جمع بندی آفات علمی و عملی سیر و سلوک

باعرض سلام و ادب خدمت شما برادر فرهیخته و ارجمند جناب مکیال عزیز

از آنجا که سوال شما مطلبی کلی در مورد آفات است پاسخ آن نیز کلی می باشد چرا که نمی توان یکایک آفات را در این پاسخ مختصر نام برد و راه برون رفت تمامی آنها را با جزئیاتش بیان نمود زیرا این خود چندین جلد کتاب اخلاق را می طلبد.

به طور کلی می توان گفت که آفات سیر و سلوک آدمی به دو قسم آفات ظاهری و آفات باطنی تقسیم می شوند.آفات ظاهری سیر و سلوک همان آفاتی هستند که حواس ظاهری انسان اعم از چشم و گوش و زبان و لمس بدان مبتلا می شوند و آفات باطنی عبارتند از بی طهارتی انسان در قوای باطنی خویش همچون وهم و خیال.

آفات ظاهری و باطنی سیر و سلوک انسان علاوه بر ناامنی اجتماعی، مشکلات متعددی را برای فرد رقم می زنند که برخی از آنها عبارتند از کاهش قوای عقلی، قساوت قلب، زوال نعمتها و نزول بلایا.

به عنوان مثال این آفات منجر به ضعف قوای عقلانی انسان می شوند که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود :از مستی گناه بپرهیز چرا که برای گناه هم جنونی مانند جنون شراب وجود دارد، بلکه جنونش شدید تر است(1)

و یا یکی دیگر از آثار این آفات، زوال نعمتها است که در قرآن کریم می خوانیم:وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ (2)

(و اگر اهل آبادی ها ایمان می آوردند و پارسایی می کردند، حتماً برکاتی از آسمان و زمین بر آنان می گشودیم، اما (آنان حق را) تکذیب کردند، پس به سبب آنچه همواره کسب می کردند، گرفتارشان کردیم.)اگر در مورد آفات خاصی سوالی دارید بفرمایید تا در خدمتتان باشم.

پی نوشت:
1-بحار، ج 74، ص 501.2- سوره اعراف آیه96

باسلام
بنظر حقیر ،
مسیر سیروسلوک و عرفان مسیر بسیار آسانیست ، عرفان آفات ندارد .. همنشینی با خدا آفات ندارد .
یه وقتی شخص از عبادت دنبال چشم برزخیس این مسیر را خودش اشتباه رفته
به عارف اگر تمام دنیا و حتی بهشت را بدهند حاضر نیست با یه ذکر ولو یه لحظه چند صدم ثانیه یاد خدا عوض کند .. این شخص عارفه و به آفات و مکافات گرفتار نمی شود.

در عبادات هر فرد حدی را دلش تحمل دارد و با پافشاری و تلاش این در یادخدا بودن افزایش پیدا می کند حتما به نماز و ذکر نیست یادخدا در تمام امور اینکه رضایت خدارا در نظر بگیرد.. بعد یه مدتی سالک به حدی میرسه می بیند تمام روز را در یاد خدا بوده ولی باز از خودش راضی نیست ... و این رضایت قلبی از خودش تا آخر حاصل نمی شود ولو در نظر دیگران دارد کوه را جابجا می کند.

مورد اول که ممباب گناه است و مستی گناه ولو دروغ باشد که در دل ایجاد نشاط لحظه ای می کند.. مورد دوم هم تکذیب حق ! ربطی به آفات سیر و سلوک ندارد
در نظر حقیر ..خودبرتربینی یا آفاتی اینچنین اگر باشه سالک اگر بفهمد که اصلاح می کند و رفیع درجه پیدا می کنه اگر نفهمد انقدر تکرار می شود انقدر تکرار می شود که یا از عرفان دست بکشد یا اصلاح کند.

عوامل گوناگونی می توانند انسان را به سردی و توقف و بی میلی در وادی خودسازی بکشانند:

مهمترین عوامل توقف انجام گناهان کبیره و صغیره است که لازم است شخص به حضور و مراقبت در صادرات و واردات نفسانی خویش بیشتر اهتمام داشته باشد و گره های معنوی کار خود را بیابد. مثلا حرف زدن با نامحرم باعث قساوت قلب و بی میلی انسان به انجام مستحبات می شود و اگر این حرام تقویت شود منجر به بی میلی انسان در انجام واجب و ترک حرام می شود.

از جمله عوامل توقف، افراط در مسائل معنوی است یعنی گاه انجام زیاد مستحبات و مطالعه زیاد کتب مذهبی و نگنجاندن تفریح و سرگرمی سالم در میان برنامه های روزمره منجر به خستگی و پس زدگی نفس نسبت به مسائل معنوی می شود.

