***** کلاس اخلاق *****
ارسال شده توسط صادق در پنجشنبه, ۱۳۹۵/۰۴/۳۱ - ۰۷:۴۵انسان تشنه محبّت و احترام و تکریم است . اگر به مردم محبت کنید، خوش اخلاق و دارای حُسن معاشرت باشید و شخصیت آنها را مورد احترام و تکریم قرار دهید، چیزی جز محبّت درو نخواهید کرد. دوست دارید مردم چگونه با شما رفتار کنند، همان گونه با مردم رفتار کنید. علی (ع)می فرماید: نفس خویش را بین مردم وخود میزان قرار بده ، آن را برای مردم دوست بدار که برای خود دوست داری و برای دیگران به چیزی بی میل باش که نسبت به خود بی‌میلی.(1) سجایای اخلاقی و صفات انسانی ، رمز کامیابی و موفقیت و بهترین وسیله سازگاری با اجتماع است .
حُسن خلق می‌تواند آدمی را در نظر مردم ، عزیز و محبوب نماید و موجبات آسایش مادی و معنویش را فراهم آورد. روزی پیامبر اکرم (ص)سوار بر مرکبی بود و می‌خواست از جنگلی بگذرد. مردی رکاب حضرت راگرفت و گفت : عملی را به من بیاموز. حضرت فرمود: آن گونه که دوست داری مردم با تو رفتار نمایند، با مردم رفتارکن و آن چه را که برای خود مایل نیستی ، برای مردم نیز مایل نباش.(2)
حضرت روزی به عموها و عموزادگان خویش فرمود: «ای فرزندان عبدالمطلب ! شما نمی‌توانید با ثروت وسرمایه‌های خود محیط وسیع و پرمهری رابه وجود آورید که همه مردم را در بر گیرد و به این وسیله دل‌های آنان را به سوی خود متوجه سازید. پس با چهره گشاده با آنان برخورد نمایید و به این وسیله محبّت شان را به سوی خود جلب کنید».(3).
علی (ع)می فرماید: «من تألّف الناس احبّوه؛(4) کسی که در معاشرت با مردم از در محبّت و دوستی وارد شود مردم دوستدار وی خواهند شد».
امام باقر(ع)فرمود: «گشاده رویی در برخوردهای اجتماعی ، مایه جلب محبت مردم و نزدیکی به خداوند است ، باچهره عبوس و رخسار گرفته با مردم رو به رو شدن موجب جلب دشمنی آنها و دوری از رحمت پروردگار است».(5)
گشاده رویی و خوش اخلاقی ، هدیه الهی است که خداوند به بندگان خود عطا فرمود. خداوند در بیان صفات پسندیده و برگزیده پیامبر(ص)می فرماید: «انّک لعلی خلق عظیم؛(6) تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری».
امام صادق (ع)می فرماید: «خوش اخلاقی دو گونه است : برخی به صورت فطری و ذاتی خوش اخلاق هستند، به گونه ای که گشاده رویی جزء طبیعت آنها می‌شود ولی در عده ای دیگر، اکتسابی و بسته به نیت و اراده آنها است».
اسحق بن عمار از اصحاب امام صادق (ع) می‌گوید: از حضرت پرسیدم: کدام یک نسبت به دیگری برتری دارد؟فرمود: «صفت فطری با سرشت آدمی ترکیب شده و صاحبش به طور طبیعیت نمی‌تواند به غیر آن موصوف باشد، ولی اخلاق اکتسابی از راه مجاهدت و بردباری به دست آمده است و هر صفت پسندیده ای که با کوشش و صبر به دست آید، بر صفت طبیعی برتری دارد.(7)
میزان علاقه مردم به ما، به میزان محبّت و دلسوزی و خدمتی بستگی دارد که ما نسبت به آنها روا می‌داریم .اگرچه ممکن است به خاطر وضع و جو کاذب اجتماعی و فرهنگی ، مدتی مردم در غفلت قرار گیرند و خادم را ازخائن تشخیص ندهند، ولی قدر ناشناسی دوام و ثبات ندارد.
محبّت و مهربانی اگر با انگیزه خدایی نباشد، دوام و بقا ندارد، چرا که هر کسی برای هدفی با کسی دوست می‌شودو طبعاً طرف مقابل به دلیلی دوستی را می‌پذیرد و وقتی به اهداف نرسیدند و توقعاتشان برآورده نشد، دلزدگی پیدامی شود و گاهی دوست جالب تری از راه می‌رسد و طرف مقابل رها می‌شود. قرآن کریم عامل گرایش و علاقه مردم به پیامبر(ص)را نرم خویی و مهربانی و دلسوزی حضرت معرفی می‌کند و می‌فرماید: «ای پیامبر! به برکت رحمت الهی در برابر مردم نرم و مهربان شدی و اگر تندخو و سنگ دل بودی ، از اطراف تو پراکنده می‌شدند».(8)
از این آیه استفاده می‌شود ابتدا باید اسباب جلب رحمت الهی را فراهم ساخت . نور رحمت الهی وقتی ذهن وقلب و وجود آدمی را روشن ساخت و او را در برابر فرامین الهی خاضع و خاشع نمود و عبد و تسلیم محض حضرت حق گشت ، محبوب خدا می‌شود و خدا دوستدار او می‌گردد. کسی که محبوب خدا گردد، خداوند محبت او را در دل هر مؤمنی ایجاد می‌کند؛ یعنی محبوب انسان‌های شریف و ملائکةالله می‌گردد و مورد علاقه و مطاع همه تسبیح گویانِ خدا، در دل دریاها و آفاق آسمان‌ها و گستره زمین می‌شود.
امام صادق (ع)می فرماید: «کسی که می‌خواهد با نداشتن قوم و خویش ، عزیز و محترم باشد و با نداشتن ثروت ،غنی و بی نیاز گردد، و با نداشتن مقام شامخ اجتماعی ، دارای ابهت و عظمت باشد، باید خویشتن را از ذلت گناه وناپاکی ، به عزّت اطاعت الهی منتقل نماید».(9)
پی‌نوشت‌ها:
1. محمد تقی فلسفی، در مکتب اهل بیت، ج 1، ص 57.
2. همان .
3. همان ، ج 2 ص 131.
4. همان ، ص 130.
5. همان ، ص 136.
6. قلم (68) آیه 4.
7. محمد تقی فلسفی ، در مکتب اهل بیت ، ج 2، ص 132.
8. آل عمران (3) آیه 159.
9. گفتار فلسفی ، ج 2، ص 113.
