دست خواهند یافت؟
تقابل عقل و دین ؟
و اصل علیت و سنخیت؟
در داستان اتش و عالم ذر
از هر دو گروه خواسته میشود وارد اتش شوند.
اصحاب الیمین وارد میشوند
اما
اصحاب الشمال سر باز میزنند.
جالب اینجاست که هیچ کس در خدایی خدا تردید یا سوالی نمیکند
و جالب است که با خدا حرف میزنند و سخن او را میفهمند.
اما چرا اصحاب الشمال وارد اتش نشدند؟
اصحاب الشمال :
چرا خدا ما را امر به وارد شدن به اتش میکند؟ ایا ما را خلق کرده تا بسوزاند و شکنجه کرده و نابود کند؟
چرا انتظار دارد قبول کنیم اتش نمیسوزاند؟ کدام عقل سلیمی خود را به آتش می اندازد؟ اگر اتش نسوزاند یعنی بدیهی ترین بدیهیات که اصل علیت و سنخیت است زیر سوال نمیرود؟
چرا خدا ما را به گونه ای افرید که از اتش بترسیم اما اصحاب الیمین نمیترسند؟ ایا این جز ظلم و جبر است؟
حال بپرسیم
این سوالات به این معناست که اصحاب الشمال ان کسی که با انها سخن گفته و فرمان ورود به اتش داده را خدا نمیدانند؟
و در خدایی او و وجودش تردید دارند؟
در روایتی داریم که شخصی از امام صادق میپرسند چرا قیام نمیکنید؟ با وجود اینکه یاران شما بسیارند ...
و در ادامه امام از خادمش میخواهد که وارد تنور شود ...
و بعد سالم از اتش بیرون می اید.
در داستان ابراهیم و اتش نمرود، ابراهیم وارد اتش میشود و نمیسوزد.
یا نار کونی بردا و سلاما
این فرمان خدا بود به اتش بود در عالم ذر و داستان ابراهیم.
داستان عالم ذر و استدلال اصحاب الشمال
ﺁﻥ ﮔﺎﻩ ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ، ﺁﻣﺎﺩﻩ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺣﻀﻮﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺮ ﺭﻭﻯ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﻰ ﮔﺸﺖ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﻭ ﺁﺏ ﮔﻮﺍﺭﺍ ﻭ ﺗﻠﺦ ﻭ ﺷﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺯﻣﻴﻦ ﻓﺮﻭ ﺭﻳﺨﺖ ﺗﺎ ﻗﺪﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﺎﻙ ﺁﻥ ﮔِﻞ ﺷﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﮔﺬﺷﺖ ﺗﺎ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻥ ﮔﻞ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺧﻮﺩ ﻭﺭﺯﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻧﻴﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮﺩ، ﻧﻴﻤﻰ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻴﻤﻰ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻗﺮﺍﺭﮔﺮﻓﺖ. ﺳﭙﺲ ﻫﻤﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺟﺴﻤﻰ ﺭﻳﺰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﻞﻫﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺷﻌﻮﺭ ﻭ ﺣﻮﺍﺱ ﺑﺸﺮﻯ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪ. ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻴﻤﻪ ﺭﺍﺳﺖ ﮔﻞﻫﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﻭ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﻴﻤﻪ ﭼﭗ ﺧﻠﻖ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻫﻤﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺑﺰﺭﮒ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﺍﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﺩﺍﺭﺍﻯ ﺟﻨﺐ ﻭﺟﻮﺵ ﺑﻮﺩﻧﺪ.
ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻮﺭﺍﻧﻰ ﻭ ﺑﺮﺧﻰ ﺗﺎﺭﻳﻚ ﻭ ﺳﻴﺎﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﺪّﻩ ﺍﻯ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺍﻣّﺎ ﺍﻧﺒﻴﺎﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺍﺯ ﻧﻮﺭﺍﻧﻴﺖ ﺧﺎﺻﻰ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺮﺍﻍ ﻣﻰ ﺩﺭﺧﺸﻴﺪﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﺪﺍﻳﻰ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﻄﺎﺏ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩ ﻭ ﭘﺮﺳﻴﺪ: «ﺃَﻟﺴﺖُ ﺑِﺮَﺑِّﻜُﻢ؟ » (ﺁﻳﺎ ﻣﻦ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ؟ ) ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩﻧﺪ: ﺁﺭﻯ. ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﺑﺰﺭﮒ، ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺇِﻧِّﻲ ﺃَﻧَﺎ ﺍﻟﻠﻪُ ﻟﺎ ﺇِﻟﻪَ ﺇِﻟﺎﱠ ﺃَﻧَﺎ ﻭَ ﺃَﻧَﺎ ﺍﻟﺮﱠﺣْﻤﻦُ. ﻣﻦ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪﻡ ﻭ ﺧﺪﺍﻳﻰ ﺟﺰ ﻣﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻦ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻢ. ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﻬﻰ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﻫﺮ ﺣﺠﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺳﻴﺪ، ﺑﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻭ ﺭﺑﻮﺑﻴﺘﺶ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﻃﺎﻋﺘﻰ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺎ، ﻫﻢ ﺯﻣﺎﻥ ﻧﺒﻮﺩ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺧﻰ ﺑﺮ ﺑﻌﻀﻰ ﺳﺒﻘﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ «ﺑﻠﻰ ﺯﺑﺎﻥ ﮔﺸﻮﺩﻧﺪ؛ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﻭ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻭ ﺍﺋﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻛﺮﺩﻧﺪ: «ﺍﻧﺖ ﺭﺑّﻨﺎ» (ﺗﻮ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻰ) ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻋﻠﻮﻡ ﻭ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ: «ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺣﺎﻣﻠﺎﻥ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺩﻳﻦ ﻣﻦ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﻠﻘﻢ ﻣﻰ ﺑﺎﺷﻨﺪ». ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺩﻫﻲ! ﻓﺮﺷﺘﻪﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ: «ﻣﺎ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﺑﻪ ﺭﺑﻮﺑﻴّﺖ ﺧﺪﺍ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﻮﺩﻳﻢ، ﻳﺎ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ ﭘﺪﺭﺍﻧﻤﺎﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺷﺮﻙ ﻭﺭﺯﻳﺪﻧﺪ ﻭ ﻣﺎ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻳﻢ (ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎﺭ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﺮﻭﻯ ﻛﺮﺩﻳﻢ) ﻭ ﺁﻳﺎ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻫﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻣﺠﺎﺯﺍﺕ ﻣﻰ ﻛﻨﻰ؟ » ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﻯ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻭ ﻧﺒﻮّﺕ ﺍﻧﺒﻴﺎﺀ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﺤﻤّﺪ ﺑﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﻛﻪ ﺍﻣﻴﺮﺍﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﭘﻴﺸﻰ ﮔﺮﻓﺖ، ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮ ﻭﻟﺎﻳﺖ ﺍﻭ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﺋﻤﻪ ﺭﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﻛﺜﺮ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺁﺩﻡ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺳﺮﻛﺸﻰ ﻭ ﺗﻜﺒﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﺩ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺟﺰ ﻋﺪﻩ ﻗﻠﻴﻠﻰ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ. ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﻴﺮﻯ ﺑﺮ ﻧﺒﻮّﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﺍﻭﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎﻯ ﺍﻟﻬﻰ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺫﺭّ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻧﺒﻴﺎﺀﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﻭ ﻣﺤﻤّﺪ ﺭﺳﻮﻝ ﻣﻦ ﻭ ﻋﻠﻰ ﺍﻣﻴﺮﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎﻥ ﺍﻭ، ﻭﺍﻟﻴﺎﻥ ﻭ ﺧﺰﺍﻧﻪ ﺩﺍﺭﺍﻥ ﻋﻠﻢ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﻬﺪﻯ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻭ ﺩﻳﻨﻢ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻯ ﻭ ﺩﻭﻟﺘﻢ ﺭﺍ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺷﻤﻨﺎﻧﻢ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻡ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺍﻭ، ﺑﺎ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﻭ ﺍﻛﺮﺍﻩ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻣﻰ ﺷﻮﻡ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ! ﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻣﻰ ﺩﻫﻴﻢ.
ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎﺀ ﻧﻴﺰ ﻋﺪّﻩ ﺍﻯ ﻣﻮﻓﻖ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺁﺩﻡ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺒﻮّﺕ ﺍﻭ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺍﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺑﺎ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﻰ ﺩﺷﻮﺍﺭﺗﺮ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻧﻪ ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﻋﺰﻡ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻗﻮﻯ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻟﻮﺍﻟﻌﺰﻣﻰ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺍﻧﺒﻴﺎﺀ ﻳﻌﻨﻰ ﻧﻮﺡ ﻭ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ ﻣﻮﺳﻰ ﻭ ﻋﻴﺴﻰ ﻭ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪ.
