معرفی شعرای حسینی به همراه اشعارشان (به مناسبت شعبان)

[=Iransans]نور الدّین حمزة بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی، نسب وی به احمد بن محمّد زمجی هاشمی مروزی می‌رسد. او از پیشوایان متصوفه شیعی مذهب و از دانشمندان و ادیبان و شاعران بنام قرن نهم هجری است. وجه تسمیه‌ی وی بنا به قول خود او به جهت تولد او در ماه آذر به نام «آذری» است.
[=Iransans]نخست مدح شاهرخ شاه را می‌کرد، ولی پس از چندی به درک محضر شیخ محی الدّین طوسی غزالی نایل شد و از او اخذ طریقت و حدیث کرد و تغییر حالی یافت و در سلک درویشی درآمد و همراه او سفری به حج رفت و کتاب سعی الصفا را در حرم نوشت پس از درگذشت شیخ در حلب، دست ارادت به شاه نعمت اللّه ولی داد و پس از سفر مجدّد حج به هندوستان رفت و از دهلی به دکن و به درگاه احمد شاه بهمنی که از دوستداران صوفیه بود، درآمد و به دستور او سرودن منظومه‌ی «بهمن نامه» را آغاز کرد و از او صله یافت. وی پس از سفر هند سی سال در اسفراین به فراغ خاطر زندگی کرد و به تدریج هرچه از بهمن‌نامه به نظم می‌آورد به دار الملک دکن می‌فرستاد.
[=Iransans]آذری به سال ۸۶۶ هجری در اسفراین درگذشت. وی مداح اهل بیت (ع) است و قصاید بسیار در منقبت امیر المؤمنین علی (ع) و فرزندان گرامی وی (ع) دارد. ترکیب‌بندی نیز در رثای حسین بن علی (ع) سروده است که بسیار پرسوز است.
[=Iransans]آثار وی عبارتند از: «سعی الصفا» در مناسک حج، «طغرای همایون»، «جواهر الاسرار» مشتمل بر اسرار حروف مقطّعه‌ی قرآنی، «بهمن‌نامه» که منظومه‌ای است در شرح پادشاهی شهریاران بهمنی دکن، «غرائب الدنیا و عجایب الاعلا» در مطالب فلسفی، «دیوان اشعار» که مشتمل بر قصاید و غزلیات و ترکیب‌بند و ترجیع‌بند و قطعات و رباعیات. بسیاری از قصاید وی در مدح اهل بیت (ع) است.
[=Iransans]
قصیده: در مدح اهل بیت
[=Iransans]

[TD="class: b, align: center"]چنانکه هست فلک را دوازده تمثال‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]بر آسمان ولایت دوازده برج‌اند[/TD]
[TD="class: b, align: center"]قضا چو آینه‌ی روح احمدی می‌ریخت‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]مثل دوازده ماه و دوازده کوکب‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]ستارگان سپهر ولایت شرف‌اند[/TD]
[TD="class: b, align: center"]سپهر فضل و شرف هر یکی به استغنا[/TD]
[TD="class: b, align: center"]مصدر آن ولایت که جبرئیل امین‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]شهان بی‌سپه و خسروان بی‌شمشیر[/TD]
[TD="class: b, align: center"]مجاوران صوامع نشین عالم قدس‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]فرشتگان زمین‌اند زانکه نگذشتست‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]هر آنچه حکم کنند از اوامر ملکوت‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]نگین دولتشان مهر دفتر ارزاق‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]ز آفتاب نبوت صدور این انجم‌[/TD]
[TD="class: b, align: center"]ازین دوازده برج و دوازده خورشید[/TD]
[TD="class: b, align: center"]علی است آن که به کنه حقیقتش نرسد[/TD]
[TD="class: b, align: center"]کمال و فضل علی را چه حاجت تعریف‌[/TD]

[/TD] [TD="class: b, align: center"]که آفتاب بر آن دوره می‌کند مه و سال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]چو آفتاب نبوت همه در اوج کمال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]بریخت ز آینه‌ی او دوازده تمثال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]به آفتاب نبوت نموده استقبال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]که ایمن‌اند ز نقصان احتراق و وبال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]جهان علم و عمل هر یکی به استقلال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]بود بحرمتشان مفتخر به صف نعال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]ملوک بی‌حشم و اغنیای بی‌اموال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]مقربان سرا پرده‌ی جمال و جلال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]خطا و معصیّت و کفر و ظلمشان به خیال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]ملایک از پی آن می‌روند به استعجال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]مطیع رایتشان میر لشکر آجال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]مثال صورت تفصیل آمد از جمال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]علیست مهر سپهر کمال و مطلع آل

[/TD] [TD="class: b, align: center"]به غیر ذات خداوند ایزد متعال

[/TD] [TD="class: b, align: center"]که هست یوسف ما را جمال او دلال

[=Iransans]

منبع: دانشنامه تخصصی امام حسین (ع)