پای درس«منازل السائرین» خواجه عبدالله انصاری
ارسال شده توسط استاد در دوشنبه, ۱۳۹۴/۱۰/۲۸ - ۱۸:۳۱انجمن:
بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب منازل السائرین از نوشته های خواجه عبدالله انصاری ست.وی ابتدا کتابی به زبان فارسی با نام صد میدان در مقامات سیر و سلوک می نگارد و پس از بیست و هفت سال تجربه ی علمی و عملی،منازل السائرین را تألیف کرده که در عرفان عملی اثری ممتاز و بی نظیر است.
به صورتی که به طور تقریبی محور همه ی تحقیقات پسین در عرفان عملی قرار گرفت و به ویژه چهارچوب اصلی آن،نظم و ترتیب بین مقامات مورد تایید و تأکید عرفای پس از وی واقع شد و به درستی می توان این اثر را آینه ی تمام نمای عرفان عملی اسلامی دانست.(1)
منازل السائرین از بهترین کتابها در زمینه عرفان عملى وسیر وسلوک است و مدتها در حوزه هاى علمیه تدریس مى شده است. حضرت امام خمینى ـ رضوان الله تعالى علیه ـ منازل السائرین را در محضر آیت الله شاه آبادى اعلی الله مقامه الشریف فراگرفت و سالها درس اخلاق خود را در حوزه علمیّه بر پایه آن کتاب ایراد فرمود.(2)
خواجه عبدالله انصارى این کتاب را بر سه شاگردِ خود, ابوالوقت سجزى, عبدالملک کروخى و محمد صیدالانى املا کرده است. در این کتاب پیرامون صد مقام که فراروى سالک الى الله قرار دارد, بحث شده است.
قطب عارفان, حضرت امام صادق ـ صلوات الله علیه ـ طبق روایتى فرموده: (الایمان حالات و درجات و طبقات و منازل)(3) و علامه مجلسى ـ رحمة الله علیه ـ در شرح آن مى گوید: (…اشارة إلى أنّ للایمان مراتب متکثرة و هى حالات الانسان باعتبار قیامها به, و درجات باعتبار ترقیه من بعضها إلى بعض, و طبقات باعتبار تفاوت مراتبها فى نفسها و کون بعضها فوق بعض, و منازل باعتبار أنّ الانسان ینزل فیها و یأوى إلیها).(4)
[حدیث, اشاره به مرتبه هاى فراوان ایمان دارد که چون قائم به انسانند, آنها را (حالاتِ) انسان گویند. و از آنجا که انسان از برخى به برخى دیگر از آنها ترقى مى کند, به (درجات) معروفند و چون این مراتب متفاوتند و بعضى از دیگرى بالاتر, به (طبقات) مشهورند و به آنها منازل نیز گویند, چرا که انسان در آنها منزل مى گزیند.]
بنابراین حضرت امام صادق ـ صلوات الله علیه ـ براى نخستین بار به عارفان آموخت که از منازل و حالات سالک الى الله سخن گویند و آن امام همام خود آن گونه که در مصباح الشریعه آمده, از صد درجه صحبت کرده است. امیدوارم کاربران فرهیخته و محترم اسک دین از این تاپیک و مباحث آن استقبال کرده و برای ایشان مفید باشد.
پی نوشت ها:
1-آشنایی با مجموعه عرفان اسلامی/علی امینی نژاد/ص428
2-سیماى فرزانگان, ص87 و 50.
3-اصول کافى, کتاب الایمان و الکفر, بابُ اَنّ الایمان مبثوث لجوارح البدن کلها, ج2, ص34 و 39.
4-مراة العقول, ج7, ص217.