ﺑﺎ ﺍﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺍﻣﺘﺤﺎﻧﻰ، ﺁﺯﻣﻮﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺁﻏﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﺪ. ﺧﺪﺍﻯ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺁﺗﺶ ﺑﺰﺭﮔﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻓﺮﻭﺧﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺭﺁﻳﻲد ﺍﻣّﺎ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﻧﻤﻰ ﺷﻮﻳﻢ. ﺧﺪﺍﻯ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﻣﻴﻞ ﻭ ﻃﺎﻋﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﻳﺪ ﻭﮔﺮﻧﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺍﻛﺮﺍﻩ ﻭ ﻧﺎﺧﺮﺳﻨﺪﻯ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻋﺬﺍﺏ ﻣﻰ ﻛﻨﻢ. ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩﻧﺪ: ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺗﻮ ﻣﻰ ﮔﺮﻳﺰﻳﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺍﺣﺘﺠﺎﺝ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻭﺍﺟﺐ ﻛﺮﺩﻯ ﻭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻯ. ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺭﻏﺒﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﺷﻮﻳﻢ، ﺍﻭﻝ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﺭﺍ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺎ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻰ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺫﺭّﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺑﺎ ﻣﻴﻞ ﻭ ﻃﺎﻋﺖ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﺁﺗﺶ ﺷﻮﻳﺪ. ﺁﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﺗﺶ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺮﺩ ﻭ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﻭ ﺷﻤﺎﻝ ﻧﺪﺍ ﺩﺍﺩ: ﺁﻳﺎ ﻣﻦ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ؟ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺁﺭﻯ ﺍﻯ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﻡ! ﻣﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﻣﻄﻴﻊ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﺁﺭﻯ ﺍﻯ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﻡ! ﻣﺎ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﻭ ﻣﺨﻠﻮﻕ ﻧﺎﺧﺸﻨﻮﺩ ﻭ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻴﻢ. ﺍﻣّﺎ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﺍﺟﺎﺑﺖ ﻛﺮﺩ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎﻥ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎﺀ ﺑﺮﺧﻰ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻭ ﻳﻚ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺯﺩﻥ ﻭ ﻋﺪّﻩ ﺍﻯ ﺑﺎ ﻛﻨﺪﻯ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻥ ﺷﺪﻧﺪ. ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺩﺭ ﺁﺗﺶ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ! ﻣﺎ ﺭﺍ ﺁﻓﺮﻳﺪﻯ ﺗﺎ ﺑﺴﻮﺯﺍﻧﻰ ﻭ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ ﺑﺮ ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ (ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻠﺎﻡ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺳﺮﺩ ﻭ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪ). ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺷﻤﺎﻝ ﻛﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺳﺎﻟﻢ ﺩﻳﺪﻧﺪ ﻭ ﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﺁﺗﺶ ﮔﺰﻧﺪﻯ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ! ﻣﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ، ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺒﺨﺶ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﻩ ﺗﺎ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﺗﺶ ﺷﻮﻳﻢ. ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﻳﺪ ﺍﻣّﺎ ﻭﻗﺘﻰ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺁﺗﺶ ﺭﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺷﻌﻠﻪ ﻫﺎﻯ ﺑﺮﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻪ ﺍﺵ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺳﻴﺪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﻭ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ! ﻣﺎ ﻃﺎﻗﺖ ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺳﻪ ﺑﺎﺭ ﺑﺮﺍﻯ ﻭﺭﻭﺩ ﺩﺭ ﺁﺗﺶ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻥ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻯ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﻳﻤﻴﻦ ﺳﻪ ﺑﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺎﺭ ﺍﻃﺎﻋﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻠﺎﻣﺖ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻴﺜﺎﻕ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺫﻥ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺁﺩﻡ ﻳﺎ ﮔﻠﻰ ﻛﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﺎﺯ ﮔﺸﺘﻨﺪ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺁﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﮔﻞ ﺁﻓﺮﻳﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻫﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺞ ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺁﻣﺪ ﺗﺎ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺍﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺫﺭّ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻛﻨﻨﺪ.
بشر با قدرتی که در مقابل خدای ادیان با اون ویژگیها تقریلن صفره، به علم و ابزاری دست. پیدا کرده که حتی نقایص افعال خدا رو هم ترمیم و تکمیل می کنه، اما بعد از انجام کارش با تبختر از بندگان خدا نمی پرسه: آیا من درستتون نکردم؟! آیا از من داناتر دیدی؟! آیا به قدرت من ایمان دارید؟! آیا مثل عکس آواتار من خدا کله ی یه دختربچه 3 ساله رو اندازه یه توپ بسکتبال نکرد و پزشکان معالجش نکردن؟! ووو
اما واقعیت اینه انسانهای بزرگ تکبر و تبختر و غرور درشون نیست. متواضع و مهربان و باگذشت و کریم هستند و منت سر همنوعانشون نمیگذارن در مقابل لطفی که بهشون می کنن، درست بر عکس خدای ادیان!
لقاء الله امکان دارد؟
یا لقا الله دیدار مظاهر و جلوه های خداست؟
ایا همه به لقا الله دست خواهند یافت؟
سلام علیکم
مسلم است لقا پروردگار به معنای دیدار با ابزار محدود مادی نیست.
ایا لقا و دیدار خدا با ابزار غیر مادی مثل روح و قلب امکان دارد ؟
بگوییم معلول نمیتواند به علت خود علم و ادراک پیدا کند و محال است. اما شاید معلول بتواند از معلول به وجود علت پی ببرد.
اما به هر شکل باید اسما و صفاتی برای خدا قائل باشد که از خود خدا حاصل نشده است بلکه از معلول به دست امده است.
بنا به تفسیر علامه ، لقا یعنی لقاء علمی به وجود خدا نه خدا
پس اگر در روایات گفته میشود خدا را به خدا بشناسید باید این موضوع را در فهم ان روایت در نظر بگیریم.
ایا میتوان گفت لقا علمی خدا از نوع علم حضوری است؟
اگر لقا علمی حضوری نباشد پس علم ما حصولی است.
پس اگر بگویند خداشناسی فطری است
ان را باید علمی حصولی دانست
مثل یک داده ی پیش فرض ذهنی یا تربیتی یا ...