جمع بندی بررسی سندی دو روایت متعارض ذیل آیه 54 سوره مائده
تب‌های اولیه
با سلام خدمت شما
بنده در تفاسیر اهل سنت به یک روایت با دو سند متفاوت برخورد کرده ام و لذا نمی دانم کدام یک از دو روایت صحیح و قابل اطمینان تر است:
سند روایت اول:
- و قوله تعالى: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ الآية قال فيها الحسن بن أبي الحسن و محمد بن كعب القرظي و الضحاك و قتادة نزلت الآية خطابا للمؤمنين عامة إلى يوم القيامة، و الإشارة بالقوم الذين يأتي اللّه بهم إلى أبي بكر الصديق و أصحابه الذين قاتلوا أهل الردة، و قال هذا القول ابن جريج و غيره.(المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، ج2، ص: 207)
-و عن الحسن و قتادة و الضحاك أنهم أبو بكر و أصحابه رضي اللّه تعالى عنهم الذين قاتلوا أهل الردة(روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ج3، ص: 330)
-فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ- يُحِبُّونَهُ: في موضع النعت. قال الحسن و- قتادة و- غيرهما: نزلت في أبي بكر الصديق و- أصحابه. (الجامع لأحكام القرآن، ج6، ص: 219)
سند روایت دوم:
- فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ:قال علي بن أبي طالب و الحسن و قتادة: هم أبو بكر و أصحابه(الكشف و البيان ،ج4، ص: 78)
فأخبرهم أنه سيأتي بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ. و في المراد بهؤلاء القوم ستة أقوال «1»: أحدها: أبو بكر الصّدّيق و أصحابه الذين قاتلوا أهل الرّدّة، قاله عليّ بن أبي طالب، و الحسن عليهما السلام، و قتادة، و الضّحّاك(و ابن جريج. زاد المسير فى علم التفسير ،ج1 ،ص 560)
سوال اصلی بنده در همین روایت نوع دوم هستش، چون روایت اول در بسیاری از منابع روایی و تفسیر اهل سنت وجود دارد ولی روایت دوم تنها در یکی دو کتاب تفسیری، آنهم با سندی منقطع به چشم می خورد. بنابراین با توجه به روایت دوم که امام علی علیه السلام در آن وجود دارد، آیا این روایت صحیح است؟ چراکه ابن تیمیه همین را دلیل بر این مطلب ذکر می کند که آیه 54 سوره مائده در شان ابوبکر نازل شده.
حال آیا امام علی علیه السلام چنین قولی را فرموده اند، اگر این چنین نیست آیا روایت دوم ساختگی است و با اضافه نمودن امام علی ع در جهت موجه نمودن چهره ابوبکر می باشند؟
سپاس از زحمات بی دریغ شما
سوال:
سند روایت دوم:
- فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ:قال علي بن أبي طالب و الحسن و قتادة: هم أبو بكر و أصحابه(الكشف و البيان ،ج4، ص: 78)
فأخبرهم أنه سيأتي بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ. و في المراد بهؤلاء القوم ستة أقوال «1»: أحدها: أبو بكر الصّدّيق و أصحابه الذين قاتلوا أهل الرّدّة، قاله عليّ بن أبي طالب، و الحسن عليهما السلام، و قتادة، و الضّحّاك(و ابن جريج. زاد المسير فى علم التفسير ،ج1 ،ص 560)
سوال اصلی بنده در همین روایت نوع دوم هستش، چون روایت اول در بسیاری از منابع روایی و تفسیر اهل سنت وجود دارد ولی روایت دوم تنها در یکی دو کتاب تفسیری، آنهم با سندی منقطع به چشم می خورد. بنابراین با توجه به روایت دوم که امام علی (علیه السلام) در آن وجود دارد، آیا این روایت صحیح است؟ چراکه ابن تیمیه همین را دلیل بر این مطلب ذکر می کند که آیه 54 سوره مائده در شان ابوبکر نازل شده.
حال آیا امام علی (علیه السلام) چنین قولی را فرموده اند، اگر این چنین نیست آیا روایت دوم ساختگی است و با اضافه نمودن امام علی ع در جهت موجه نمودن چهره ابوبکر می باشند؟
پاسخ:
باسلام و عرض ادب
حدیث صحیح در اصطلاح اهل سنت دارای پنج شرط می باشد.
1. عدالت راویان؛
2. تمامیت ضبط راویان خبر؛
3. اتصال سند به پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)
4. شاذ نبودن روایت؛
5. عدم عیب مخفی در سند و متن روایت؛[1]
بر این اساس هیچ کدام از این اخبار صحیح نبوده؛ زیرا اساسا این اخبار از اقوال تابعین و اجتهادات آنها بوده و در اصطلاح مقطوع می باشند؛ لذا حتی این اخبار به شکل ارسال نیز نقل نشده اند که در نزد برخی دارای اعتبار باشند.
بقیه ی سوالات جنابعالی در این دو تاپیک مورد بررسی قرار گرفته مراجعه فرمائید:
http://www.askdin.com/showthread.php?t=54683
http://www.askdin.com/showthread.php?t=55685
موفق باشید.
[/HR] [1] . «خبرُ الآحادِ: بنقلِ عدلٍ، تامٍّ الضبطِ، متصلَ السَّنَدِ، غيرَ مُعَلَّل ولا شاذٍّ هو الصحيحُ لِذاته». (نزهة النظر فی توضیح نخبة الفکر، ابن حجرالعسقلانی، ص67، مطبعة سفير بالرياض).