یکی دیگر از عوامل توقف، بسنده کردن به اطلاعات و علومی است که شخص از قبل برای خود جمع کرده و گمان می کند به آگاهی هر آنچه لازم بوده نائل گشته و انگیزه ای برای مطالعه و تقویت بنیه علمی و معنوی خود پیدا نمی کند.

گاه معاشرت و هم نشینی با دوست بی مبالات و عصیان گر و ترک معاشرت با مومنین و موحدین منجر به این حالت توقف می شود

و گاه اشتغالات زیاد مادی و کاری و خستگی های زیاد روزمره موجب این حالت می شود

ایشان فرمودند بی میلی سالک نه انسان معمولی ، مگر اینکه شما بفرمایید کسی که گناه به عمد می کند می تواند سالک هم باشد؟!

آیا سیر وسلوکی که قدم اول آن ترک معاصی و انجام تمامیت واجبات است آیا این سیرو وسلوک آفات دارد؟ چاره کار چیست ؟

نه اینطور نیست من نمی توانم بپذیرم کسی که واجبات را انجام نمی دهد تماما ، و گاهی گناه هم به عمد می کند این سالک نیست ، سالک حرمت داره .. گیرم باشد ولی بحثی که شما آغاز کردید بنده فکر می کنم مراتب بالا را نشانه گرفته بودید کما اینکه از متن چنین مفهومی استنباط میشه..

در هر حال حقیر آفاتی برای سیرو سلوک واقعی و عرفان قائل نیستم هرگز آفات ندارد گفتم اینجا :

سالک حقیقی گفتم اینجا این ویژگی را دارد بنظر حقیر :

این چنین نفسی که تا این حد طاعت و بندگی رسیده این امکان نداره مسیر را اشتباه بره.. مسیر از روز برایش روشن تره ولو استاد هم نداشته باشد مگر این جناب کربلایی کاظم ساروقی استاد داشت نه عرفان داشت ..
بازم اگر نظر استاد بزرگوار بیان شود بر درک مطلب خیلی بهتر خواهد بود.

اینکه شما می فرمایید مزیت سیروسلوکه که سالک رو آگاه می کنه کدام اخلاقش رذیله اس کدام فضیلت اخلاقیست
کما اینکه تا آخر عمرحاصل بشه یانشه این مزیت است

شما تیتر را دقت بفرمایید ما قراره درباره آفات سیروسلوک صحبت کنیم ، آیا سیروسلوک آفاتی دارد؟؟

این دو مورد که برمزایای سیروسلوک صحبت میشه ، بر آفات سیروسلوک دلیلی دارید؟ مثلا اگر حدیثی باشه عالی میشه نه نظر روحانیون که فعلا وارد بحثشان نشویم.

ببینید مثلا در این کتاب آیةالله حاج شیخ علی رضائی خیلی خوب توضیح دادن ولی بنده کتاب را مطالعه نکردم و وقتش را فعلا ندارم ..

سوال
آیا در مسیر سیر و سلوک علمی و عملی نیز آفاتی وجود دارد؟

پاسخ
به طور کلی می توان گفت که آفات سیر و سلوک آدمی به دو قسم آفات ظاهری و آفات باطنی تقسیم می شوند.آفات ظاهری سیر و سلوک همان آفاتی هستند که حواس ظاهری انسان اعم از چشم و گوش و زبان و لمس بدان مبتلا می شوند و آفات باطنی عبارتند از بی طهارتی انسان در قوای باطنی خویش همچون وهم و خیال.

آفات ظاهری و باطنی سیر و سلوک انسان علاوه بر ناامنی اجتماعی، مشکلات متعددی را برای فرد رقم می زنند که برخی از آنها عبارتند از کاهش قوای عقلی، قساوت قلب، زوال نعمتها و نزول بلایا.

به عنوان مثال این آفات منجر به ضعف قوای عقلانی انسان می شوند که از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمود:از مستی گناه بپرهیز چرا که برای گناه هم جنونی مانند جنون شراب وجود دارد، بلکه جنونش شدید تر است(1)

و یا یکی دیگر از آثار این آفات، زوال نعمتها است که در قرآن کریم می خوانیم:وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ (2)

(و اگر اهل آبادی ها ایمان می آوردند و پارسایی می کردند، حتماً برکاتی از آسمان و زمین بر آنان می گشودیم، اما (آنان حق را) تکذیب کردند، پس به سبب آنچه همواره کسب می کردند، گرفتارشان کردیم.)اگر در مورد آفات خاصی سوالی دارید بفرمایید تا در خدمتتان باشم.

پی نوشتها:
1-مجلسی، محمدباقر (1111ق)، بحارالانوار، تحقیق محمدباقر بهبودی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1403ق، جلد 74، صفحه 501.
2- سوره اعراف، آیه 96.